ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Κι’ όμως. Ο Φρανσουά Φιγιόν είναι η πρώτη πολιτική “μετάσταση” στην Ευρώπη του σαρωτικού φαινομένου Τραμπ. Όχι ότι ο νέος ηγέτης της Γαλλικής (κεντρο)δεξιάς είναι κάποιο πολιτικό καρμπόν του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ. Όμως, είναι προφανές πως ο Φιγιόν κατόρθωσε να ενσωματώσει στην προεκλογική του καμπάνια αρκετά από τα στοιχεία εκείνα με τα οποία ο Ντόναλντ Τραμπ εκπόρθησε τον Λευκό Οίκο διαψεύδοντας τις δημοσκοπήσεις.
Με έναν λόγο τόσο ξενοφοβικό όσο το επιτρέπει η γαλλική πολυπολιτισμικότητα αλλά και όσο απαιτούσε η κουρασμένη γαλλική κοινωνία, η οποία σύμφωνα με τη Liberation ζητούσε επιστροφή στις “γαλλικές παραδόσεις”, ο Φιγιόν κέρδισε με πολύ μεγάλα ποσοστά τη γαλλική επαρχία αλλά και τις συνοικίες της ευμάρειας στις γαλλικές πόλεις. Και οι δύο, ωστόσο, χτυπήθηκαν από την οικονομική κρίση, τις ανισότητες που γέννησε, από την αφυδάτωση της ευρωπαϊκής δημοκρατίας και από τη μετανάστευση.
Ο πολιτικός που θα αναμετρηθεί με την Μαρί Λεπέν στις προεδρικές εκλογές του επόμενου Μαϊου μίλησε καθαρά για τον “ισλαμικό ολοκληρωτισμό” και συντάχθηκε διακριτικά με την πολιτική των κλειστών συνόρων, πολύ πιο κοντά στις αντιλήψεις του Ούγγρου Βίκτορ Ορμπάν και αρκετά μακριά από την “ανοιχτή” πολιτική της Άνγκελα Μέρκελ.
Εκεί όπου ο Τραμπ δεσμευόταν για “τείχος” στα σύνορα με το Μεξικό και ο Ορμπάν έβαζε στρατό πίσω από τα συρμάτινα πλέγματα της ουγγρικής μεθορίου και ζητούσε τον εγκλωβισμό των προσφύγων και μεταναστών στα ελληνικά νησιά, ο Φιγιόν κρατούσε μεν τις ισορροπίες αλλά άφηνε σαφείς αιχμές κατά των μεταναστών που… παίρνουν τις δουλειές των Γάλλων. Δεν είναι, φυσικά, ο Σαρκοζί του 2007, δεν είναι, όμως, και ο “παθητικός” -έτσι τον είχε αποκαλέσει- Φρανσουά Ολάντ.
Η Γαλλία παραμένει ακόμα διστακτικά τρομαγμένη από τα τρομοκρατικά χτυπήματα και οι ανοχές της παλιάς πολυπολιτισμικότητας έχουν σημαντικά μειωθεί. Το διαπιστώνουμε, άλλωστε, πλέον, και στη Χίο, τη Σάμο, τη Μυτιλήνη.
Ο Φιγιόν, όμως, παρέθεσε και μια ούλτρα φιλελεύθερη ατζέντα που υπόσχεται χιλιάδες θέσεις μερικής απασχόλησης μαζί με την απορύθμιση του ογκώδους και ακριβού για τα σημερινά ευρωγερμανικά δημοσιονομικά δεδομένα κοινωνικού κράτους. Την ίδια ώρα που δεσμεύτηκε να απελευθερώσει τις απολύσεις, κάνοντας την αρχή από το γαλλικό δημόσιο από το οποίο θα διωχθούν (κατά τις προεκλογικές αναφορές του) πάνω από 500.000 υπάλληλοι.
Ο Φιγιόν αποδεικνύεται μία ενδιαφέρουσα περίπτωση. Ένα πολιτικό μόρφωμα με ισχυρές δόσεις σκληρών δεξιών θέσεων που κατά πάσα πιθανότητα θα δράσουν ως ανάχωμα στην μετακίνηση ψηφοφόρων προς το Εθνικό Μέτωπο της Λεπέν αλλά και με ικανοποιητική προσαρμογή στις απαιτήσεις του ευρωπαϊκού (νεο) φιλελευθερισμού που επιθυμεί και η κρατούσα αντίληψη στο Βερολίνο.
