ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Αρθρο του Αναστασίου Λαυρέντζου
Φέτος είναι ο τρίτος χρόνος αφ’ ότου η Ελλάδα τέθηκε υπό καθεστώς τριμερούς οικονομικού ελέγχου και το ζητούμενο για μια ακόμη φορά, είναι κυρίως οι περικοπές των μισθολογικών δαπάνων του δημοσίου και η αύξηση των φορολογικών εσόδων. Όποια άποψη και αν έχει κανείς γι αυτή την πολιτική (υπέρ ή κατά του μνημονίου, εφαρμόστηκε ή όχι το μνημόνιο) είναι υποχρεωμένος να παραδεχτεί ότι πλέον η πολιτική αυτή προσεγγίζει τα όριά της. Δηλαδή, οι αντοχές της οικονομίας φτάνουν σε εκείνο το σημείο – αν δεν το έχουν ήδη ξεπεράσει – που κάθε προσπάθεια για αύξηση των δημόσιων εσόδων μέσω έκτακτων μέτρων…
θα οδηγεί στο αντίθετο αποτέλεσμα. Είναι λοιπόν καιρός, έστω και τώρα, να γίνει μια αποφασιστική στροφή πολιτικής, η οποία θα στοχεύει: (α) σε μια δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών, με παράλληλη πάταξη της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς, και (β) στην ανάπτυξη της οικονομίας που είναι και ο μόνος υγιής τρόπος για την αύξηση των δημοσίων εσόδων και για τη σωτηρία της χώρας. Στα επόμενα θα επικεντρωθούμε σε αυτό το δεύτερο σκέλος γιατί θέλουμε να δείξουμε ότι η Ελλάδα έχει προοπτικές, αρκεί να επιδιώξει την ανάπτυξη στους τομείς στους οποίους έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα:
- Πρωτογενής παραγωγή. Έχουμε συνηθίσει να υποτιμούμε τη γεωργία και την κτηνοτροφία, αλλά οι νέες συνθήκες που δημιουργούνται παγκοσμίως τις ξαναφέρνουν στο προσκήνιο. Σε έναν κόσμο 7 δισεκατομμυρίων κατοίκων, όπου χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία βγαίνουν απο την υπανάπτυξη και οι ανάγκες σε τρόφιμα σύντομα θα γίνουν τεράστιες, η γη (γεωργική και κτηνοτροφική) αποκτά και πάλι την αξία της. Σε αυτό το πλαίσιο, και ενώ η κρίση έχει απελευθερώσει ένα τεράστιο δυναμικό μορφωμένων και νέων ανθρώπων που θα μπορούσαν να γίνουν σύγχρονοι αγρότες και κτηνοτρόφοι, η Ελλάδα θα πρέπει να θέσει σε εφαρμογή ένα σχέδιο αναβάθμισης της πρωτογενούς παραγωγής, η οποία πρέπει να προσανατολιστεί σε νέες αποδοτικές καλλιέργειες και στη δημιουργία επώνυμων προϊόντων. Παράλληλα, θα πρέπει από κοινού με άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου να διεκδικήσει την άρση των ποσοστώσεων που έχουν επιβληθεί στην πρωτογενή παραγωγή από την ΕΕ.
- Τουρισμός. Ο τουρισμός αποτελεί βασική πηγή εσόδων για την εθνική οικονομία και γι αυτό συχνά αποκαλείται η «βαριά βιομηχανία» της Ελλάδας. Ωστόσο με την εξαίρεση ορισμένων περιοχών, ο ελληνικός τουρισμός παραμένει διαρθρωμένος στο πρότυπο μιας οικοτεχνίας, χωρίς κεντρικό συντονισμό, με περιορισμένη αξιοποίηση του πραγματικού του δυναμικού και κυρίως με διαφημιστικές καμπάνιες που στερούνται φαντασίας και οράματος. Είναι αστείο να σκεφτεί κανείς ότι η Ελλάδα, η κοιτίδα της δημοκρατίας και η μήτρα του δυτικού πολιτισμού, των ολυμπιακών αγώνων, του θεάτρου και των φιλοσόφων προβάλλεται προς τα έξω με άτονες καμπάνιες, χωρίς να έχει δημιουργήσει ένα πανίσχυρο διεθνές brand name. Στις παρούσες συνθήκες είναι επιτακτική ανάγκη η εκπόνηση ενός εθνικού σχεδίου αξιοποίησης του τουριστικού και πολιτιστικού δυναμικού της χώρας, με στόχο την προσέλκυση τουρισμού υψηλού επιπέδου. Βασικό συστατικό αυτής της προσπάθειας που θα πρέπει να περιλαμβάνει μια δέσμη δράσεων, θα είναι μια νέας φιλοσοφίας διαφημιστική εκστρατεία, που δεν θα προβάλλει (μόνο) την Ελλάδα των ακρογιαλιών και του μουσακά, αλλά την Ελλάδα της μεγάλης ιστορίας και του παγκόσμιου πολιτισμού που η επίσκεψη σε αυτή αποτελεί υποχρέωση και εμπειρία ζωής.
