ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Οι δηλώσεις του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ Νίκου Ξυδάκη για την ανάγκη να γίνει συζήτηση στο πλαίσιο του πολιτικού συστήματος για το ευρώ ή την (κατ’ επιβολή) επιστροφή σε εθνικό νόμισμα έγιναν, πιθανώς, άκαιρα και άκομψα εάν τις τοποθετήσει κανείς στο πλαίσιο της εναγωνίως επιδιωκόμενης αξιολόγησης.
Γι’ αυτό, άλλωστε, το Μέγαρο Μαξίμου ανάγκασε τον κ. Ξυδάκη σε “άτακτη” -αν και όχι ιδιαιτέρως επιτυχή- αναδίπλωση.
Με αφορμή τις δηλώσεις αυτές, όμως, είδαμε να εξελίσσεται πάλι το γνωστό “κυνήγι μαγισσών”, στο οποίο πρωταγωνίστησαν πολιτικοί, κόμματα, μίντια και δημοσιογράφοι από το 2010 και εντεύθεν. Τότε που ακόμα και η δημόσια αναφορά για τη μη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους (που ομολογούσε πρωτίστως το ίδιο το ΔΝΤ) και την ανάγκη αναδιάρθρωσης συνιστούσε για κάποιους πολιτικούς αποχρώσα ένδειξη “εθνικής προδοσίας” και ανάγκη επέμβασης του εισαγγελέα!
Ο υπογράφων έχει επανειλημμένα εκφράσει την άποψη πως μία άτακτη έξοδος της χώρας από τη ζώνη του ευρώ θα προκαλούσε ανυπολόγιστες συνέπειες σε ένα εντελώς αχαρτογράφητο τοπίο. Η χώρα έχασε τις “ευκαιρίες” που είχε να αναθεωρήσει τη στρατηγική επιλογή του τέλους της δεκαετίας του ’90. Ούτε το 2000-2002 έγινε σοβαρή συζήτηση (αντιθέτως, “αγιοποιήθηκε” η ένταξη στο ευρώ και δεν έμεινε δημόσιος χώρος να συζητηθεί ούτε καν η πιθανότητα χρονικής μετάθεσης της ώστε να γίνει κάτω από καλύτερες προϋποθέσεις και με καλύτερη προετοιμασία), ούτε, φυσικά, το 2010, όταν εν κρυπτώ γινόταν συζήτηση με το ΔΝΤ.
Το γεγονός, όμως, αυτό δεν αποτελεί δικαιολογία να απαγορευτεί, τώρα, μία ανταλλαγή απόψεων και επιχειρημάτων. Ιδιαίτερα, όταν, προκύπτουν συγκεκριμένες (νέες) συνθήκες:
- Η Ευρωζώνη έχει επεξεργασμένο σχέδιο (plan B) για την Ελλάδα από το 2015. Το υπενθύμισε η Άννα Διαμαντοπούλου με επιστολή που έστειλε στον Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, δια της οποίας αναγνωρίζει πως “οι Έλληνες δικαιούνται να γνωρίζουν”. Είναι σφόδρα πιθανό το σχέδιο να περιγράφει έναν Αρμαγεδδώνα, όμως, ακόμα κι έτσι, το θέμα έχει μπει επίσημα στο τραπέζι των Βρυξελλών.
- Ο Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε επιμένει να δημοσιοποιεί το ζήτημα αυτό (ως επιθυμία και επιδίωξη) από το 2011. Το καλοκαίρι του 2015 το έθεσε και επίσημα και έκτοτε το επαναλαμβάνει. Εξ αυτού, παρά τις υποχωρήσεις που έκανε η χώρα και την “επιτυχή εφαρμογή” -όπως οι ίδιοι οι δανειστές λένε- του 3ου μνημονίου, αρκετά διεθνή μέσα ενημέρωσης φέρνουν και ξαναφέρνουν στην επικαιρότητα την υπόθεση του Grexit. Και ενόψει των Γερμανικών εκλογών, με ανοιχτή, δε, την αξιολόγηση θα έρχεται και θα επανέρχεται, προκαλώντας εξαιρετικά επικίνδυνη αστάθεια.
- Το ίδιο το ΔΝΤ θέτει το ζήτημα με έμμεσο αλλά σαφή τρόπο. Επισημαίνει στην έκθεσή του πως ακόμα κι αν εφαρμοστούν όλα τα μέτρα που ζητούν οι δανειστές (και το ίδιο) το χρέος της χώρας θα παραμείνει “εξαιρετικά μη βιώσιμο”. Μοναδική λύση το “κούρεμα”, αναφέρει το ΔΝΤ, αλλά το Βερολίνο δεν θέλει να ακούει κάτι τέτοιο.
