ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Η ενοικίαση κατοικιών ως τουριστικών καταλυμάτων για κάποιες ημέρες, εβδομάδες ή μήνες, μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας, δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Ωστόσο, η άνθιση που γνωρίζει στη χώρα μας είναι αντιστρόφως ανάλογη με τα αντανακλαστικά που επιδεικνύουν οι αρμόδιες Αρχές, με αποτέλεσμα μια ακόμα εστία φοροδιαφυγής να «ρουφάει» εκατομμύρια ευρώ. Σύμφωνα με υπολογισμούς που έχει κάνει το υπουργείο Οικονομικών- όπως αποκαλύπτεται στον τόμο των 130 σελίδων που παρέδωσε ο Τ. Αλεξιάδης στη νέα υφυπουργό- τα διαφυγόντα φορολογικά έσοδα ανέρχονται ήδη στα 250 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση, αλλά με την ταχύτητα που αναπτύσσεται το φαινόμενο, οι απώλειες θα πολλαπλασιαστούν.
Πέρα από τον προβληματισμό και τις δράσεις που αναμένεται να αναληφθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης τρέχουν για να βουλώσουν την «τρύπα», αναπτύσσοντας ένα πρώτο «πακέτο» μέτρων. Τι περιλαμβάνει αυτό;
Τη δημιουργία μητρώου καταλυμάτων που εκμισθώνονται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας και σύνδεσης κάθε καταλύματος με τον αντίστοιχο ΑΤΑΚ (Αριθμός Ταυτότητας Ακινήτου).
Τη συμφωνία με επιμέρους ηλεκτρονικές πλατφόρμες για την παροχή πληροφοριών στη φορολογική διοίκηση ως προς τα εκμισθωμένα ακίνητα
Τη διενέργεια ελέγχων από μικτά κλιμάκια για την εξασφάλιση συμμόρφωσης ως προς το δημιουργούμενο μητρώο.
Την επιβολή διοικητικών και φορολογικών προστίμων σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης.
Το δεύτερο «πακέτο» μέτρων για την αντιμετώπιση της «σκιώδους φιλοξενίας» συζητείται ήδη με τους δανειστές και προβλέπει την επιβολή ειδικής φορολογίας με συντελεστές ως 45%. Συγκεκριμένα:
Ο υποψήφιος εκμισθωτής πρέπει να είναι φυσικό πρόσωπο και να εγγραφεί σε ειδικό μητρώο της Γ.Γ.Δ.Ε., το οποίο θα αποτελεί την ταυτότητα του προς εκμίσθωση ακινήτου και θα συνοδεύει κάθε συναλλαγή. Η μη συμμόρφωση επισύρει πρόστιμο ύψους 50.000 ευρώ.
Τίθεται όριο στον αριθμό των εκμισθούμενων ακινήτων ανά εκμεταλλευτή και στην ετήσια διάρκεια της μίσθωσης.
Επιβάλλεται φόρος βραχυχρόνιας μίσθωσης ίσος με το 5% επί της αξίας της διανυκτέρευσης, ο οποίος θα αποδίδεται στο Ελληνικό Δημόσιο από οποιονδήποτε λειτουργεί ως ενδιάμεσος (κυρίως τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες)
Οι εκμεταλλευτές των ακινήτων μέσω της οικονομίας διαμοιρασμού αποκτούν εισόδημα από ακίνητα και όχι από επιχειρηματική εκμετάλλευση. Έτσι η πλειοψηφία των εκμισθωτών που διαθέτουν ένα ή δύο ακίνητα τα οποία εκμισθώνουν και αποκτούν εισόδημα έως και 12.000 ευρώ /έτος φορολογούνται με το χαμηλό φορολογικό συντελεστή 15%. Αντίθετα, όσοι υποκρύπτονται πίσω από την οικονομία του διαμοιρασμού και λειτουργούν σκιώδη ξενοδοχειακά καταλύματα αποκτώντας υψηλά εισοδήματα χωρίς, μέχρι σήμερα, να αποδίδουν φόρους και ασφαλιστικές εισφορές επιβαρύνονται με φορολογικούς συντελεστές 35% και 45% επί των ακαθάριστων κερδών τους, γεγονός που λειτουργεί ως αντικίνητρο.
