ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Πώς θα έβλεπαν την ευρωπαϊκή οικονομική κρίση οι πιο διάσημοι οικονομολόγοι του 19ου και του 20ου αιώνα; Μεταξύ σοβαρού και αστείου, ο Λάρι Έλιοτ, οικονομικός συντάκτης της βρετανικής εφημερίδας Guardian, επιχείρησε να δημιουργήσει ένα φανταστικό πάνελ ανάμεσα σε κορυφαίους του παρελθόντος, με θέμα την κρίση χρέους στην ευρωζώνη και την ΕΕ και συντονίστρια την…διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ.
Τοποθέτησε στο ίδιο τραπέζι του Νταβός τον Γερμανό θεμελιωτή του κομμουνισμού και συγγραφέα του «Κεφαλαίου» Καρλ Μαρξ (1818 – 1883), τον Βρετανό υπέρμαχο της ανάπτυξης με ελεγχόμενο κρατικό παρεμβατισμό Τζον Μέιναρντ Κέινς (1883 – 1946), τον Αμερικανό θιασώτη του αχαλίνωτου νεοφιλελευθερισμού, ιδρυτή της λεγόμενης «Σχολής του Σικάγο» Μίλτον Φρίντμαν (1912 – 2006) και τον Γερμανό οπαδό της ανθρώπινης κλίμακας στην οικονομία και συγγραφέα του «Το μικρό είναι όμορφο», Ερνστ Φρίντριχ Σουμάχερ (1911-1977).
Μίλτον Φρίντμαν εναντίον Καρλ Μαρξ ; Ακριβώς. Ιδού τα αποτελέσματα της χορταστικής «κουβέντας» ανάμεσά τους:
Λαγκάρντ (απευθύνεται στον πρεσβύτερο των ομιλητών, τον Μαρξ): Καρλ, πως βλέπεις την κατάσταση στη Ευρώπη σήμερα;
Μαρξ: Η καπιταλιστική τάξη που συγκεντρώθηκε στο Νταβός πέρασε τις τελευταίες μέρες γκρινιάζοντας για την ανεργία και την έλλειψη ζήτησης για τα προϊόντα της. Αυτό που δεν μπορούν να αναγνωρίσουν είναι ότι όλα αυτά είναι αναπόφευκτα σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Υπάρχει μια τάση για υπερ-επενδύσεις και υπερ-παραγωγή και μια ταυτόχρονη πτώση του κέρδους, την οποία, ως είθισται, οι εργοδότες προσπαθούν να εξισορροπήσουν κόβοντας τους μισθούς και δημιουργώντας μια εφεδρική στρατιά εργαζομένων. Γιαυτό υπάρχουν πάνω από 200 εκατ. άνθρωποι άνεργοι ανα τον κόσμο και μια διαρκής τάση για κοινωνική ανισότητα. Είναι πιθανό το 2013 να είναι καλύτερο από το 2012, αλλά και πάλι θα μιλάμε για μια απλή ανάπαυλα.
Λαγκάρντ: Εκανες μια εξαιρετικά απαισιόδοξη ανάλυση, Καρλ. Οι μισθοί ανεβαίνουν με γρήγορους ρυθμούς σε κάποια μέρη του κόσμου, όπως η Κίνα, αν και συμφωνώ πως η ανισότητα αποτελεί απειλή. Οι δικές μας εκτιμήσεις, του ΔΝΤ, λένε πως όντως η ανισότητα συνδέεται με την οικονομική αστάθεια.
Μαρξ: όντως οι αναδυόμενες αγορές αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς, αλλά κι αυτοί εν καιρώ θα αντιμετωπίσουν τα ίδια προβλήματα.
Λαγκάρντ (απευθύνεται στον Κέινς): Μέιναρντ, πιστεύεις ότι η κατάσταση είναι τόσο άσχημη όσο την περιγράφει ο Καρλ;
Κέινς: Όχι, εγώ δεν το πιστεύω. Το πρόβλημα είναι σοβαρό, αλλά λύνεται. Όταν εμείς αντιμετωπίσαμε παρόμοια κρίση, απαντήσαμε με επιθετική χαλαρότητα της νομισματικής μας πολιτικής, μειώνοντας τα βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα επιτόκια. Στις ΗΠΑ, ο φίλος μου ο πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούσβελτ, υποστήριξε μια νομοθεσία που θα επέτρεπε την οργάνωση των εργατών σε συνδικάτα και την κερδοφορία για τις επιχειρήσεις. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η διεθνής κοινότητα ίδρυσε το ΔΝΤ προκειμένου να εξισορροπήσει την ανισορροπία των πληρωμών, να αποτρέψει τους νομισματικούς πολέμους που θα ξεκινούσαν λόγω της στρατηγικής «beggar-thy-neighbor» (η «εξαγωγή της κρίσης στον γείτονα») και να ελέγχει τη μετακίνηση του κεφαλαίου. Όμως ξεχάσαμε όλα αυτά τα μαθήματα. Σήμερα η ισορροπία μεταξύ δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής είναι λανθασμένη, οι νομισματικοί πόλεμοι συνεχίζονται και ο οικονομικός τομέας παραμένει χωρίς μεταρρυθμίσεις. Τα οικονομικά δείχνουν κολλημένα στο παρελθόν, λες και οι φυσικοί νόμοι δεν άλλαξαν στο κόσμο απ’ την εποχή του Κέπλερ.
