ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ - Στα 360 δις τα ¨κόκκινα δάνεια” των ιταλικών τραπεζών- Σύγκρουση Ρώμης- Βερολίνου για το bail-in
- «Η Ιταλία αντιμετωπίζει μία ισχυρή κρίση, που ενισχύεται με γεωμετρική πρόοδο», ανέφερε ο Φραντσέσκο Γκαλιέτι, επικεφαλής της εταιρείας Policy Sonar
- «Η Ιταλία είναι ουσιαστικά το τεκτονικό ρήγμα της Ευρώπης», σχολίασε πρώην αξιωματούχος του ΔΝΤ
- Υπό κατάρρευση η Banca Monte dei Paschi di Siena
- Ο Ρέντσι απειλεί να παραιτηθεί εάν χάσει το δημοψήφισμα του Οκτωβρίου
Με 360 δις μη εξυπηρετούμενα δάνεια και μια πρωτοφανή διασπορά κινδύνου σε πολλές μικρές και μεσαίου μεγέθους τράπεζες -αποτέλεσμα της αρχιτεκτονικής του τραπεζικού της συστήματος- η Ιταλία μοιάζει με μία “βόμβα” έτοιμη να σκάσει και να παρασύρει την ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία. Σε αυτό το εξαιρετικά δυσοίωνο κλίμα κινούνται οι διεθνείς αγορές ενώ οι τραπεζικές μετοχές της Ιταλίας υποχώρησαν περισσότερο την Τρίτη, προκαλώντας τριγμούς στα θεμέλια της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας της ευρωζώνης και απειλώντας με μετάδοση της κρίσης σε άλλες χώρες της ΕΕ.
Ένα χρόνο μετά τους κινδύνους για Grexit και λίγες εβδομάδες μετά το βρετανικό δημοψήφισμα που προκαλεί παρατεταμένη αστάθεια στις αγορές, η ιταλική κρίση συμπλέκεται με την ανησυχία για την Deutsche Bank και τα σοβαρότατα προβλήματα στις οικονομίες χωρών όπως η Γαλλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία.
Η ανάλυση του Reuters περιγράφει αυτή τη σχεδόν εφιαλτική κατάσταση την ώρα που ο Ματέο Ρέντσι συγκρούεται πολιτικά με το Βερολίνο για τη διάσωση των ιταλικών τραπεζών προσπαθώντας να εξασφαλίσει -ήδη η Κομισιόν έδωσε το πράσινο φως- την αποφυγή του bail-in (“κούρεμα” καταθέσεων κλπ) όπως επιτάσσει πλέον η ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Η κρίση αυτή μπορεί να στείλει την Ιταλία ξανά στην ύφεση και- στα πιο δυσοίωνα σενάρια- να προκαλέσει μία κατάρρευση «τύπου Ελλάδας», που θα είναι σχεδόν αδύνατο να περιορίσει η Ευρώπη, γράφει το Reuters.
Οι ιταλικές τράπεζες ασφυκτιούν υπό τα συσσωρευμένα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ενώ- για να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο η αίσθηση αστάθειας- ο Ματέο Ρέντσι δεσμεύθηκε να παραιτηθεί, αν χάσει το δημοψήφισμα του Οκτωβρίου για τη συνταγματική αναθεώρηση.
Αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο η ιταλική κρίση
«Η Ιταλία αντιμετωπίζει μία ισχυρή κρίση, που ενισχύεται με γεωμετρική πρόοδο», ανέφερε ο Φραντσέσκο Γκαλιέτι, επικεφαλής της εταιρείας Policy Sonar και πρώην αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών. «Το άμεσο έναυσμα αυτής, είναι η τραπεζική κρίση», πρόσθεσε. Ο τραπεζικός δείκτης της Ιταλίας υποχώρησε κατά 30% από τη στιγμή που η Μ. Βρετανία αποφάσισε υπέρ του Brexit, ανεβάζοντας τις απώλειες μέχρι στιγμής στο 57%. Την Τρίτη, υποχώρησε περαιτέρω κατά 1,44%, φτάνοντας περίπου σε χαμηλό τριετίας.
Η Ιταλία είναι εύθραυστη, πολιτικά και οικονομικά. Συχνά, περιγράφεται ως «πολύ μεγάλη για να σωθεί» σε μία κρίση, οπότε ακόμη κι αν είναι μικρή η άμεση οικονομική σχέση μεταξύ των τραπεζών της και της ψήφου υπέρ του Brexit, οποιοδήποτε παγκόσμιο σοκ προκαλεί μεγάλες «δονήσεις» στη χώρα, γράφει το Reuters.
«Η Ιταλία είναι ουσιαστικά το τεκτονικό ρήγμα της Ευρώπης», σχολίασε πρώην αξιωματούχος του ΔΝΤ, που δεν θέλησε να κατονομαστεί. «Τόσο το δημόσιο χρέος όσο και ο τραπεζικός τομέας είναι σε μία πυριτιδαποθήκη, που διατηρείται μέσα από μία διαδικασία μη αναγνώρισης των συσσωρευμένων ζημιών που συνεχίζουν να μετακυλούν. Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι κάποιος πρέπει να αναλάβει τις ζημιές τελικά», πρόσθεσε ο ίδιος.
