ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Από το capital.gr
Με την οικονομική ημέρα της κρίσεως να πλησιάζει όλο και πιο κοντά στην Αθήνα, όλοι, από τους πιστωτές και τους επενδυτές μέχρι τους καταθέτες, όλο και περισσότερο εστιάζουν στο τι θα γίνει στη συνέχεια.
Κάποια πράγματα είναι ξεκάθαρα:
Η Ελλάδα χρωστάει περί τα 1,7 δισ. δολάρια στο ΔΝΤ αυτόν τον μήνα. Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, η ΕΚΤ πρέπει να πληρωθεί σχεδόν 6,8 δισ. ευρώ. Το πρόγραμμα διάσωσης που υποστηρίζεται από την ευρωζώνη λήγει στις 30 Ιουνίου, με τους πιστωτές να αρνούνται να εκταμιεύσουν περί τα 7,2 δισ. ευρώ των υπολοίπων κεφαλαίων, προτού η Αθήνα συμφωνήσει με τους αυστηρούς όρους λιτότητας.
Εάν περιμένει κανείς μια σαφή επίλυση του status της χώρας στην ευρωζώνη, μπορεί να περιμένει πολύ καιρό. Η εισαγωγή στο ευρώ θεωρούνταν μονόδρομος, επομένως δεν υπάρχει νομικό προηγούμενο ή πολιτικός οδικός χάρτης για μια έξοδο.
Τα επόμενα βήματα για την Ελλάδα κυμαίνονται από την διατήρηση του ευρώ μέχρι και το καταστροφικό διαζύγιο. Τα ημίμετρα είναι επίσης στα χαρτιά, όπως το να υπάρχουν πολλαπλά νομίσματα, με την βοήθεια να ανακυκλώνεται για την αποπληρωμή χρεών σε ξένο νόμισμα.
Εξίσου ασαφές είναι ποιος θα πει στον κόσμο –και πώς-ότι η Ελλάδα έχει εισέλθει σε μια οικονομική μετά θάνατο, ζωή. Πιθανοί κομιστές είναι ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Mario Draghi, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Donald Tusk, και ο πρόεδρος της Κομισιόν, Jean-Claude Juncker. Θα μπορούσαν να υπάρξουν και άλλοι.
Το Bloomberg ρώτησε οικονομολόγους, επενδυτές και πρώην φορείς χάραξης πολιτικής, για το τι θα μπορούσε να συμβεί στη συνέχεια και πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί.
Σενάριο Α- Αποφεύγεται το Grexit
Ο Τσίπρας συνθηκολογεί στις απαιτήσεις των πιστωτών. Αντιμέτωπος με μια επιλογή μεταξύ της απομάκρυνσης από την ευρωζώνη ή της επιβολής λιτότητας σε αντάλλαγμα για τα δάνεια, ο Τσίπρας παίρνει τα μετρητά. Η ΕΚΤ διατηρεί την στήριξη στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Ενώ ρέει η βοήθεια, οι ημέρες της κυβέρνησης είναι μετρημένες καθώς οι πιο σκληροπυρηνικοί υποστηρικτές της εξεγείρονται. Ένας νέος συνασπισμός σχηματίζεται με την στήριξη των φιλοευρωπαϊκών κομμάτων της αντιπολίτευσης και την μετριοπαθή πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, ή προκηρύσσονται νέες εκλογές.
Διασφαλίζεται τελικά η διατήρηση της Ελλάδας στην ευρωζώνη καθώς νέα δάνεια χρησιμοποιούνται για να αποπληρωθεί η ΕΚΤ και το ΔΝΤ και τα ταμεία της χώρας ξαναγεμίζουν. Η Ελλάδα παίρνει καλύτερους όρους αποπληρωμής των δανείων διάσωσης. Αυτό βοηθάει να κατευναστεί η λαϊκή αντίδραση κατά του νέου κύματος δημοσιονομικών μέτρων. Ωστόσο, οι περικοπές που συνοδεύουν τη συμφωνία, πιέζουν την οικονομική παραγωγή, καθυστερώντας την ανάκαμψη της Ελλάδας από την μεγαλύτερη ύφεση που έχει καταγραφεί.
Σενάριο Β- Hotel California
Ο Έλληνας ΥΠΟΙΚ Γ. Βαρουφάκης έχει περιγράψει την ιδιότητα μέλους του ευρώ χρησιμοποιώντας ένα στίχο από το διάσημο τραγούδι των Eagles, “you can check out any time you like, but you can never leave”.
Ο Τσίπρας μπορεί να αποτύχει να συνάψει ένα συμβιβασμό αποδεκτό από την γερμανική κυβέρνηση, την κομμουνιστική πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ και τα ενδιάμεσα ενδιαφερόμενα μέρη. Με κάποιο τρόπο ωστόσο, κατορθώνει να διατηρήσει την Ελλάδα επισήμως στο ευρώ.
Τα δάνεια διάσωσης, η μόνη πηγή χρηματοδότησης της Ελλάδας, παραμένουν “παγωμένα”. Απαιτείται η επιβολή capital controls, καθώς δεν υπάρχει αρκετό ρευστό για να καλυφθεί η ζήτηση, ύστερα από μια τραπεζική αργία. Από εδώ και στη συνέχεια, βλέπει δύο πιθανές εκβάσεις, την “κωλοτούμπα” και το check-out.