Λαγκάρντ (απευθύνεται στον Φρίντμαν):Εσύ, Μίλτον, διαφωνείς με αυτό που λεει ο Μέιναρντ;
Φρίντμαν: σε αντίθεση με τον Μέιναρντ, εγώ δεν θα υποστήριζα μέτρα που θα αύξαναν την διαπραγματευτική ισχύ των συνδικάτων, αλλά σίγουρα θα υποστήριζα αυτό που προσπαθεί να κάνει τωρα ο Μπεν Μπερνάνκι [πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ] με την αμερικανική νομισματική πολιτική και θα προωθούσα, αν μπορούσα, ακόμη πιο δραστικά μέτρα. Όπως για παράδειγμα μια νομισματική πολιτική που θα είχε στόχο την ονομαστική παραγωγή, δηλαδή την αύξηση του οικονομικού μεγέθους που δεν μπορεί να προσαρμοστεί στον πληθωρισμό. Αν η αύξηση αυτή είναι τοσο υψηλή, οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να σκληρύνουν την πολιτική τους. Αν όμως είναι χαμηλή, θα πρέπει να την χαλαρώσουν. Σε ακραίες περιστάσεις, θα επέτρεπα τακτικές που θολώνουν την διάκριση ανάμεσα στη νομισματική και τη δημοσιονομική πολιτική. Εγώ αυτό εννοώ λέγοντας πως θα έπρεπε να «πέσουν λεφτά στην οικονομία από ελικόπτερο».
Λαγκάρντ (δίνει τον λόγο στον Σουμάχερ): Εσύ, Φριτζ, πώς κρίνεις την κατάσταση της οικονομίας σήμερα;
Σουμάχερ: Βλέπω πως υπάρχει μια εμμονή στην ανάπτυξη με κάθε κόστος, παραβλέποντας τις όποιες περιβαλλοντικές ζημίες. Η κλιματική αλλαγή δεν αναφέρθηκε καθόλου εδώ στο Νταβός, ειδικά μετά από μια χρονιά όπως το 2012, όπου σημειώθηκαν πολλά ακραία καιρικά φαινόμενα. Κανείς δεν δείχνει να ασχολείται με την υπερθέρμανση του πλανήτη και η τρέχουσα ύφεση αδιαφορεί ολοένα και περισσότερα για «πράσινες» πολιτικές. Όλα γίνονται στη λογική των «μπίζνες» και του κέρδους: χτίστε δρόμους, μεγαλώστε τα αεροδρόμια, προσπαθήστε να τονώσετε την κατανάλωση αγαθών. Οι σημερινοί επιστήμονες λένε πως οι παγκόσμιες θερμοκρασίες σύντομα θα επιστέψουν σε επιπεδα πολύ ανώτερα αυτών που επικρατούσαν επί Βιομηχανικής Εποχής.
Λαγκάρντ: Μέιναρντ, τι λες για όλα αυτά;
Κέινς: Συμφωνώ απολύτως. Αν ήμουν ο Ρούσβελτ, θα καλούσα για ένα νέο Πράσινο New Deal (η «Νέα Συμφωνία» το 1932). Δεν μπορώ να φανταστώ έναν κόσμο χωρίς ανάπτυξη, αλλά όπως λεει ο Φριτζ, χρειαζόμαστε επειγόντως μια πιο καθαρή και πιο έξυπνη ανάπτυξη. Γιατί αν συνεχίσουμε με αυτόν τον τρόπο, η επόμενη γενιά θα είναι «ψημένη, τσουρουφλισμένη και καμένη».
Σουμάχερ: Ετσι είναι. Δεν θα μπορούσα να το διατυπώσω καλύτερα.
Πηγή:tovima.gr