ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Οι αμερικανικές αρχές που ερευνούν το παγκοσμίων διαστάσεων σκάνδαλο της ελβετικής (με ισχυρή γερμανική συμμετοχή στην μετοχική της σύνθεση) φαρμακοβιομηχανίας Novartis έχουν εντοπίσει κραυγαλέες περιπτώσεις δωροδοκίας κρατικών αξιωματούχων σε πολλές χώρες.
Στην Τουρκία, για παράδειγμα, η οποία θεωρείται χώρα- “φιλέτο” για τη Novartis αφού έχει την 18η παγκοσμίως ετήσια φαρμακευτική δαπάνη, αποκαλύφθηκαν e-mails μεταξύ στελεχών της εταιρείας και αρμοδίων αξιωματούχων για την μετονομασία σκευασμάτων της εταιρείας. Από την υπόθεση αυτή η Novartis κέρδισε εκατοντάδες εκατομμύρια και μοίρασε σε μίζες 85 εκατ $.
Την ίδια πρακτική ακολουθούσε και στην Κίνα, τη Νότια Κορέα και άλλες χώρες, στοιχεία για τις οποίες έρχονται στη δημοσιότητα.
Αναμφίβολα, την ίδια πρακτική ακολούθησε και στην Ελλάδα, την περίοδο 2006-2014, κατά την οποία διεξάγεται έρευνα από τις ελληνικές δικαστικές αρχές σε συνεργασία (στο πλαίσιο δικαστικής συνδρομής) με τις αντίστοιχες αμερικανικές.
Η υπόθεση έχει ενδιαφέρουσες αναλογίες με το σκάνδαλο Siemens αλλά και κάποιες ουσιώδεις διαφορές.
Μια ομοιότητα είναι ότι Novartis και Siemens ακολουθούσαν την πρακτική των εγγραφών ως “τακτικές πληρωμές” των χρημάτων που έδιναν για “την εξασφάλιση επιχειρηματικών πλεονεκτημάτων”, όπως αναφέρεται σε ένα από τα e-mails που διέρρευσαν κατά το Reuters.
Στην περίπτωση της Siemens, δινόταν (σύμφωνα με τις επίσημες καταθέσεις Κουτσενρόϊτερ, Σίκατσεκ κ.ά στην εισαγγελία του Μονάχου και το πόρισμα της Depevoice & Plimpton που ερεύνησε την υπόθεση κατ εντολήν της αμερικανικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς) το 5% σε κόμματα, πολιτικούς, κρατικούς αξιωματούχους, μέλη επιτροπών, μεσάζοντες κ.ά για να εξασφαλίζει η γερμανική εταιρεία τον πρωταγωνιστικό ρόλο σε όλες τις προμήθειες του Ελληνικού Δημοσίου.
84 δις “μαύρο” χρήμα στη φαρμακευτική δαπάνη είναι το 30 μνημόνιο!
Κάτι αντίστοιχο έκανε και η Novartis. Πάνω από 4.000 γιατροί έπαιρναν το “κάτι τις τους” για να συνταγογραφούν φάρμακα της εταιρείας. Αυτό, όμως, είναι το γνωστό τοις πάσι και οικονομικώς ασήμαντο τμήμα του σκανδάλου. Το μέγα ζήτημα είναι ο καθορισμός των τιμών των φαρμάκων. Κι αυτό είναι κάτι που εξασφαλιζόταν μέσω των επιτροπών των αρμοδίων υπουργείων και, ίσως (αυτό είναι που πρέπει να αποδειχθεί), με άνωθεν εντολή ή…ανοχή. Άνωθεν, σημαίνει πολιτικές και υπηρεσιακές ηγεσίες συγκεκριμένων υπουργείων που είχαν σχετικές αρμοδιότητες.
Εάν στη γειτονική Τουρκία, μόνο για την μετονομασία δύο φαρμάκων δωροδοκήθηκαν κρατικοί αξιωματούχοι και άλλοι με περίπου 85 εκατ $, μπορεί να αντιληφθεί κανείς πόσο “μαύρο χρήμα” διακινήθηκε στην Ελλάδα την 8αετία 2006-2014. Ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας Παύλος Πολάκης προέβη σε μια εξαιρετικά σημαντική καταγγελία (συνέντευξη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ): τα προηγούμενα χρόνια διακινήθηκε “μαύρο χρήμα” στο χώρο της Υγείας περίπου 84 δις ευρώ, ενώ στην υπόθεση της Novartis, οι μίζες, υπερτιμολογήσεις κλπ ξεπέρασαν τα 4 δις!
Προφανώς, ο κ. Πολάκης οφείλει να αποδείξει όσα λέει, αλλά δεν πιστεύω πως υπάρχουν πολλοί που θα εκπλαγούν από τους αριθμούς. Με μια υπέρογκη φαρμακευτική δαπάνη πολλών δισεκατομμυρίων κατά την τελευταία 20ετία, οι αριθμοί αυτοί δεν προκαλούν έκπληξη.
Και για να μην υποκύπτουμε στον ευρέως διαδιδόμενο “μιθριδατισμό”, 84 δις είναι ένα…μνημόνιο. Κι άλλα τόσα από τις “αγορές του αιώνα” 1999-2004, ήταν άλλο ένα μνημόνιο. Κι αν ψαχτούμε με τη Siemens και τα άλλα σκάνδαλα, ίσως ανακαλύψουμε και το τρίτο.
