ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Μέσα στις ημέρες που μεσολάβησαν από τις ελληνικές εθνικές εκλογές που έφεραν τον Αλέξη Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, η ευρωκρίση βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο, απειλώντας όχι μόνο το μέλλον του κοινού νομίσματος και του ευρωπαϊκού ιδεώδους, αλλά επίσης και την παγκόσμια οικονομική και στρατηγική σταθερότητα.
Τηρώντας τις προεκλογικές τους υποσχέσεις και ενισχυμένοι από την αυξανόμενη λαϊκή στήριξη στο εσωτερικό, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και ο νέος υπουργός Οικονομικών, Γιάνης Βαρουφάκης, ορκίστηκαν να δώσουν τέλος στις πολιτικές λιτότητας που επιβλήθηκαν από την Ευρώπη, οι οποίες οδήγησαν την Ελλάδα σε οικονομική ύφεση, ακριβώς όπως παρέλυσαν την ευρωπαϊκή οικονομία στο σύνολό της. Από πλευράς τους, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι επέδειξαν μια πρώιμη αδιαλλαξία όσον αφορά στην αλλαγή πορείας, μια αδιαλλαξία που προφανώς συνεχίστηκε και στη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών στις Βρυξέλλες. Σε εκείνη τη συνάντηση, Γερμανοί αξιωματούχοι αναφέρθηκε ότι αρνήθηκαν να δεχτούν ότι οι όροι που είχαν επιβληθεί σε προηγούμενες συμφωνίες, ανεξαρτήτως του πόσο λανθασμένοι ως συλλήψεις και πόσο εμφανώς ανεπιτυχείς ήταν, θα μπορούσαν να τροποποιηθούν, εκτροχιάζοντας με αυτόν τον τρόπο τις προοπτικές για τις συζητήσεις μέσα στις επόμενες ημέρες. Μία μοιραία απόφαση διαγράφεται, πιθανώς μόλις τη Δευτέρα.
Εν μέσω αυτής της εξελισσόμενης κρίσης, ο πρόεδρος Ομπάμα έχει αποτελέσει φωνή πραγματισμού και λογικής, ζητώντας μια συμφωνία η οποία θα επαναφέρει την ανάπτυξη στην Ελλάδα και θα κρατήσει την Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα ισχυρά μηνύματα του προέδρου αναγνωρίζουν ότι η παρούσα κρίση έχει να κάνει με πολύ περισσότερα από τη συμμετοχή ενός έθνους στην Ε.Ε., αλλά περισσότερο με την προστασία μιας παγκόσμιας οικονομίας που είναι ακόμα εύθραυστη από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης και τη διασφάλιση της ισχύος της δυτικής συμμαχίας σε αυτούς τους ολοένα και πιο επικίνδυνους καιρούς.
Δεν τίθεται ερώτημα ότι το παρόν πρόγραμμα λιτότητας που έχει εφαρμοστεί στην Ελλάδα ως τίμημα της οικονομικής βοήθειας ήταν αποτυχημένο. Επίσημα η ανεργία βρίσκεται σχεδόν στο 26%, ποσοστό που αντιστοιχεί σε αυτό στις ΗΠΑ κατά τη Μεγάλη Ύφεση. Η ανεργία στους νέους έχει ξεπεράσει το 50%, έχοντας ως αποτέλεσμα σε μια «φυγή εγκεφάλων» η οποία θα μπορούσε να «σακατέψει» το έθνος για τις ερχόμενες δεκαετίες. Η ελληνική οικονομία έχει συρρικνωθεί πάνω από 25%, με εκατομμύρια Έλληνες σε καθεστώς φτώχειας, και απαραίτητες κοινωνικές υπηρεσίες κουρελιασμένες. Αποτελεί ακλόνητη απόδειξη των ισχυρών δημοκρατικών ιδεωδών των Ελλήνων το ότι το έθνος δεν έχει βιώσει μια έκρηξη οργής και επανάστασης.
