ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Ως γνωστόν, λόγω αδυναμίας σχηματισμού κυβέρνησης προκηρύχθηκε νέα ημερομηνία για τη διεξαγωγή των εκλογών, στις 17 Ιουνίου. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι ο Αλέξης Τσίπρας θα πάρει ακόμα περισσότερες ψήφους από ότι στις προηγούμενες εκλογές.
Η περιοδεία του Τσίπρα στις «δύο σημαντικότερες πρωτεύουσες της Ευρώπης» όπως ο ίδιος αποκάλεσε το Παρίσι και το Βερολίνο, γίνεται καταρχάς για την προώθηση της εικόνας του…
Ο πολιτικός μηχανικός, -ήδη πολύ ενεργός πολιτικά από το σχολείο με την Κομμουνιστική Νεολαία της Ελλάδας- είναι ένας από τους πιο δριμείς επικριτές της οικονομικής πολιτικής που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ στην Ελλάδα, η οποία υπαγορεύει δραστικές περικοπές και εφαρμογή των μέτρων λιτότητας, ως αντάλλαγμα της διεθνούς βοήθειας που λαμβάνει η Ελλάδα. Σε περίπτωση που κερδίσει τις εκλογές της 17ης Ιουνίου, ο Τσίπρας σκοπεύει να ακυρώσει τους όρους για τους οποίους έχει δεσμευτεί η προηγούμενη κυβέρνηση καθώς και να συγκρουστεί με τους διεθνείς πιστωτές. Ένα από τα κύρια συνθήματα της προεκλογικής του εκστρατείας ήταν ότι η Ελλάδα κινδυνεύει να γίνει «γερμανική αποικία». Στο Βερολίνο ωστόσο, έριξε τους τόνους λέγοντας ότι: «Θέλουμε να πείσουμε –όχι να εκβιάσουμε».
SPIEGEL: Κύριε Τσίπρα, είναι στ’ αλήθεια το Βερολίνο τόσο άσχημο, όσο ισχυρίζεστε κάθε φορά που επιστρέφετε στην Αθήνα και εναντιώνεστε στους «κακούς Γερμανούς»;
Τσίπρας: Το Βερολίνο είναι η αγαπημένη μου πρωτεύουσα της Ευρώπης. Είναι κρίμα που πάντα έρχομαι και μένω για πολύ λίγο. Θα μου άρεσε να είχα περισσότερο χρόνο.
SPIEGEL: Ίσως είστε ο πρωθυπουργός της Ελλάδας την επόμενη φορά που θα επισκεφθείτε το Βερολίνο. Εάν αυτό συμβεί, η Ελλάδα θα είναι ακόμα μέλος της Ευρωζώνης;
Τσίπρας: Φυσικά. Θα κάνουμε ό,τι μπορούμε προκειμένου η Ελλάδα να παραμείνει στο ευρώ. Εμείς προσπαθούμε να πείσουμε τους Ευρωπαίους εταίρους μας ότι εμπίπτει και στο δικό τους ενδιαφέρον, το να άρουμε επιτέλους τη δικτατορία της λιτότητας. Έχουμε ανάγκη από πολιτικές που δεν θα καταστρέψουν την ελληνική οικονομία αλλά αντιθέτως θα επιτρέψουν την ανάπτυξή της. Εάν το πρόγραμμα λιτότητας δεν αλλάξει, θα έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή της ελληνικής οικονομίας. Αυτό θα ήταν πράγματι, ένας μεγάλος κίνδυνος για το ευρώ.
SPIEGEL: Μα ακόμη και κάποιες επιμέρους συμμαχίες του ΣΥΡΙΖΑ, όπως η συνιστώσα των Αριστεριστών, της οποίας ηγείστε και ήρθε στη δεύτερη θέση στις εκλογές της 6ης Μαΐου, έχουν ταχθεί ανοιχτά υπέρ της επιστροφής στη δραχμή.