Το «κλειδί» του σχεδίου είναι αναμφίβολα η πρόσβαση στα στοιχεία αυτών των ακινήτων, κάτι που μόνο εύκολο δεν είναι. Γι’ αυτό, οι ελληνικές Αρχές θα αφενός θα επιδιώξουν συνεργασία με τεχνικές διευθύνσεις και παρόχους υπηρεσιών (ηλεκτρονικές πλατφόρμες) για την επιβολή φόρου επί της ηλεκτρονικής συναλλαγής σε πραγματικό χρόνο (real time), αφετέρου θα συνάψουν συμφωνίες για την παροχή στοιχείων των εκμισθούμενων κατοικιών- έστω δειγματοληπτικά- στις ελληνικές φορολογικές και ελεγκτικές Αρχές, εγχείρημα που θα έχει μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας αν «τρέξει» με ανάλογη ευρωπαϊκή «ομπρέλα».
Τι είναι η Airbnb
H Airbnb έχει εξελιχθεί από ένα εναλλακτικό κίνημα σε μια τεράστια οικονομική δύναμη, βοηθώντας εκατομμύρια τουρίστες που ψάχνουν για οικονομικά δωμάτια. Στα έξι χρόνια λειτουργίας της, έχει εξυπηρετήσει 9 εκατομμύρια ταξιδιώτες, ενώ μόνο τον περασμένο χρόνο είχαν προστεθεί περίπου 250 χιλιάδες ακίνητα στο ιστολόγιό της. Σύμφωνα με τους New York Times, η αξία της εκτιμάται στα 7,5 δισ. ευρώ.
Η αμερικανική εταιρεία έχει μπει τόσο δυναμικά στη ζωή μας, που νομικοί και οικονομολόγοι προσπαθούν ακόμα να συνειδητοποιήσουν την επίδρασή της. Δεν είναι μόνο μια οικονομική «επανάσταση», αλλά και πολιτισμική. Χάρη σ’ αυτήν έχει δημιουργηθεί μια online κοινότητα, όπου άνθρωποι από διαφορετικές κουλτούρες έρχονται σε επαφή μεταξύ τους. «Τα άτομα που τη χρησιμοποιούν μοιράζονται μια κοινή ιδεολογία. Είναι άνθρωποι που δεν φοβούνται να ανοίξουν το σπίτι τους σε ξένους. Που θέλουν να γνωρίσουν εκείνον που τους παραχωρεί το σπίτι του. Να δουν τι βιβλία διαβάζει, τι φαγητά τρώει… Και μέσα από εκείνον μαθαίνουν πολλά πράγματα για τη χώρα που επισκέπτονται», τονίζει η Μαρία, η οποία επίσης νοικιάζει το διαμέρισμά της τον τελευταίο χρόνο για 50 ευρώ – μέχρι στιγμής έχει φιλοξενήσει περίπου είκοσι άτομα.
Οι νέοι αλλά και οι φιλαπόδημοι λατρεύουν την Αirbnb. «Οταν ταξιδεύω, πρώτα κοιτάζω την Αirbnb», ισχυρίζεται η ίδια. «Τα ξενοδοχεία ήταν δημιούργημα της βιομηχανικής κοινωνίας, η οποία φροντίζει τα πάντα για σένα. Τα παιδιά που χρησιμοποιούν την Airbnb είναι δραστήρια και έχουν μάθει να τα κάνουν όλα μόνα τους. Πριν έρθουν οι φιλοξενούμενοί μου στην Αθήνα, είχαν πληροφορηθεί τα πάντα για την πόλη μας. Καμιά φορά τούς έπαιρνα εγώ τηλέφωνο για να δω αν είναι καλά και αν χρειάζονται κάτι».
Νομικά προβλήματα και… φοροδιαφυγή
Αν είναι όλα τόσο ωραία όπως παρουσιάζονται, τότε γιατί η αμερικανική εταιρεία δέχεται τον τελευταίο καιρό επιθέσεις και αντιμετωπίζει νομικά προβλήματα; Πρόσφατα οι αρχές της Καταλονίας τής επέβαλαν πρόστιμο ύψους 30.000 ευρώ με την κατηγορία ότι ενοικίαζε τουριστικά καταλύματα που δεν διέθεταν άδεια. Μπορεί στην ουσία αυτό που κάνει η Airbnb να μη θεωρείται παράνομο, όμως αυτό που κάνουν οι ιδιοκτήτες σε πολλές περιπτώσεις είναι. Σε πολλές χώρες, οι βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις κατοικιών δεν συμβαδίζουν με την εγχώρια νομοθεσία. Για παράδειγμα, στη Νέα Υόρκη, όπου η Airbnb βρέθηκε σε δικαστική διαμάχη με τον γενικό εισαγγελέα, απαγορεύεται να υπενοικιάζει κανείς την κατοικία του για λιγότερο από 30 ημέρες, όσο δεν διαμένει εκεί.
