ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Τις ημέρες των διακοπών πιστεύω ότι ο καθένας προσπαθεί να κάνει πράγματα που δεν προλάβαινε τις προηγούμενες μέρες. Eφόσον λοιπόν το πρόγραμμα προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας αποτελεί το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινηθεί η οικονομία τα επόμενα πολλά χρόνια τι πιο λογικό λοιπόν να ψάξω σε βάθος τις υποθέσεις του περίφημου προγράμματος προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας που συντάχθηκε από την ευρωπαϊκή επιτροπή και δόθηκε στην δημοσιότητα στις 13 Δεκεμβρίου 2012 (στην διεύθυνση (ec.europa.eu/economy_finance/publications/occasional_paper/2012/pdf/ocp123_en.pdf).
Εχοντας την πολύ πικρή εμπειρία των προηγούμενων εκθέσεων της τρόικα ή της Ε.Ε. σύμφωνα με τις οποίες θα έπρεπε να είμαστε ήδη στις αγορές και να γνωρίζουμε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης με αγωνία περίμενα αυτή την φορά να δω ένα εμπεριστατωμένο και ρεαλιστικό πρόγραμμα το οποίο θα πείθει για την σοβαρότητα των προβλέψεών του και θα δικαιολογεί στοιχειωδώς τον οδικό χάρτη που προτείνει.
Το 2013 θα είναι το έτος της ανάπτυξης έτσι το θέμα της ανάπτυξης είναι το πρώτο θέμα που θα μπορούσε κάποιος να διερευνήσει. Είναι εντυπωσιακό αλλά σε ένα κείμενο 271 σελ είναι ελάχιστες οι αναφορές του στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Στις 271 σελίδες δεν νομίζω ότι καλύπτουν περισσότερο από 4 σελίδες. Αντίθετα είναι εξαιρετικά αναλυτικό όσον αφορά την δημοσιονομική σταθεροποίηση και το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων. Το πρόγραμμα προβλέπει επαναφορά των θετικών ρυθμών ανάπτυξης το 2014 με ρυθμό 0,6% και η ανεργία το 2014 θα μειωθεί στο 22% ενώ το 2015 θα γνωρίσει περαιτέρω μείωση στο 18,9%. Εντυπωσιακά αποτελέσματα. Ένα λογικό ερώτημα που προσπάθησα να απαντήσω είναι πώς θα πραγματοποιηθεί αυτή η ανάπτυξη. Σύμφωνα με την έκθεση το 2012 μειώθηκαν οι επενδύσεις σε όλες τις κατηγορίες των περιουσιακών στοιχείων κατά 20,3% με την μεγαλύτερη μείωση στον μηχανικό εξοπλισμό κατά 35% η ίδια η έκθεση αναγνωρίζει ότι στα τέλη του 2013 το κλίμα όσον αφορά τις επενδύσεις θα αλλάξει διότι θα μεταβληθεί το οικονομικό περιβάλλον και η ψυχολογία των επενδυτών . Θα βελτιωθούν και οι ρυθμοί απορροφήσεις των κοινοτικών πόρων. Επίσης η μείωση του εργασιακού κόστους θα βοηθήσει τον εξαγωγικό τομέα.
Επομένως με την αναστροφή του κλίματος και της ψυχολογίας θα προκληθεί αρκετή ανάπτυξη που θα ισοσκελίσει την ύφεση που θα υποστεί η ελληνική οικονομία από την εφαρμογή των μέτρων του μνημονίου και επιπλέον κάτι θα περισσέψει για την ανάπτυξη. Βέβαια ξεχνάμε ότι ακόμα και είναι έτσι και αν υποθέσουμε ότι σήμερα ξεκινάει μια επένδυση τότε θα χρειαστεί δύο χρόνια τουλάχιστον για να ολοκληρωθεί. Οσον αφορά τις εξαγωγές και την μείωση του εργασιακού κόστους δεν ξέρω πόσες φορές χρειάζεται να το επαναλάβουμε ότι οι ελληνικές εξαγωγές δεν είναι συνάρτηση των τιμών.
Συνεχίζω την ανάγνωση της έκθεσης και μου προξενεί μεγάλη εντύπωση η προχειρότητα με την οποία έγιναν οι προβλέψεις για την ανάπτυξη. Με τελείως αυθαίρετο τρόπο και με αποκλειστικό στόχο την ικανοποιήση του λόγου χρέος /ΑΕΠ <120% προβλέπεται ότι τα αμέσως επόμενα χρόνια και μέχρι το 2020 η ελληνική οικονομία θα γνωρίσει ανάπτυξη κατά μέσο όρο 3%. Είναι τέτοια η σπουδή των συγγραφέων που ξέχασαν να συμπεριλάβουν τους πόρους της κοινοτικής χρηματοδότησης 2014-2020. Η έλλειψη ρεαλισμού βρίσκεται και στις προβλέψεις για το δημοσιονομικό έλλειμμα και τα έσοδα των ιδιωτικοποιήσεων. θεωρώ εξαιρετικά δύσκολο να παρουσιάσει 4,5% δημοσιονομικό πλεόνασμα η οικονομία το 2016. 87 δις ευρώ από ιδιωτικοποιήσεις μέχρι το 2020
Ετσι για άλλη μια φορά ο ρεαλισμός και η σωστή τεκμηρίωση λείπει από μια πρόταση που θα προδιαγράψει το μέλλον όχι μόνο της ελληνικής οικονομίας αλλά και της ελληνικής κοινωνίας. Συνεχίζεται έτσι η παράδοση των υπεραισιόδοξων οικονομικών προγραμμάτων και των μεγάλων απογοητεύσεων.
*Καθηγητής Οικονομικών στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, οικονομολόγος