Επίσης δεν τίθεται θέμα ότι η Ελλάδα έχει προβεί σε τεράστιες δημοσιονομικές προσαρμογές μέσα στα τελευταία λίγα χρόνια- μακράν τις μεγαλύτερες στην Ευρωζώνη. Το έλλειμμά της είναι τώρα κάτω από το 3% του ΑΕΠ, από το 15% του 2010. Το πρωτογενές πλεόνασμα στον προϋπολογισμό έχει φτάσει το 1,5%. Αλλά οι επιβληθέντες από την Ευρώπη στόχοι για 4,5% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα και 4% μακροπρόθεσμα θα στραγγαλίσουν την οικονομική ανάκαμψη. Όπως ορθώς επεσήμανε ο πρόεδρος Ομπάμα, «όταν έχεις μια οικονομία σε ελεύθερη πτώση πρέπει να υπάρξει μια στρατηγική ανάπτυξης και όχι απλά να προσπαθείς να πάρεις όλο και περισσότερα από έναν πληθυσμό που υποφέρει όλο και περισσότερο».
Τα γεγονότα, η λογική και η δικαιοσύνη επιτάσσουν μια νέα συμφωνία για να επέλθουν μεταρρυθμίσεις και ανάκαμψη στην Ελλάδα και να διασωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Οποιαδήποτε βιώσιμη συμφωνία πρέπει να σέβεται την ελληνική εθνική κυριαρχία και να επιδεικνύει καλή οικονομική κρίση. Πρέπει να μειώνει τους στόχους του πρωτογενούς πλεονάσματος, όπως προτείνεται στο σχέδιο που υποβλήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση, να επιτρέπει τις επενδύσεις που ανακουφίζουν από την κρίση και ωθούν την ανάπτυξη. Πρέπει να παρέχει μια βιώσιμη οδό για την αποπληρωμή χρέους βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Και πρέπει να συνεχίσει να πιέζει για μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν την κοινωνικοοικονομική δομή και την οικονομική ανάπτυξη. Από αυτή την άποψη, η νέα ελληνική κυβέρνηση έχει επικεντρωθεί στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς, την αύξηση της διαφάνειας στον δημόσιο τομέα, τη βελτίωση της αποδοτικότητας της κυβέρνησης και την ενθάρρυνση ξένων επενδύσεων οι οποίες αυξάνουν, δεν μειώνουν τον πλούτο της χώρας.
Για την επίτευξη αυτών των στόχων, η κλιμάκωση των εντάσεων και της ρητορικής, που αναπόφευκτα μεγεθύνονται από την κάλυψη των ΜΜΕ, που από φυσικού τους αρέσκονται στις διαμάχες και τις συγκρούσεις, πρέπει να μεωθεί. Μία «γέφυρα» ή περίοδος «αποθέρμανσης» κατά την οποία οι ελληνικές αγορές, οικονομία και οι τράπεζες θα μπορέσουν να σταθεροποιηθούν, απαιτείται για να είναι δυνατές προσεκτικές, καλή τη πίστει διαπραγματεύσεις πάνω στην ανανέωση των συμφωνιών μεταξύ των πλευρών. Αυτό είναι που ζητεί η νέα κυβέρνησης.
Σε αυτό το πλαίσιο, συνεχόμενη καθοδήγηση από τον πρόεδρο Ομπάμα και την αμερικανική κυβέρνηση μπορεί να βοηθήσει στο να έρθουν κοντά οι πλευρές στο τραπέζι και να παραμείνουν εκεί μέχρι να επιτευχθεί μία δίκαιη συμφωνία. Η πορεία της ενεργής εμπλοκής την οποία έχει πάρει ο πρόεδρος είναι προς όφελος του έθνους για τρεις λόγους.