Τσίπρας: Αυτοί αποτελούν μόνο μια μικρή μειοψηφία. Σε κάθε παράταξη –είτε μικρή, είτε μεγάλη- υπάρχουν διαφορετικοί προσανατολισμοί, διαφορετικές απόψεις. Στη συνέχεια διεξάγεται ψηφοφορία και η πλειοψηφία αποφασίζει. Επιπροσθέτως, η εν λόγω μειοψηφία ανάμεσά μας, δεν υποστηρίζει την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ- για παράδειγμα: απλώς θέλει να σιγουρευτεί ότι η Ελλάδα θα είναι σε θέση, κάλλιστα, να επιβιώσει με τη βοήθεια κάποιου άλλου νομίσματος, αν για παράδειγμα οι άλλοι καταστρέψουν ολοσχερώς την οικονομία μας.
SPIEGEL: Ποιους άλλους εννοείτε; Η ελληνική οικονομία βρίσκεται ήδη σε κατάσταση χάους.
Τσίπρας: Αυτό που εννοώ με αυτό, είναι ότι εάν τα θεμέλια της οικονομίας μας καταστραφούν τελείως, και μια εκλεγμένη ελληνική κυβέρνηση δεν είναι υπεύθυνη –μέσω των αποφάσεων που έχει λάβει- για την καταστροφή αυτή, τότε μάλλον θα ευθύνονται ορισμένες πολιτικές δυνάμεις της Ευρώπης, όπως για παράδειγμα η Άνγκελα Μέρκελ.
SPIEGEL: Σοβαρά υποστηρίζετε ότι οι μεταρρυθμίσεις που απαιτεί η Ευρώπη, ως προϋπόθεση για την οικονομική βοήθεια που λαμβάνει η Ελλάδα, είναι ο λόγος για τον οποίο η χώρα έχει περιέλθει σε αυτή την άθλια κατάσταση;
Τσίπρας: Εάν μας πιέσουν και μας εκβιάσουν για ακόμη μια φορά να εφαρμόσουμε ένα πρόγραμμα λιτότητας που προφανώς έχει αποτύχει, τότε δεν θα αργήσει η Ελλάδα να βρεθεί στη θέση, να μη δύναται να αποπληρώσει τους πιστωτές της. Το αποτέλεσμα θα είναι η στάση πληρωμών, κάτι προς το οποίο πρακτικά, μας πίεσαν. Αυτό δεν θα αποτελούσε κίνδυνο μόνο για την Ελλάδα, αλλά για ολόκληρη την οικονομία της Ευρώπης. Αυτό τον καιρό, τα οικονομικά συστήματα όλων των χωρών, είναι τόσο στενά συνυφασμένα μεταξύ τους, που δεν μπορεί κάποιος να περιορίσει την κρίση γεωγραφικά. Είναι πρόβλημα που αφορά όλες τις χώρες και όλες τις εθνικές οικονομίες.
SPIEGEL: Εάν η Ελλάδα βγει τελικά από το ευρώ, θα φέρετε κι εσείς κάποιο μερίδιο ευθύνης. Υποσχεθήκατε στους ψηφοφόρους σας το αδύνατο: Να παραμείνετε στο ευρώ, διακόπτοντας ωστόσο τις συμφωνίες που έχετε συνάψει με την υπόλοιπη Ευρώπη. Πώς θα μπορούσε να πετύχει ένα τέτοιο σχέδιο;
Τσίπρας: Δεν βλέπω κάποια αντίφαση σε αυτό. Εμείς απλώς δεν θέλουμε τα χρήματα των Ευρωπαίων πολιτών, να πέφτουν σε ένα πηγάδι δίχως πάτο. Το γεγονός ότι υπάρχει οικονομική βοήθεια, είναι η αρχή της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και ένα σημάδι που πιστοποιεί ότι είσαι μέλος μιας κοινότητας. Αυτό είναι καλό. Αλλά πιστεύουμε ότι οι πόροι αυτοί, θα έπρεπε να διατεθούν προς μια λογική χρήση: σε επενδύσεις που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν και μια οικονομική ευημερία. Μόνο τότε θα είμαστε στην πραγματικότητα, σε θέση να εξοφλήσουμε τα χρέη μας.