Μια πολύ παλιά ιστορία
Όμως, από την εποχή που ήταν υπουργός Εμπορίου (κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου μετά το 1993) ο Αλέκος Παπαδόπουλος και είχε πρωτο-μιλήσει για τα “πιράνχας” στο χώρο της Υγείας μέχρι την εποχή των μνημονίων, πολλοί έχουν διατυπώσει υπόνοιες, ερωτήματα ή ακόμα και καταγγελίες για κατασπατάληση, κακοδιαχείριση, μίζες και άλλα τρομακτικά. Όπως και στην υπόθεση των εξοπλιστικών συστημάτων, έτσι και σ αυτή της φαρμακευτικής δαπάνης, πετάχθηκαν δεκάδες δις ευρώ στον “Καιάδα” της κακοδιαχείρισης και της διαφθοράς.
Το χειρότερο; Οι ίδιοι άνθρωποι που ως πολιτικοί προϊστάμενοι ανέχθηκαν, συμμετείχαν ή έστω δεν μπόρεσαν να σταματήσουν το φαινόμενο, βρίσκονται και σήμερα στο δημόσιο βίο και τινές εξ αυτών υπόσχονται πως έχουν τη συνταγή να μας (ξανα) σώσουν!
Το σκάνδαλο Novartis, λοιπόν, δεν είναι ένα τυχαίο σκάνδαλο. Είναι η επιτομή της πολιτικής διαφθοράς, το μνημείο της χρεοκοπίας της χώρας εάν σκεφθεί κανείς πως όλα αυτά τα δισεκατομμύρια για τους εξοπλισμούς ή την υπέρογκη φαρμακευτική δαπάνη (προς τέρψη ξένων και ελληνικών εταιρειών και κρατικών αξιωματούχων) προέρχονται από αλόγιστο δανεισμό της χώρας.
Για τα εξοπλιστικά, η νέμεσις εξέπεσε στο πρόσωπο του Άκη Τσοχατζόπουλου. Αναμφίβολα “μέγας μάγιστρος” της εξοπλιστικής μίζας. Αλλά όχι ο μόνος και όχι εν αγνοία άλλων. Πέραν τούτου ουδείς άλλος. Στην υπόθεση της φαρμακευτικής δαπάνης, των “πιράνχας” στο χώρο της Υγείας, κανείς δεν κατέληξε σε κανένα εδώλιο. Και ειδικότερα, στην περίπτωση της Novartis, τα πρόσωπα που εμπλέκονται είναι εδώ, γύρω μας. Η περίοδος 2006-2014 είναι…χθες.
Ευτυχής συγκυρία η εμπλοκή των Αμερικανών
Το καλό στην υπόθεση είναι πως σε αντίθεση με τις γερμανικές το σκάνδαλο Siemens, οι αμερικανικές αρχές θέλουν και απαιτούν συνεργασία. Αυτό κάπου μπορεί να οδηγήσει εάν, φυσικά, σπεύσουν και οι Έλληνες εισαγγελείς και ο Άρειος Πάγος. Και εφόσον υπάρχει κεντρική βούληση από την κυβέρνηση.
Τώρα, δεν υπάρχουν …Χριστοφοράκοι που πρέπει να διαφύγουν για να μην πιεσθούν και ομολογήσουν. Ούτε Γιουνγκ, ούτε Καραβέλλες, ούτε άλλοι. Θα είναι, όμως, κρίμα να εξαντληθεί η διερεύνηση της υπόθεσης στους γιατρούς (δίχως να υποτιμά κανείς τη διάσταση του φαινομένου) που έπαιρναν εισιτήρια για…συνεδριακά ταξίδια στο Μπαλί ή τη Βαρκελώνη με διαμονή σε πεντάστερα ξενοδοχεία έναντι συνταγογράφησης.
Η μεγάλη διαφθορά, αυτή που ζημίωσε το Δημόσιο είναι η πολιτική διαφθορά. Οι υπερκοστολογήσεις φαρμάκων, τα παιχνίδια με τις εξαγωγές και επανεισαγωγές, η αλόγιστη φαρμακευτική δαπάνη. Κι αυτά αφορούν πολιτικές αποφάσεις.
Προσφέρεται, λοιπόν, η Novartis (μόλις “χτυπήσει” στον φάκελλο της αρμόδιας εισαγγελέως το πρώτο πολιτικό όνομα) για μια ευρείας εντολής κοινοβουλευτική έρευνα για το συγκεκριμένο θέμα και μέσω αυτού του μεγάλου σκανδάλου της φαρμακευτικής δαπάνης που συνέβαλε στην υπερχρέωση της χώρας. Και, φαντάζομαι, δεν θα έχει κανένα κόμμα αντίρρηση επ΄ αυτού. Ή θα έχουν;
Φωτογραφία, επάνω: Το 1917 ο Arthur Stoll ιδρύει το φαρμακευτικό τμήμα της Sandoz, μιας εκ των δύο εταιρειών που πολλά χρόνια μετά συνέπραξαν για την ίδρυση της Novartis