Πρώτα από όλα, η αποσύνθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αυτή την κρίσιμη στιγμή θα έθετε σε ρίσκο τη δική μας οικονομική ανάκαμψη μετά από χρόνια, μετά την οικονομική κρίση του 2007-2008. Παρά τις ηττοπαθείς απόψεις του Άλαν Γκρίνσπαν και άλλων, το αναπόφευκτο της αποσύνθεσης της Ε.Ε. δεν θα έπρεπε να γίνει αποδεκτό ως μοίρα.
Δεύτερον, η έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή οικογένεια των εθνών θα αποτελούσε σημαντική γεωστρατηγική οπισθοδρόμηση. Η Ελλάδα ήταν και παραμένει αξιόπιστο σύμμαχο των ΗΠΑ και ζωτικής σημασίας συνεργάτη στο πλαίσιο της συμμαχίας του ΝΑΤΟ. Καθώς βρίσκεται στο νοτιοανατολική πτέρυγα της Ευρώπης και στην πρώτη γραμμή δίπλα στη Μέση Ανατολή, είναι μια κρίσιμη βάση για την προστασία των δυτικών δημοκρατικών συμφερόντων εν μέσω μιας περιόδου αυξημένης μεταβλητότητας, ένοπλης σύγκρουσης και τρομοκρατίας στην περιοχή. Μια ελληνική έξοδος από την Ε.Ε. και μια καθοδική πορεία της ελληνικής οικονομίας δεν θα έχει καλή κατάληξη για τη Δύση.
Τέλος, η ενασχόλησή των υψηλόβαθμων στελεχών μας για να βοηθηθεί η Ελλάδα να βγει από την οικονομική και ανθρωπιστική κρίση στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα όσον αφορά στη δέσμευση αυτής της χώρας απέναντι στις δημοκρατικές αρχές. Στο όνομα της ελευθερίας, ο ελληνικός λαός αντιστάθηκε με σθένος σε μια τρομερή ναζιστική εισβολή και κατοχή, επιβίωσε από ένα καταστροφικό εμφύλιο πόλεμο με κομμουνιστικές δυνάμεις και ανέτρεψε μια στρατιωτική χούντα που στέρησε τη χώρα από τις ελευθερίες της. Το να βοηθήσουμε την Ελλάδα και τους Ευρωπαίους εταίρους να βρουν μια δίκαιη λύση στη σημερινή κρίση τιμά αυτούς τους αγώνες.
Το 1947, ο πρόεδρος Χάρι Τρούμαν κάλεσε το Κογκρέσο να υιοθετήσει το Δόγμα Τρούμαν, το οποίο έσωσε την Ελλάδα από την καταστροφή και την τυραννία κατά τον εμφύλιο με τις, υποστηριζόμενες από τους Σοβιετικούς, κομμουνιστικές δυνάμεις. Κάνοντάς το, προειδοποίησε «αν διστάσουμε στην ηγεσία μας, μπορεί να θέσουμε σε κίνδυνο την ειρήνη στον κόσμο. Και σίγουρα θα θέσουμε σε κίνδυνο την ευημερία αυτού του έθνους». Πολλά έχουν αλλάξει μέσα στις επτά δεκαετίες από τότε που ο Τρούμαν διέσωσε την Ελλάδα για τη δημοκρατία. Αλλά δεν έχει αλλάξει αυτό: μια δημοκρατική Ελλάδα συνδεδεμένη με τη Δύση έχει σημασία.
* Ο Φιλ Αγγελίδης είχε αναλάβει το υπουργείο Οικονομικών της πολιτείας της Καλιφόνια από το 1999 ως το 2007 και υπηρέτησε ως πρόεδρος της Επιτροπής για τη Διερεύνηση της Οικονομικής Κρίσης, που διενήργησε την επίσημη έρευνα για τα αίτια της παγκόσμιας και της αμερικανικής χρηματοοικονομικής κρίσης.
Αναδημοσίευση από το Averting a European Tragedy: Why President Obama Has Gotten It Right, στη Huffington Post US