SPIEGEL: Για εσάς, όλοι υπόλοιποι είναι πάντα οι αποδιοπομπαίοι τράγοι. Είναι λάθος των υπολοίπων ανθρώπων το γεγονός ότι η οικονομία σας μαραζώνει, για αυτό όλοι οι υπόλοιποι θα πρέπει να τη σώσουν…
Τσίπρας: Αυτό δεν είναι ορθό. Φυσικά και ασκούμε κριτική και στους εαυτούς μας. Φέρουμε σημαντική ευθύνη για την κατάστασή μας. Δεχθήκαμε πολιτικούς που κατέστρεψαν τη μεταποιητική βάση της χώρας μας και δημιούργησαν ένα διεφθαρμένο κράτος. Έχουμε εκλέξει τους ίδιους ανθρώπους που έχουν βγάλει τα χρήματά τους στο εξωτερικό, και όχι μόνο τους επιτρέπεται να φοροδιαφεύγουν, αλλά ενισχύονται κιόλας σε αυτή τη διαδικασία. Φυσικά και είμαστε υπεύθυνοι για αυτό –εμείς επιτρέψαμε να συμβεί. Αλλά έχουμε επίσης την ευθύνη, να το αλλάξουμε αυτή τη στιγμή.
SPIEGEL: Με δεδομένη την εξάρτησή σας από την οικονομική ενίσχυση, και την απόρριψη των -ζωτικής σημασίας- διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, όπως αυτή της δημόσιας διοίκησης, που έχει ήδη συμφωνηθεί, πώς προτείνετε να το κάνετε;
Τσίπρας: Δεν είμαστε αντίθετοι στις μεταρρυθμίσεις. Εμείς λέμε απλώς αυτό που λένε πάρα πολλοί οικονομολόγοι, αυτό που λένε πάρα πολλές γερμανικές εφημερίδες, αυτό που λέει ακόμα και ο πρώην καγκελάριος της Γερμανίας, Χέλμουτ Κολ –και αυτό που πρόσφατα επιβεβαιώθηκε από την μελέτη του ΟΟΣΑ: Οι πολιτικές λιτότητας που εφαρμόζουμε εδώ και δύο χρόνια –αποκλειστικά στηριζόμενες στην πολιτική «σύσφιγξης της ζώνης»- έχουν αποτύχει. Αυτή τη στιγμή διανύουμε τον πέμπτο χρόνο ύφεσης. Φέτος επίσης θα συρρικνωθεί η οικονομία μας κατά έξι ποσοστιαίες μονάδες.
SPIEGEL: Είναι αυτό η απόλυτη αλήθεια; Ακόμα και ο Αλέκος Αλαβάνος, ο παλιός σας μέντορας και πρώην ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ στο ελληνικό Κοινοβούλιο, ζήτησε από εσάς να είστε επιτέλους ειλικρινείς με τους συμπατριώτες σας.
Τσίπρας: Ο Αλαβάνος αποχώρησε από την παράταξη πριν μερικά χρόνια, επειδή ο ίδιος δεν συμμεριζόταν την πεποίθησή μας, ότι πρέπει να παραμείνουμε στην Ευρωζώνη. Είναι αρκετά περίεργο, το γεγονός ότι τώρα εγώ θα πρέπει να δικαιολογήσω τον εαυτό μου, για το γεγονός ότι εμείς –όπως παρεμπιπτόντως και η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού- θέλουμε να παραμείνουμε στην Ευρωζώνη. Η πολιτική πραγματικότητα είναι απλή: Τα προγράμματα λιτότητας, όπως έχουν σχεδιαστεί μέχρι τώρα, έχουν αποτύχει, εν μέρει επειδή έχουν βασιστεί σε εσφαλμένα μοντέλα –όπως, η εσωτερική υποτίμηση. Εμείς όμως δεν είμαστε μια χώρα εξαγωγών. Ανήκουμε περισσότερο στην περίπτωση του: ότι παράγουμε, καταναλώνουμε. Η ικανότητά μας ως προς τον ανταγωνισμό, δεν εξαρτάται μόνο από το κόστος εργασίας –όπως ισχυρίζονται πολλοί- εξαρτώνται και από άλλες παραμέτρους, όπως η υποδομή και η νοοτροπία των πολιτών και των πολιτικών. Πραγματικά κάνουμε πολλά, για λίγη περισσότερη αξιοκρατία.