Η μεγαλύτερη άμεση ανησυχία επικεντρώνεται στην τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα της Ιταλίας, την Banca Monte dei Paschi di Siena, που έχει τη μεγαλύτερη αναλογία μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η ΕΚΤ της έχει ζητήσει να τα περιορίσει κατά 40% τα επόμενα τρία χρόνια. Η Ρώμη είναι σε συζητήσεις με τις Βρυξέλλες για ένα σχέδιο ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών της, ελπίζοντας να περιορίσουν τις απώλειες για τους μετόχους και ομολογιούχους.
Μία τέτοια συμφωνία, μπορεί να απαιτεί την παράκαμψη των κανονισμών που υιοθέτησε η ΕΕ το 2014, προκειμένου να αναγκάζει επενδυτές και κάποιους καταθέτες να επωμίζονται το βάρος σε τέτοιες περιπτώσεις. Η Γερμανία τονίζει ότι οι κανονισμοί πρέπει να γίνουν σεβαστοί, αλλά η Ιταλία απαντά ότι απαιτείται ευελιξία, προκειμένου να αποτραπεί πιθανή τραπεζική «μετάδοση» που θα απορρέει από το Brexit.
Απειλείται η παλαιότερη τράπεζα του κόσμου
«Μία λύση πρέπει να βρεθεί γρήγορα, διαφορετικά η παλαιότερη τράπεζα του κόσμου (BMPS) μπορεί να καταρρεύσει και να πάρει μαζί της τον ήδη υπό ”πολιορκία” υπόλοιπο τραπεζικό τομέα της Ευρώπης. Η ΕΕ πρέπει να δείξει ευελιξία, διαφορετικά η Ιταλία μπορεί να χρεοκοπήσει», προειδοποίησε ο Αντριου Εντουαρντς, CEO της χρηματοοικονομικής εταιρείας ETX Capital.
Οι Βρυξέλλες ήδη ανησυχούν. Αξιωματούχος της ΕΕ ανέφερε στο Reuters ότι στο EuroWorking Group της Δευτέρας, οι μετέχοντες εξέφρασαν την ανησυχία τους για την κατάσταση στην Ιταλία. Ομως, άλλος αξιωματούχος ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχει μεγάλη διάθεση να αλλάξουν ή να «μαλακώσουν» οι κανονισμοί του bail-in, με τους διαφωνούντες να τονίζουν ότι η Ιταλία συμφώνησε σε αυτούς οπότε πρέπει να τους τηρήσει.
Την ίδια ώρα, φαινομενικά ανεπηρέαστος από τις δημοσκοπήσεις που δείχνουν ότι θα χάσει το δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση, ο Ρέντσι υποσχέθηκε ότι θα παραιτηθεί αν συμβεί αυτό. Οι αγορές θα αντιδράσουν άσχημα από μία αποχώρησή του, εκτιμά το Reuters.
«Η πολιτική αστάθεια θα προκαλέσει και χρηματοοικονομική», τόνισε από την πλευρά του ο Γκούντραμ Βολφ, επικεφαλής του Bruegel, του think tank των Βρυξελλών.
Ξυπνά μνήμες 2008 η κατάσταση
Γεγονός είναι πάντως ότι η παρούσα κατάσταση του ιταλικού τραπεζικού συστήματος δεν εμπνέει αισιοδοξία. Το αντίθετο. Ξυπνά μνήμες από την σφοδρή χρηματοπιστωτική κρίση του 2008-2009, όταν το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα δέχτηκε έντονους κλυδωνισμούς ταράσσοντας τη διεθνή και ευρωπαϊκή οικονομία. Οι προσπάθειες που καταβάλλονται αυτό το διάστημα για την αναδιάρθρωση των ιταλικών τραπεζών έχουν στόχο την αποφυγή μιας παρόμοιας κατάστασης.
Σύμφωνα με τη νέα ευρωπαϊκή οδηγία που τέθηκε σε ισχύ στην αρχή του έτους, το κόστος διάσωσης μιας τράπεζας θα επωμίζονται μελλοντικά πέρα από τους μετόχους, και οι πιστωτές του ιδρύματος. Προβλέπει παράλληλα ότι τουλάχιστον το 8% των ανακεφαλαιοποιήσεων των τραπεζών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα και μπαίνουν σε πρόγραμμα εξυγίανσης, θα γίνεται με “διάσωση εκ των έσω” (bailin). Αυτός ακριβώς ο όρος όμως -και δεδομένων των πολυάριθμων κόκκινων δανείων- κρατά δυνητικούς επενδυτές μακριά από τις ιταλικές τράπεζες. Ο Ματέο Ρέντσι έχει ζητήσει επανειλημμένως χαλάρωση των σχετικών όρων, ωστόσο μάταια.
Σε αυτή τη δυσμενή κατάσταση προστίθεται φυσικά και η παράμετρος των οικονομικών συνεπειών του Brexit, όπως προέκυψε μετά το βρετανικό δημοψήφισμα. Στον απόχηχο των βρετανικών εξελίξεων η ιταλική κυβέρνηση παρουσιάζει αυτή την εβδομάδα ένα νέο σχέδιο με στόχο να εισρεύσουν στα χρηματωπιστωτικά ιδρύματα περί τα 40 δις ευρώ με τη μορφή ενίσχυσης εξαιτίας των έκτακτων περιστάσεων που έχουν προκύψει. Στόχος είναι οι τράπεζες να μπορούν να αντεπεξέλθουν επαρκώς στα κόκκινα δάνεια, είτε διαγράφοντάς τα, είτε πουλώντας τα σε τιμές που ισχύουν σήμερα στην αγορά.