Ταυτόχρονα, όμως, υπόσχεται να επαναπροσδιορίσει τις σχέσεις με τη Γερμανία και να ισορροπήσει (προς όφελος της Γαλλίας) τον γαλλογερμανικό άξονα.
Εκείνο που έχει ενδιαφέρον είναι πως Τραμπ και Φιγιόν συναντώνται στον κοινό τόπο της φιλικής αντιμετώπισης του Βλαντιμίρ Πούτιν. Είναι μοναδικό φαινόμενο πως η υπερδύναμη και μία από τις μεγαλύτερες πολεμικές μηχανές παγκοσμίως (η γαλλική), ίσως το πιο ισχυρό δίδυμο στο ΝΑΤΟ, δείχνουν να θέλουν να αντιμετωπίσουν τη Ρωσία εκτός των γνωστών στερεοτύπων και να αναιρέσουν την πολεμική ρητορική σχετικά με την Ουκρανία και τη Συρία. Ίσως τίποτε απ΄ όλα αυτά δεν θα συμβεί, όμως η συγκυρία αποκτά ιδιαίτερη αξία.
Δεν μπορεί να ισχυριστεί κανείς πως εάν εκλεγόταν η Χίλαρι Κλίντον στις ΗΠΑ δεν θα κέρδιζε το προεδρικό χρίσμα στη Γαλλία ο Φρανσουά Φιγιόν. Ούτε ότι ο Τραμπ “εκτόξευσε” τον Φιγιόν από αουτσάϊντερ σε θριαμβευτή. Όμως, ο “τραμπισμός” είναι ένα φαινόμενο που ενισχύει υπαρκτές αντιλήψεις που διατρέχουν εγκάρσια την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή και τις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Το προσφυγικό, η λιτότητα, οι ανισότητες, η ανάγκη των κοινωνιών να ανακτήσουν τα εθνικά χαρακτηριστικά τους οδηγούν σε πολιτικούς που κινούνται στο πλαίσιο ενός “κόσμιου” ή λιγότερο κόσμιου λαϊκισμού.
Κάποιοι πολιτικοί που τοποθετούνται στη δεξιά πλευρά της πολιτικής θεωρούν πως ο λαϊκισμός είναι σύμφυτος της αριστεράς. Κακώς. Προσώρας στην Ευρώπη αυτό που δείχνει να ανέρχεται είναι ο δεξιός λαϊκισμός. Το AfD στη Γερμανία, ο Φιγιόν στη Γαλλία, ο Ορμπάν και άλλοι ηγέτες στην Ανατολική Ευρώπη, ο ακροδεξιός Χόφερ στην Αυστρία, ο Βίλντερς στην Ολλανδία και άλλοι. Βεβαίως, και ο Μπέμπε Γκρίλο στην Ιταλία αλλά η πλάστιγγα γέρνει δεξιά…
Φυσικά, ο Φιγιόν δεν φοράει το τρομακτικό προσωπείο κάποιων άλλων. Άλλωστε η Γαλλία υπήρξε πάντοτε “πολιτικό εργαστήριο” και η φινέτσα της γαλλικής πολιτικής σκηνής λειτούργησε ως αντιστάθμισμα των σκληρών απόψεων του Σαρκοζί ή του ακροδεξιού λόγου της Λεπέν. Και πολλοί ικανοποιούνται από το γεγονός ότι θα ανακόψει, όπως όλα δείχνουν, την περαιτέρω διεύρυνση της επιρροής του Εθνικού Μετώπου και θα περιορίσει (στις προεδρικές εκλογές), σύμφωνα με τις προβλέψεις, τη Λεπέν στο 30-40%. Ο διχασμός, όμως, των ευρωπαϊκών κοινωνιών, ακόμα και στο σκληρό πυρήνα της ευρωζώνης, είναι δεδομένο και θα γεννήσει τέρατα…
Στο ερώτημα του τίτλου, λοιπόν, η απάντηση δεν είναι εύκολη. Ο Φιγιόν είναι η φυσική συνέπεια της αποδόμησης του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Δεν είναι Λεπέν, προς Θεού, και ως τέτοιος ευτυχώς που είναι αυτός αντί κάποιος άλλος που θα έδινε φτερά στο ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο. Είναι, όμως, ένα σημάδι των καιρών που κακώς συνεχίζουμε να αγνοούμε…