Επιπλέον υπάρχει το θέμα της φορολογίας – το κράτος χάνει φορολογικά έσοδα. Η Airbnb, όπως και μια σειρά καινούργιων ιντερνετικών επιχειρήσεων, είναι μέρος μιας νέας οικονομίας που έχει επικρατήσει να λέγεται «οικονομία του μοιράζεσθαι» (sharing economy). Ομως, όπως γράφει και ο Zachary Karabell στο Slate, «αυτός είναι ένας φτωχός όρος. Τίποτα από αυτό που κάνουν αυτές οι εταιρείες δεν “μοιράζεται”, γιατί τίποτα δεν είναι δωρεάν – όλοι είναι “μέσα” για να βγάλουν κάποια χρήματα». Και αυτά τα χρήματα στις περισσότερες περιπτώσεις είναι «μαύρα».
Παράλληλα, όπως ήταν αναμενόμενο, η ανάπτυξη της Airbnb έχει προκαλέσει αντιδράσεις στον ξενοδοχειακό κλάδο. Σύμφωνα με δημοσίευμα του περιοδικού Economist του Απριλίου, υπολογίζεται ότι, αν η εταιρεία συνεχίσει να αναπτύσσεται με αυτόν το ρυθμό (οι καταχωρίσεις της διπλασιάζονται κάθε χρόνο), το 2016 θα απορροφά ένα 10% από τα κέρδη των ξενοδοχείων, ποσοστό σημαντικό που μπορεί να οδηγήσει σε κλείσιμο αρκετές μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Αντιθέτως, οι μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες δεν τη βλέπουν ανταγωνιστικά. Μάλιστα, η αντιπρόεδρος της γνωστής αλυσίδας Ritz-Carlton πρόσφατα δήλωσε ότι δεν την είχε καν ακουστά.
Στην Ελλάδα, οι ξενοδόχοι έχουν προχωρήσει σε καταγγελίες. «Δεν είναι μετρήσιμο πόσους πελάτες χάνουν τα ξενοδοχεία της Αττικής, αλλά υπάρχει αναντιστοιχία στα νούμερα των αφίξεων στο “Ελευθέριος Βενιζέλος” με την πληρότητα στα ξενοδοχεία», δήλωσε ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Αττικής, Αλέξανδρος Βασιλικός. «Σεβόμαστε αυτή την παγκόσμια τάση, δεν πρέπει να την περιορίσουμε ούτε να την απαγορεύσουμε, ωστόσο πρέπει να τεθούν ορισμένοι κανόνες υγιεινής και ασφάλειας που θα προστατεύουν τον ταξιδιώτη. Και αφετέρου τίθεται το θέμα της φορολογίας».
Στη χώρα μας, όπως και αλλού, δεν υπάρχει νομοθετική πρόβλεψη για βραχυχρόνιες μισθώσεις κατοικιών. «Ακόμη και αν θέλει κάποιος ιδιοκτήτης να δηλώσει στην εφορία τα εισοδήματα που παίρνει από την Airbnb, δεν υπάρχει δυνατότητα λόγω του νομοθετικού κενού», λέει ο δικηγόρος Δημήτρης Κάππος. «Εχω πολλούς φίλους που χρησιμοποιούν την Airbnb και με ρωτάνε τι να κάνουν. Επειδή τα σπίτια τους λειτουργούν σαν ενοικιαζόμενα δωμάτια, θα έπρεπε να πάρουν ειδικό σήμα από τον ΕΟΤ. Αλλά για να πάρεις αυτό το σήμα, είναι μεγάλη υπόθεση». Το αποτέλεσμα; Οι περισσότεροι δεν κάνουν τίποτα και η τουριστική αστυνομία έχει εξαπολύσει ανθρωποκυνηγητό.
Πηγή: iefimerida.gr, Καθημερινή