- Η χώρα θα υποχρεωθεί να εφαρμόσει πρόγραμμα 10ετίας με υψηλότατα πλεονάσματα (3,5 και 3%), κάτι που κάθε σοβαρός οικονομολόγος αλλά έμμεσα και οι ίδιοι οι δανειστές θεωρούν ανέφικτο.
- Ολοένα και περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν πως η ζώνη του ευρώ ίσως καταρρεύσει. Ο δε πόλεμος της Αμερικής του Τραμπ με τη Γερμανία φθάνει στο σημείο ο εκπρόσωπος του νέου Αμερικανού προέδρου στις Βρυξέλλες (Τεντ Μακόλ) να προτρέπει σε “σορτάρισμα” κατά του ευρώ και να προβλέπει κατάρρευσή του εντός 18μηνου. Οι αναλύσεις του αμερικανικού think tank Strattfor καταλήγουν στην πρόβλεψη πως ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ- Γερμανίας μπορεί να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες ανατροπές στην Ευρώπη και την Ευρωζώνη.
- Ολοένα και περισσότερες χώρες βυθίζονται στην αβεβαιότητα. Η Πορτογαλία που “βγήκε” από το μνημόνιο (επιτυχώς υποτίθεται…) πιέζεται να λάβει σκληρά δημοσιονομικά μέτρα και να εισέλθει εκ νέου σε περίοδο μνημονιακής εποπτείας, η Ιταλία επίσης πιέζεται να λάβει μέτρα και ο πρωθυπουργός Τζεντιλόνι ανθίσταται.
- Η πολιτική κουλτούρα Τραμπ κυριεύει την Ευρώπη και ο εκλογικός κύκλος που ξεκινά από την Ολλανδία είναι πιθανό να οδηγήσει στην ανάδειξη κυβερνήσεων και κομμάτων που επιθυμούν τη διάλυση του ευρώ. Η συζήτηση για έξοδο της Γαλλίας, της Ιταλίας και άλλων χωρών από το κοινό νόμισμα είναι μια συζήτηση που ήδη γίνεται.
- Τέλος, εάν η συζήτηση αυτή δεν γίνει οργανωμένα, με τεκμηρίωση των υπερ και των κατά, ίσως γίνει άτακτα και βίαια, όταν τα εφαρμοζόμενα προγράμματα θα αποτυγχάνουν στο κοινωνικό πεδίο (ακόμα κι αν επιτυγχάνουν στο πεδίο των αριθμών και των στατιστικών- π.χ υπεραπόδοση φόρων, όταν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές πλησιάζουν τα 100 δις κλπ.). Και τη συζήτηση αυτή, με το λογικό σπέρμα αμφιβολίας στο οποίο οι ταλαιπωρημένοι πολίτες είναι ευάλωτοι, θα την μονοπωλήσουν ακραίοι λαϊκιστές και γραφικοί της ακροδεξιάς. Όσο η σιωπή της πολιτικής τρέφει το τέρας τόσο περισσότερο αυτό θα μεγαλώνει.
- Σε όλες τις τελευταίες δημοσκοπήσεις το 30-40% των πολιτών τάσσονται υπέρ της εξόδου από το ευρώ, το 45% δε αυτών συστηματικά τοποθετούνται υπέρ του “κανένα”. Όλα αυτά είναι πρόσφορο έδαφος να αναπτυχθούν ζιζάνια.
Όλα αυτά μπορούν να αντιμετωπισθούν με ένα και μοναδικό τρόπο. Με την εφαρμογή προγραμματικών δεσμεύσεων της χώρας με τρόπο που θα οδηγήσουν με ασφάλεια και γρήγορα στις αγορές. Και με τεκμηρίωση των αρνητικών συνεπειών που θα είχε οποιαδήποτε άλλη επιλογή. Εάν οι πολίτες δεν πιστέψουν ότι υπάρχει, όντως, φως στην άκρη του τούνελ και συνεχίσουν να βλέπουν μόνο σκοτάδι, η άποψη περί εξόδου από το ευρώ θα ενισχύεται.
Όχι, όμως, με “κυνήγια μαγισσών” και άσκοπες κινδυνολογίες που ο κόσμος δεν πιστεύει πια. Άλλωστε, η διάλυση της ευρωζώνης ή η έξοδος της χώρας μπορεί να προκύψουν όχι ως δικές μας επιλογές. Ουδείς μπορεί να το αποκλείσει αυτό, κάποιοι, μάλιστα, το θεωρούν σχεδόν βέβαιο. Γι αυτή την μικρή έστω πιθανότητα δεν πρέπει να προετοιμαστούμε. Ή και αυτό “απαγορεύεται”;