ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Συμφωνία ή ρήξη; Εκλογές ή δημοψήφισμα; Εξάντληση της τετραετίας ή ανασύνθεση της κυβερνητικής πλειοψηφίας; Αυτά είναι μερικά από τα σενάρια τα οποία διακινούνται εδώ και εβδομάδες αναφορικά με την πορεία των διαπραγματεύσεων και τα πολιτικά αποτελέσματά της στο εγχώριο πολιτικό σκηνικό. Τα επόμενα 24ωρα, όμως, είναι αναμφίβολα κομβικά για την ελληνική οικονομία και τις σχέσεις των δανειοδοτικών θεσμών με την πολιτική ηγεσία, εξ ου και η εξέταση των παραπάνω ενδεχομένων αφορά πλέον το άμεσο μέλλον.
1. Επιτυγχάνεται συμφωνία που χαρακτηρίζεται «αμοιβαία επωφελής»
Η επίτευξη μιας συμφωνίας που θα γίνει αποδεκτή από τον Ελληνα πρωθυπουργό ανοίγει μια δέσμη ενδεχομένων που αφορούν την ενδοκυβερνητική διαχείρισή της. Εάν η συμφωνία γίνει αποδεκτή από όλους τους υπουργούς, οι οποίοι προέρχονται από τα δύο συγκυβερνώντα κόμματα, αλλά και τις εσωτερικές τους τάσεις, τότε είναι πολύ πιθανό η συμφωνία να υπερψηφιστεί από το σύνολο ή τη συντριπτική πλειοψηφία της συμπολίτευσης. Το εν λόγω σενάριο είναι το πλέον ευοίωνο.
2. Η κυβέρνηση υπογράφει «προσωρινή» συμφωνία
Η κυβέρνηση είναι πιθανόν, όμως, στο όνομα της λαϊκής εντολής για συμφωνία εντός ευρώ, να αναγκαστεί να επιλέξει να συνυπογράψει μια συμφωνία, που είτε θα δίνει μια νέα «διορία» μερικών μηνών, με διατήρηση όμως της απειλής «ασφυξίας», είτε θα επιβάλλει ορισμένα σκληρά μέτρα σε αντάλλαγμα για τη χαλάρωση του κλοιού. Αν ισχύσουν αυτά, υπάρχει η πιθανότητα να θεωρηθεί από τις τάσεις του ΣΥΡΙΖΑ πρώτιστο καθήκον η συνέχιση του κυβερνητικού βίου, οπότε θα επιλεγεί η εσωτερική «ανακωχή» μέχρι τη νέα συμφωνία.
Είναι, όμως, πιθανόν να υπάρξουν ομαδοποιήσεις μελών που εκπροσωπούν τάσεις στο υπουργικό συμβούλιο, τα οποία θα διαφωνήσουν με το περιεχόμενο της συμφωνίας, εκτιμώντας ότι εντείνονται οι πολιτικές και οικονομικές πιέσεις. Σ’ αυτήν την περίπτωση θα τεθεί ξανά αντικειμενικά το πιεστικό πολιτικό ερώτημα για την ανάγκη διατήρησης της κυβερνητικής πλειοψηφίας. Σ’ αυτό το πλαίσιο δεν αποκλείονται παραιτήσεις βουλευτών ή η επιλογή ορισμένοι διαφωνούντες υπουργοί εν ευθέτω χρόνω να περάσουν στην -έστω ήπια- αντιπολίτευση, ώστε να διασφαλιστεί η εξάντληση της τετραετίας.
3. Η συμφωνία είναι αμφίσημη και προκαλεί έντονες αντιδράσεις
Η περίπτωση που ο πρωθυπουργός αποδεχτεί μια συμφωνία που θα περιέχει πολλά αμφιλεγόμενα μέτρα, απορρίπτεται πλήρως από το Μαξίμου και το οικονομικό επιτελείο, ωστόσο υπάρχει η πιθανότητα, ούτως ή άλλως, το τελικό κείμενο να τύχει σφοδρής κριτικής από ισχυρή μερίδα υπουργών και βουλευτών.
Αν συμβεί κάτι τέτοιο, τότε δεν αποκλείεται να σημειωθούν πολλές και ηχηρές αποχωρήσεις από το κυβερνητικό σχήμα και -γιατί όχι- ακόμα και διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ. Αν, λοιπόν, σημειωθούν αποσυσπειρωτικές κινήσεις, τότε υπάρχουν δύο ενδεχόμενα: να ανασυντεθεί η κυβερνητική πλειοψηφία και να σχηματιστεί κυβέρνηση με τη συμμετοχή κομμάτων του Κέντρου, είτε να οδεύσουμε σε εκλογές με ακόμα πιο κατακερματισμένο το πολιτικό σκηνικό.