- Ναυπηγική βιομηχανία. Στην Ελλάδα της ναυτιλίας και των χιλιάδων νησιών, πρακτικά σήμερα δεν υφίσταται αξιόλογη ναυπηγική δραστηριότητα. Αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας καταστροφικής νοοτροπίας του παρελθόντος που πλέον πρέπει να αλλάξει. Η Ελλάδα θα πρέπει άμεσα να κινητοποιηθεί και σε συνεργασία με τον εφοπλιστικό κόσμο να ανακτήσει μέρος του ναυπηγοεπισκευαστικού έργου που τώρα δίδεται σε άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Τουρκία. Παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες ένος τέτοιου εγχειρήματος, είναι σαφές ότι αυτή είναι μια από τις λίγες βιομηχανικές δραστηριότητες που η χώρα μας μπορεί να διεκδικήσει με μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας.
- Ήπιες μορφές ενέργειας. Η Ελλάδα του ήλιου και των ανέμων διαθέτει ένα τεράστιο ενεργειακό δυναμικό που παραμένει ανεκμετάλλευτο. Στο πλαίσιο της αξιοποίησης των συγκριτικών της πλεονεκτημάτων, αλλά και μπροστά στη στρατηγική απαίτηση για μείωση της ενεργειακής της εξάρτησης, η χώρα οφείλει να δώσει άμεση προτεραιότητα στις εφαρμογές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Αυτό θα γίνει μέσα από ένα ολοκληρωμένο εθνικό σχέδιο που πρέπει να περιλαμβάνει τη δημιουργία όχι μόνο μεγάλων ενεργειακών πάρκων, αλλά και της απαραίτητης υποδομής για την παραγωγή των ενεργοπαραγωγών στοιχείων (ηλιακές κυψέλες, ανεμογεννήτριες, συσσωρευτές κλπ).
- Αμυντική βιομηχανία. Η Ελλάδα επί δεκαετίες αφιερώνει ένα μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού της σε αμυντικές δαπάνες, γεγονός το οποίο δεν οφείλεται μόνο στις αυξημένες αμυντικές της υποχρεώσεις, αλλά και στο ότι σχεδόν το σύνολο του αμυντικού υλικού εισάγεται από ξένες χώρες, με τα γνωστά προβλήματα αδιαφανών διαδικασιών, υπερτιμολογήσεων και προμηθειών. Οι παραπάνω πρακτικές, δεν κατασπατάλησαν μόνο τους δημόσιους πόρους, αλλά συχνά έγιναν και η αιτία να υπονομευθούν εγχώριες προσπάθειες παραγωγής (π.χ. αντιαεροπορικό σύστημα Άρτεμις). Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, προέχει η μέγιστη αξιοποίηση των πόρων που αφιερώνονται στην άμυνα και η προώθηση της εγχώριας παραγωγής, ώστε: (α) να διατηρηθεί η αμυντική ικανότητα της χώρας σε υψηλά επίπεδα και (β) να δημιουργηθούν θύλακες βιομηχανικής δραστηριότητας οι οποίοι θα μπορούσαν να προσφέρουν απασχόληση σε εργατικό και επιστημονικό δυναμικό υψηλής ειδίκευσης. Για τον σκοπό αυτό πρέπει να καθιερωθεί ένα διαφανές και αντικειμενικό σύστημα προμηθειών και να αναδιοργανωθεί η αμυντική βιομηχανία σε υγιείς βάσεις, ώστε να μεγιστοποιηθεί η ελληνική προστιθέμενη αξία στις προμήθειες των ενόπλων δυνάμεων.
- Ορυκτός πλούτος. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα με αξιόλογο ορυκτό πλούτο, ο οποίος δυστυχώς παραμένει ανεκμετάλλευτος. Στον βαθμό που αυτό θα επαληθευτεί, θα είναι μια ακόμη απόδειξη της ανεπάρκειας του πολιτικού προσωπικού της χώρας, το οποίο έσπευσε να την καταχρεώσει και εν τέλει να την υποθηκεύσει, χωρίς να έχει αξιοποίησει προηγουμένως τις δυνατότητές της. Έστω και τώρα όμως, θα πρέπει να αναληφθούν άμεσα πρωτοβουλίες ερευνών και αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου της χώρας με πλήρη σεβασμό στα κυριαρχικά της δικαιώματα.
Οι παραπάνω αναφορές σκοπό είχαν να καταδείξουν τομείς προς τους οποίους θα πρέπει να στραφεί η αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας. Πολλοί μπορούν να αντιτάξουν ότι όλα αυτά είναι πολύ δύσκολα. Η απάντηση είναι ότι στην κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η Ελλάδα δεν υπάρχουν πλέον εύκολες λύσεις. Στο εξής, μόνο με σοβαρό σχεδιασμό, εντατική προσπάθεια και επιμονή θα μπορέσει η χώρα να βγει από το τέλμα στο οποίο βρίσκεται…
Αναστάσιος Λαυρέντζος
Στέλεχος Διαχείρισης Τραπεζικών Κινδύνων
Twitter: @LavrentzosA
Email: [email protected]