SPIEGEL: Η έννοια της αξιοκρατικά βασισμένης αμοιβής, δεν έχει «ευδοκιμήσει» στην Ελλάδα. Αντιθέτως υπάρχει μια εκτεταμένη διαφθορά, ευνοιοκρατία και πελατειακές σχέσεις –και αυτά δεν αποτελούν ακριβώς πλεονέκτημα, όταν πρόκειται για την ανταγωνιστικότητα.
Τσίπρας: Γνωρίζω ποια είναι τα προβλήματα της ελληνικής πολιτείας, την οποία λυμαίνονταν συστηματικά οι πολιτικοί που είχαν την εξουσία. Και πολλοί Έλληνες έχουν μερίδιο ευθύνης: Υποστήριξαν αυτό το σύστημα, το ενίσχυσαν με τη συνεχή εκλογή των ίδιων πολιτικών. Αλλά αυτό δεν μπορεί να είναι η αιτία της κρίσης, στη χειρότερη περίπτωση είναι ένα σύμπτωμα. Η οικονομική κρίση, όπως και το χρέος, δεν είναι ελληνικό πρόβλημα –αλλιώς δεν θα υπήρχαν τόσο υψηλά δημόσια ελλείμματα σε άλλες χώρες, όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία. Άρα πρέπει να υπάρχουν και άλλες αιτίες. Για αυτό πρέπει να αναλύσουμε τη δομή της (ευρωπαϊκής) Κοινότητας, την αρχιτεκτονική της. Ακόμα και αυτή, του κοινού μας νομίσματος, του ευρώ.
SPIEGEL: Βλέπετε στον Φρανσουά Ολάντ, τον νεοεκλεγέντα Σοσιαλιστή Πρόεδρο της Γαλλίας, έναν νέο σύμμαχο στη μάχη κατά της δικτατορίας της λιτότητας που προέρχεται από τη Γερμανία;
Τσίπρας: Ο Ολάντ είναι σαφώς μια μεγάλη, καθαρή ελπίδα για εμάς. Τώρα ιδέες και επιχειρήματα, που δεν εισακούονταν, θα ακουστούν και θα συζητηθούν, όπως ένας ισχυρότερος ρόλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας καθώς και η εισαγωγή των ευρωομολόγων. Δεν μπορούμε απλώς να αντιμετωπίζουμε τα συμπτώματα, αλλιώς πραγματικά θα «σκοντάφτουμε» πάνω στην Ελλάδα. Αυτό δεν βοηθά κανέναν. Εάν η χώρα μας φύγει από την Ευρωζώνη, ολόκληρη η Ευρώπη θα είναι σε κίνδυνο. Δεν πρέπει να ξεγελάμε τους εαυτούς μας με αυτό.
SPIEGEL: Πηγές από την Αθήνα σας χρεώνουν την απουτυχία σχηματισμού κυβέρνησης -λόγω της δικής σας άρνησης, να συνεργαστείτε με κάποιον κυβερνητικό συνασπισμό. Αυτή τη στιγμή οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε αγώνα δρόμου με τη συντηρητική Νέα Δημοκρατία. Με ποιους θα θέλατε να συνεργαστείτε μετά τις νέες εκλογές της 17ης Ιουνίου.
Τσίπρας: Εμείς θα θέλαμε φυσικά να έχουμε έναν αριστερό συνασπισμό κυβέρνησης. Και θα κάνουμε ό,τι μπορούμε ώστε να έχουμε το μεγαλύτερο δυνατό όφελος αυτή τη φορά.”