Ο ανασχηματισμός με τη συμμετοχή άλλων κομμάτων, πάντως, δεν πρέπει να θεωρείται το πιθανότερο σενάριο, μια και οι διαφορές ανάμεσα στην πλειοψηφία του ΣΥΡΙΖΑ και τα κόμματα της αντιπολίτευσης παραμένουν αβυσσαλέες.
4. Οι θεσμοί «σπρώχνουν» σε συναινετική ρήξη
Εάν αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις σε βαθμό που θεωρηθεί προτιμότερο το -κατ’ όνομα- «βελούδινο διαζύγιο», στην Αθήνα η κυβέρνηση θα κληθεί να διαχειριστεί τη μεγάλη κρίση. Αυτή η περίπτωση μπορεί να μη θεωρείται πιθανή, μια και όλοι δημοσίως θέλουν τη συμφωνία, ωστόσο ενδέχεται η κυβέρνηση να συμφωνήσει σε μια μεταβατική πορεία με το μικρότερο οικονομικό κόστος για την Ελλάδα και τους ισχυρούς της ευρωζώνης.
Το Μαξίμου θα έχει να επιλέξει ανάμεσα στο αν θα απευθυνθεί στο Κοινοβούλιο για την επικύρωση της συναινετικής ρήξης ή θα απευθυνθεί στον λαό. Και οι δύο επιλογές έχουν θετικά και αρνητικά σημεία, εξ ου και δεν προκρίνεται το εν λόγω σενάριο της «συναινετικής ρήξης».
5. Δεν επιτυγχάνεται συμφωνία και αποφασίζεται δημοψήφισμα
Αν οι ακόλουθες σύνοδοι κορυφής δεν καταλήξουν σε συμφωνία, η «μπάλα» πλέον περνά στην ηγεσία της κυβέρνησης να διαχειριστεί πολιτικά την αδιέξοδη κατάσταση για την οικονομία. Με δεδομένη την κυβερνητική γραμμή, ότι η λαϊκή εντολή που παρέλαβε στις 25 Ιανουαρίου δεν μιλά για έξοδο από το ευρώ, ο πρωθυπουργός λαμβάνει την πρωτοβουλία να απευθυνθεί στον λαό.
Ο πρωθυπουργός έχει μιλήσει για το ενδεχόμενο διενέργειας δημοψηφίσματος. Η διενέργειά του, όμως, προκαλεί πολλά νομικά ερωτήματα, με εξίσου πολλές νομικές ερμηνείες, που δυσχεραίνουν τη διαχείριση της όλης κατάστασης. Υπάρχουν πάντως κυβερνητικά και κομματικά στελέχη που απορρίπτουν ως «μεσοβέζικη» τη λύση του δημοψηφίσματος, λέγοντας ότι επιτείνει την αβεβαιότητα.
6. Η προσπάθεια για συμφωνία «ναυαγεί» και προκηρύσσονται εκλογές
Στην προκειμένη περίπτωση όμως οι εκλογές απαιτούν συνταγματικές διαδικασίες επίσης χρονοβόρες, καθώς αν η κυβέρνηση παραιτηθεί, τότε πρέπει να διεξαχθεί νέος γύρος διερευνητικών εντολών, αυτή τη φορά από το δεύτερο και το τρίτο κόμμα.
Αν αυτός ο σκόπελος ξεπεραστεί, τότε υπάρχουν δύο μεγάλα εμπόδια: Το ένα αφορά την πορεία της ελληνικής οικονομίας, που συνδέεται άρρηκτα με την καλλιέργεια κλίματος μεγάλης αβεβαιότητας και «τρομοκρατίας».
Το έτερο αφορά το πολιτικό διακύβευμα που θα θέσει η σημερινή κυβέρνηση. Η μοναδική ρεαλιστικά διαφορετική πρόταση θα αφορά την «υπεράσπιση των λαϊκών συμφερόντων με κάθε τρόπο», δηλαδή και με έξοδο από την ευρωζώνη. Αυτό το σενάριο δίνει στον ΣΥΡΙΖΑ το «όπλο» της πολιτικής και ιδεολογικής αξιοπιστίας, ωστόσο δημιουργεί ένα ακόμα πιο τρομοκρατικό σκηνικό για την επόμενη ημέρα.