Σενάριο Β1 – Κωλοτούμπα
Capital controls σημαίνει ότι επιβάλλονται περιορισμοί στις εκταμιεύσεις και τις μεταβιβάσεις. Οι δραματικές συνέπειες αναγκάζουν τον Τσίπρα να συμβιβαστεί. Οι δημοσκοπήσεις εμφανίζουν ότι οι περισσότεροι Έλληνες θέλουν να παραμείνουν στο ευρώ “με κάθε κόστος”.
Ο Τσίπρας δημιουργεί νέο συνασπισμό με βουλευτές των φιλοευρωπαϊκών κομμάτων της αντιπολίτευσης. Ένα δημοψήφισμα, που διεξάγεται εν τω μέσω capital controls και με τις τράπεζες κλειστές, του δίνει την εντολή να αλλάξει πορεία. Σχηματίζεται μια κυβέρνηση ενότητας και η Ελλάδα παραμένει στο ευρώ, αλλά όχι προτού η αναταραχή ενεργοποιήσει μια νέα ύφεση.
Σενάριο Β2 – Checking out
Με τις τράπεζες κλειστές, η πολιτική κατάσταση επιδεινώνεται και εντείνεται μια λαϊκή εξέγερση, με την Γερμανία να στοχοποιείται ως η κύρια ανταγωνίστρια χώρα. Οι δημοσκοπήσεις εμφανίζουν μια αλλαγή προς την αποχώρηση από την ευρωζώνη.
Τα capital controls δίνουν στην κυβέρνηση τον χώρο και τον χρόνο να τυπώσει είτε νέο νόμισμα είτε IOUs για εσωτερικές πληρωμές. Το νέο νόμισμα βυθίζεται γρήγορα, αντανακλώντας τα φτωχά θεμελιώδη μιας οικονομίας που έχει συρρικνωθεί κατά το ένα τέταρτο από το 2008.
Οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης δίνουν στην Ελλάδα ένα δάνειο σε σκληρό νόμισμα. Η λογική είναι να αποτραπεί η συνολική οικονομική κατάρρευση, η οποία θα δημιουργούσε ένα αποτυχημένο κράτος σε μια στρατηγικά κρίσιμη περιοχή.
Το ελληνικό χρέος σε δημόσιους φορείς αναδιαρθρώνεται, για την αποπληρωμή των δανείων του ΔΝΤ, είτε μέσω του ταμείου της ευρωζώνης. Η Ελλάδα παραμένει εκτός των αγορών ομολόγων.
Οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις και τράπεζες χρεοκοπούν. Μερικές τραπεζικές καταθέσεις κατάσχονται για να ανακεφαλαιοποιηθεί ένα κατεστραμμένο οικονομικό σύστημα ή για την μετατροπή στο νέο νομικό ισοδύναμο. Η αναδιάρθρωση του κρατικού χρέους το 2012 έχει ήδη εξασφαλίσει ότι το δημόσιο δεν θα πληρώνει κεφάλαιο στα περισσότερα από τα ισχύοντα δάνεια προς τους ιδιώτες επενδυτές και την ευρωζώνη για τα επόμενα χρόνια, και μέχρι να σταθεροποιηθεί η οικονομία.
Κυκλοφορούν και το ευρώ και το νέο νόμισμα. η Ελλάδα μπορεί να μην έχει αφήσει επισήμως το ευρώ –η πόρτα είναι ανοιχτή για μια επιστροφή σε καλή κατάσταση- αν και η χώρα οδηγείται σε ένα οικονομικό καθαρτήριο.
Σενάριο C – C για Catastrophe
Η Ελλάδα χωρίζεται από τη ζώνη του ευρώ σε μια άτακτη χρεοκοπία, εν τω μέσω διαδηλώσεων και επιδείνωσης της δυστυχίας για τους περισσότερους, με την κυβέρνηση να ρίχνει τα πάντα στους Γερμανούς. Δεν παρέχεται καμία βοήθεια για να υποστηριχτεί ένα καινούριο νόμισμα και για να εξυπηρετηθεί το χρέος. Αυτό προκαλεί την ενεργοποίηση των ρήτρων χρεοκοπίας για όλους τους πιστωτές. Η κυβέρνηση και οι τράπεζες καταρρέουν, που σημαίνει ότι θα χρειαστούν χρόνια προτού εμφανιστεί μια νέα δομή.
Η οικονομία της Ελλάδας καταρρέει σε μια δεύτερη ύφεση. Το πλήγμα από την μεγαλύτερη χρεοκοπία στην ιστορία του καπιταλισμού, οδηγεί την Ευρώπη ξανά σε ύφεση και εντείνει τις πιέσεις στις ευάλωτες χώρες του ευρώ, όπως η Ιταλία.
Η Ελλάδα οδηγείται στην αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ιδέα ότι το ευρώ είναι μη αναστρέψιμο, τίθεται υπό αμφισβήτηση, ταράζοντας τις αγορές παγκοσμίως. Η οικονομική κατάρρευση ανοίγει το δρόμο σε εξτρεμιστές, είτε από τα αριστερά είτε από την ακροδεξιά, να αναλάβουν την εξουσία. Όσοι μπορούν, εγκαταλείπουν τη χώρα.
Ο σάλος δημιουργεί αμφιβολίες και για την συμμετοχή της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ. Μια νέα και ασταθής κυβέρνηση στρέφεται στη Ρωσία για υποστήριξη, παρέχοντας ένα μεσογειακό φυλάκιο στον Vladimir Putin.