ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Της Dr. Georgia Toutziari-Stewart (Λονδίνο)
‘Εμείς διαπλάθουμε τα κτίρια μας και αυτά, μετέπειτα, καθορίζουν την μορφή μας’
Winston Churchill
Πως αισθάνεται κανείς την αρχιτεκτονική; Ποιος είναι ο ρόλος της στη ζωή μας; Τι είναι ο χώρος; Η πιο φιλόδοξη έκθεση αρχιτεκτονικής στη μακρόχρονη ιστορία της Βασιλικής Ακαδημίας Τεχνών του Λονδίνου επιχειρεί να απαντήσει στις προηγούμενες ερωτήσεις και τιτλοφορείται ‘Sensing Spaces’. H συναρπαστική έκθεση εξετάζει την αρχιτεκτονική από την ανθρώπινη πλευρά: τον ρόλο της όρασης, του ήχου, της αφής και της μνήμης στην αντίληψη του χώρου, καθώς και της αναλογίας, των υλικών και του φωτός.
Η ικανότητα της αρχιτεκτονικής να προσφέρει μια πλούσια αισθητική εμπειρία συχνά αγνοείται και υποβαθμίζεται κυρίως γιατί ο Δυτικός κόσμος αντιμετωπίζει την αρχιτεκτονική περισσότερο ως οπτική τέχνη. Όμως, η Βασιλική Ακαδημία Τεχνών ζήτησε επ’ αμοιβή από επτά αρχιτέκτονες/εταιρίες από έξι χώρες και τέσσερις ηπείρους, να δημιουργήσουν δομικές εγκαταστάσεις (συγκεκριμένες τοποθεσίες) στη τεράστια έκταση των δωματίων της Ακαδημίας (2136 τετραγωνικά μέτρα).
Στους αρχιτέκτονες, που επιλέχθηκαν προσεχτικά, συμπεριλαμβάνονται γνωστοί δημιουργοί αλλά και άρδην ανερχόμενοι στον χώρο της αρχιτεκτονικής διεθνώς. Το έργο τους προβάλει και προωθεί, παρά τις διαφορετικές πολιτιστικές και γεωγραφικές ευαισθησίες, μια ευρεία αντίληψη της αρχιτεκτονικής και του τι μπορεί αυτή να μας προσφέρει.
Οι Grafton Architects (Ιρλανδία), Diébédo Francis Kére (Αφρική), Kengo Kuma (Ιαπωνία), Li Xiaodong (Κίνα), Pezo von Ellrichshausen (Χιλή), Álvaro Siza (Πορτογαλία), Eduardo Souto de Moura (Πορτογαλία) ενθαρρύνουν τους επισκέπτες να περπατήσουν γύρω από τα μεγάλα δομικά μοντέλα, να τα αγγίξουν ( ποικίλα υλικά από ξύλο, πεύκο, μπετόν, περσπεξ κλπ.), να τα μυρίσουν και να τα ακούσουν (υπόκρουση ήχου σε ορισμένους χώρους ενθαρρύνει τον επισκέπτη να μυηθεί στο χώρο). Η ιδέα είναι να φανταστεί ο επισκέπτης εκ νέου τον χώρο γύρω του.
Για τον Ιάπωνα αρχιτέκτονα Kengo Kuma η αρχιτεκτονική στο συγκεκριμένο έργο είναι η μυρωδιά του ξύλινου σπιτιού που μεγάλωσε και τον κάνει ευτυχισμένο. Αυτή την αίσθηση την ανακτά ο επισκέπτης μέσα από την ξύλινη εγκατάσταση από μπαμπού, σε δυο δωμάτια της έκθεσης διαποτισμένες με τις εξωτικές μυρωδιές του χινοκι και ταταμι.
Όμως, η πιο ενθουσιώδης εγκατάσταση είναι της νέας σχετικά, Χιλιανής εταιρίας Pezo von Ellrichshausen που κατασκεύασε ένα κτίριο φτιαγμένο από πεύκο. Η μινιμαλιστική παραμυθένια δομή του, που θυμίζει κάστρο, με τέσσερις ελικοειδείς σκάλες και ζιγκ ζαγκ ράμπα, επιτρέπει στον επισκέπτη να φτάσει στην οροφή του ψηλοτάβανου δωματίου στο θόλο της Ακαδημίας. Εδώ, η αρχιτεκτονική μεταφέρει τον επισκέπτη σε έναν κόσμο που δεν έχει βρεθεί ποτέ πριν, ανάμεσα σε επιχρυσωμένα γείσα και άρτια σμιλευμένους αγγέλους.
Μια άλλη ποιητική κατασκευή, του Κινέζου αρχιτέκτονα Li Xiaodong οδηγεί τον επισκέπτη σε ένα μεταφορικό δάσος όπου τοίχοι σχηματισμένοι από λεπτούς κορμούς καρυάς, με δυνατά φωτισμένο δάπεδο, αναπαριστούν δέντρα και χιόνι. Στο τέλος του λαβύρινθου, ο επισκέπτης επιβραβεύεται με την ανακάλυψη του κήπου Ζεν. Αισθήματα έκπληξης, μαγείας, ποίησης, ηρεμίας και γλυκιάς ευχαρίστησης εξακολουθούν να διακατέχουν τον επισκέπτη και όλων των υπόλοιπων εγκαταστάσεων που υπερβαίνουν τη συμβατική έννοια σχετικά με το τι αντιπροσωπεύει ένα κτίριο.
Πραγματικά αξίζει να δει κάποιος την έκθεση αυτή, αν μη τι άλλο για την δυνητική της προοπτική: η αρχιτεκτονική ….μπορεί να κάνει θαύματα, να επιτελεί…μαγικά….έργα….και τότε ο χρόνος αντικαθίσταται ή παύει να υπάρχει..
Ο Πορτογάλος Alvaro Siza λέει εμφατικά…. ‘Σε μια πόλη η ατμόσφαιρα είναι παντού γύρω σου και αλλάζει συνέχεια. Τα νέα πράγματα γίνονται παλιά πράγματα. Ο χρόνος είναι μεγάλος αρχιτέκτονας’.
INSTALLATION BY DIÉBÉDO FRANCIS KÉRÉRoyal Academy of Art/James Harris/Kéré Architecture
INSTALLATION BY GRAFTON ARCHITECTS Royal Academy of Arts/James Harris/Grafton Architects
Installation by Kengo Kuma. Photo © Royal Academy of Arts, London, 2014. Photography: James Harris. / © Kengo Kuma.& Associates
Pezo von Ellrichshausen
Pezo von Ellrichshausen –
Kengo Kuma
[ H φωτογραφία της αρχικής σελίδας:
INSTALLATION BY DIÉBÉDO FRANCIS KÉRÉ
Royal Academy of Art/James Harris/Kéré Architecture]