ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Καταλύτης για συμφωνία-πακέτο στο κρίσιμο Eurogroup της Δευτέρας ή οριστικοποίηση του αδιεξόδου με ανοικτή, πλέον, την πιθανότητα αποχώρησης του ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα είναι η επιστολή της Κριστίν Λαγκάρντ στους 19 υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης που αποκαλύπτουν οι Financial Times.
Τα βασικά σημεία της παρέμβασης του ΔΝΤ -το οποίο θα εκπροσωπήσει στο Eurogroup ο “σκληρός” Πολ Τόμσεν- είναι τα εξής:
- Ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% το 2018 δεν θεωρείται εφικτός. Το ΔΝΤ επιμένει πως το πλεόνασμα, ακόμα κι αν εφαρμοστεί πλήρως το πακέτο μέτρων 5,4 δις που έχουν συμφωνήσει Αθήνα και Ευρωπαίοι, δεν θα ξεπεράσει το 1,5%.
- Πρέπει να υπάρξει “εδώ και τώρα” λύση για το χρέος, αφού, όπως αναφέρεται στην επιστολή: «Πιστεύουμε ότι συγκεκριμένα μέτρα [οικονομικές μεταρρυθμίσεις], αναδιάρθρωση χρέους και χρηματοδότηση πρέπει τώρα να συζητηθούν ταυτόχρονα». «Για να στηρίξουμε την Ελλάδα με ένα νέο πρόγραμμα (IMF arrangement) είναι ουσιώδες η χρηματοδότηση και η ανακούφιση χρέους της Ελλάδας από τους ευρωπαίους εταίρους να στηριχθούν σε δημοσιονομικούς στόχους που είναι ρεαλιστικοί γιατί στηρίζονται σε αξιόπιστα μέτρα για να επιτευχθούν».
- «Aπαιτείται μια διευκρίνηση για να ξεκαθαριστούν αβάσιμες κατηγορίες ότι το ΔΝΤ είναι άκαμπτο, ζητώντας αχρείαστα νέα δημοσιονομικά μέτρα προκαλώντας ως αποτέλεσμα καθυστέρηση στις διαπραγματεύσεις και την καταβολή επειγόντως απαιτούμενων κεφαλαίων», γράφει η Γενική Διευθύντρια του Ταμείου.
- Η επικεφαλής του ΔΝΤ επισημαίνει ότι η αντιπρόταση της Αθήνας για δημοσιονομικό “κόφτη” (ένας μηχανισμός που θα προβλέπει περικοπές) δεν θα λειτουργήσει, υπονοώντας πως οι διαπραγματεύσεις γύρω από τα προληπτικά μέτρα πρέπει να εγκαταλειφθούν. «Δυστυχώς ο μηχανισμός που προτείνει η Αθήνα δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένες [οικονομικές] μεταρρυθμίσεις», γράφει.«Με βάση την προηγούμενη εμπειρία τα ad hoc μέτρα δεν είναι πολύ αξιόπιστα, ενώ είναι επίσης και ανεπιθύμητα καθώς προσθέτουν αβεβαιότητα και αποτυγχάνουν να λύσουν τις ανισορροπίες». Μένει, προφανώς, να διευκρινισθεί εάν η θέση του ΔΝΤ ότι η ελληνική πρόταση δεν είναι επαρκής σημαίνει πως το Ταμείο εντείνει τις πιέσεις για γενναία αναδιάρθρωση του χρέους, ώστε, όπως λέει, να καταστεί εφικτός ο στόχος για πλεόνασμα 1,5% και η βιωσιμότητα του προγράμματος, ή εάν θα απαιτήσει μέχρι και την τελευταία στιγμή να κωδικοποιηθούν συγκεκριμένα προληπτικά μέτρα. Η αναφορά, για παράδειγμα, σε μεταρρυθμίσεις που δεν περιλαμβάνονται στην πρόταση για “κόφτη”, ίσως υπονοεί την επιμονή του Ταμείου για μέτρα όπως μαζικές απολύσεις στο Δημόσιο με κλείσιμο οργανισμών και υπηρεσιών, απελευθέρωση του ορίου απολύσεων στον ιδιωτικό τομέα και περικοπές στις κύριες συντάξεις και γενικότερα στο μισθολογικό κόστος του Δημοσίου. Είναι, πάντως, γνωστό πως κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να δεχθεί η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα και προφανώς θα προκαλούσε αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις και δρομολόγηση πολιτικών εξελίξεων.
ΤΟ ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΤΟΥ ΔΝΤ
Όπως αναφέρουν οι FT, το ΔΝΤ έχει δεχτεί έντονη κριτική από την Αθήνα όπου υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα κατηγορούν τον Π. Τομσεν, τον επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος, για υπερβολικές απαιτήσεις λιτότητας που εμποδίζουν μια συμφωνία για την πρώτη αξιολόγηση του προγράμματος των 86 δισ. ευρώ.
Αλλά η επιστολή Λαγκάρντ ξεκαθαρίζει ότι το ΔΝΤ θέλει λιγότερη λιτότητα, υποστηρίζοντας ότι οι στόχοι πρωτογενούς πλεονάσματος που συμφωνήθηκαν πέρυσι μεταξύ ΕΕ και Αθήνας (στόχος 3,5% για το 2018) είναι μη ρεαλιστικοί και πρέπει να μειωθούν δραστικά. Το πρωτογενές πλεόνασμα προκύπτει αν δεν περιληφθούν στα έξοδα οι πληρωμές για το χρέος. Αυτή η τελευταία αναφορά ίσως αποδειχθεί “κλειδί” αν και είναι δύσκολο να “κουμπώσει” με την άρνηση του Βερολίνου να συζητήσει γενναία αναδιάρθρωση του χρέους.
Όλα δείχνουν, πάντως, πως το ΔΝΤ οδηγεί τα πράγματα ενόψει του Eurogroup σε μια κατάσταση “make or break”, στο γράμμα των διαλόγων Τόμσεν- Βελκουλέσκου που διέρρευσαν από τα Wikileaks, αξιοποιώντας το momentum του δημοψηφίσματος για Brexit. Η συγκυρία αυτή είναι που τρομάζει τους Ευρωπαίους και δίνει στο ελληνικό ζήτημα διάσταση μείζονος ευρωπαϊκού πολιτικού προβλήματος.
Από την άλλη, όπως αναφέρουν οι FT, Αθήνα αντιμετωπίζει πληρωμές χρέους 3,5 δισ. ευρώ τον Ιούλιο και χρειάζεται κεφάλαια από τους πιστωτές.
Οι αξιωματούχοι της ΕΕ ανέφεραν στην ελληνική κυβέρνηση πως δεν επιθυμούν οι διαπραγματεύσεις να συνεχιστούν την περίοδο της ψηφοφορίας για το Brexit, κάτι που σημαίνει πως αν δεν επέλθει συμφωνία αυτό το μήνα οι συζητήσεις δεν θα επανεκκινήσουν παρά λίγες μόνο εβδομάδες πριν μια πιθανή πτώχευση.
Στην επιστολή της η Κ. Λαγκάρντ αναφέρει πως όλες οι πλευρές έχουν σχεδόν συμφωνήσει σε μια σειρά μεταρρυθμίσεων που θα μειώσουν τον προϋπολογισμό κατά περίπου 2,5% του ΑΕΠ έως το 2018. Ορισμένοι αξιωματούχοι εκτιμούν πως η λίστα θα ολοκληρωθεί τη Δευτέρα στο Eurogroup.
Ωστόσο η Κ. Λαγκάρντ επιμένει στην θεώρηση του ΔΝΤ ότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις θα οδηγήσουν σε πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% το 2018 και όχι 3,5% που επιθυμεί η ΕΕ. Η ίδια καλεί την ΕΕ να αλλάξει το στόχο στο 1,5%, δεδομένο που σημαίνει πως το Ταμείο θεωρεί ότι οι Βρυξέλλες ζητούν μεγάλη λιτότητα από την Ελλάδα.
«Δεν πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία πως η επίτευξη αυτού του στόχου δεν θα είναι μόνο δύσκολο να επιτευχθεί αλλά πιθανότατα θα είναι και αντιπαραγωγική», γράφει.
«Δεν θεωρούμε ότι θα είναι εφικτό ένα πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ μέσω της αύξησης ήδη υψηλών φόρων που επιβάλλονται σε περιορισμένη βάση, της υπερβολικής μείωσης δαπανών αλλά και προσμετρώντας έκτακτα μέτρα, όπως έχει προταθεί τις προηγούμενες εβδομάδες».
Τα προληπτικά μέτρα μελετώνται ως ένας τρόπος να γεφυρωθεί το χάσμα του 1,5% του ΔΝΤ και του 3,5% της ΕΕ. Αυτά τα μέτρα θα εφαρμοστούν μόνο αν η Αθήνα δεν καταφέρει να πετύχει το στόχο του 3,5%.