ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Ένας βετεράνος Έλληνας διπλωμάτης με μακρά θητεία σε διεθνείς οργανισμούς έλεγε συχνά για τη Νορβηγία ότι «είναι μια χώρα που παράγει περισσότερους διαμεσολαβητές και συμβούλους απ΄ όσους μπορεί να «καταναλώσουν» ο ΟΗΕ και άλλοι παγκόσμιοι φορείς». Αναμφίβολα ακριβές. Η παραδοσιακή νορβηγική ουδετερότητα -που συχνά μόνο ουδετερότητα δεν είναι- έχει βοηθήσει αρκετούς πολιτικούς να βρεθούν με ευκολία από το Όσλο στη Νέα Υόρκη και άλλες πρωτεύουσες όπου έχουν τις έδρες τους τέτοιοι οργανισμοί.
Ο Έσπεν Μπαρθ ‘Εϊντε είναι ένας από αυτούς και έγινε γνωστός στα καθ’ ημάς από τη συμμετοχή του, ως ειδικός σύμβουλος του Γ.Γ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, στις τελευταίες φάσεις; Διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό και, κυρίως, από τις εξώφθαλμα μεροληπτικές θέσεις του υπέρ της Τουρκίας στην Γενεύη, τον περασμένο Ιανουάριο, και στο Κραν Μοντανά πρόσφατα.
Ο ρόλος του αξιολογήθηκε αρνητικά από την κυπριακή και την ελληνική πλευρά, κάτι που σε υψηλούς τόνους κατήγγειλαν και ο Νίκος Αναστασιάδης και ο Νίκος Κοτζιάς, σε τέτοιο βαθμό, μάλιστα, που αρκετοί ανέσυραν τις δραστηριότητες του «μυστηριώδους» κ. Έϊντε τα προηγούμενα χρόνια, κάποιες εκ των οποίων αναφέρονται σε απόρρητα έγγραφα που διέρρευσαν από τα Wikileaks. Από ορισμένα από αυτά φαίνεται καθαρά ότι οι εξαιρετικές σχέσεις του ειδικού συμβούλου του ΟΗΕ με την Άγκυρα έχουν παρελθόν, σε ορισμένες περιπτώσεις, δε, ήταν αρκετά «σκοτεινές»…
Φιλοευρωπαίος μέχρι το μεδούλι, όπως ο ίδιος προβάλλει, διετέλεσε το 1992 γενικός γραμματέας του Ευρωπαϊκού Κινήματος για τη Νορβηγία και το 1994 πρωτοστάτησε στην εκστρατεία για την ένταξη της χώρας του στην ΕΕ που απορρίφθηκε με δημοψήφισμα.
Σε ηλικία 36 ετών ο τότε πρωθυπουργός της Νορβηγίας και σήμερα Γ.Γ. του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ (άλλος ένας Νορβηγός σε διεθνή οργανισμό), τον διόρισε αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών. Το 2005 έγινε αναπληρωτής υπουργός Άμυνας, το 2010 ξανά αναπληρωτής ΥΠΕΞ, το 2011 υπουργός Άμυνας και το 2012 έγινε ΥΠΕΞ. Στις 22 Αυγούστου του 2014 το μεγάλο του όνειρο να εργαστεί για τον ΟΗΕ έγινε πραγματικότητα, διοριζόμενος στο Κυπριακό. Λίγο αργότερα, την 1η Οκτωβρίου 2014, ο Γενς Στόλτενμπεργκ ανέλαβε το ύπατο αξίωμα του ΝΑΤΟ. “Ο Έιντε ανήκει σε μια πολιτική παρέα που παράγουν προσωπικότητες για διεθνείς οργανισμούς”, επισημαίνει καλά ενημερωμένη πηγή στη “Νέα Σελίδα” και προσθέτει: “Μια παρέα που διατηρεί άριστες σχέσεις με τη βαθιά γραφειοκρατία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, στην οποία ο Έιντε εισήλθε αφού κατάφερε τη χώρα του να αγοράσει τα αμερικανικά αεροσκάφη F-35”.
WikiLeaks και Έιντε
Σε απόρρητο διπλωματικό σήμα της Αμερικανικής Πρεσβείας στο Όσλο της 21ης Ιουλίου 2008, το οποίο διέρρευσε στα WikiLeaks, διαβάζουμε ότι ο Έιντε “είναι ένας από τους πλέον ισχυρούς πολιτικούς στην παρούσα κυβέρνηση της Νορβηγίας… (…). Οι σχέσεις του με το ΥΠΕΞ, με δεξαμενές Σκέψης, ΜΚΟ και τον ΟΗΕ, καθώς και η επιρροή της τρέχουσας θέσης του θα του αποφέρουν πιθανώς είτε υπουργικό θώκο σε μια μελλοντική κυβέρνηση των Εργατικών είτε μια υψηλή θέση στον ΟΗΕ ή στην ΕΕ. Ο Μπαρθ Έιντε ενδιαφέρεται πρωτίστως για ειρηνευτικές αποστολές του ΟΗΕ και ενδεχομένως να ενδιαφέρεται για κάποιο μελλοντικό πόστο στον ίδιο τον ΟΗΕ”. Ο Έιντε είχε ήδη εμπλακεί σε αποστολές στα Βαλκάνια και ήδη διάφορα λόμπι στις ΗΠΑ είχαν ήδη προαποφασίσει το μέλλον του…
Στο ίδιο απόρρητο διπλωματικό σήμα ο Έιντε θεωρείται ότι ανήκει στην “περισσότερο συντηρητική πτέρυγα του Εργατικού Κόμματος” και ότι έλυνε και έδενε στο Υπουργείο Αμύνης. Οι Αμερικανοί είχαν εντυπωσιαστεί από τις φιλοδοξίες του, οι οποίες τον οδήγησαν, την Άνοιξη του 2008, “παρά την εναντίωση του Επικεφαλής Πολιτικής Ασφάλειας και του στρατιωτικού προσωπικού, να πιέσει την κυβέρνησή του να στείλει μια μεραρχία στην Αϊτή, σε απάντηση αιτήματος του ΟΗΕ…”. Σύμφωνα δε με πηγές των Αμερικανών μέσα στη νορβηγική Κυβέρνηση, “ο Έιντε χειραγώγησε τον Υφυπουργό Εξωτερικών Ρέιμοντ Γιόχανσεν ώστε να δηλώσει ότι ο Υπουργός Εξωτερικών στήριζε μια τέτοια αποστολή, όταν ο ίδιος ο ΥΠΕΞ δεν είχε πάρει θέση”. Στο απόρρητο διπλωματικό σήμα των Αμερικανών σημειώνεται η έκπληξη και το σοκ μέσα στο νορβηγικό Υπουργείο Αμύνης γι αυτή την παρέμβαση του Έϊντε σχετικά με μία αποστολή σε περιοχή εκτός του γεωπολιτικού ενδιαφέροντος του Όσλο.
Το σημαντικότερο τεστ για τον Έϊντε, ωστόσο ήταν η αγορά μαχητικών αεροσκαφών.
Σύμφωνα με έγγραφο από τα Wikileaks “…η σύσταση του Νορβηγικού Υπουργείου Αμύνης για το ποιο μαχητικό αεροσκάφος θα αγοραστεί, το αμερικανικό F-35 ή το σουηδικό Grippen…”, ήταν κρίσιμο. Στο απόρρητο διπλωματικό σήμα της 25ης Νοεμβρίου 2008, οι Αμερικανοί δηλώνουν οι ίδιοι έκπληκτοι με το πόσο γρήγορα η νορβηγική Κυβέρνηση πρότεινε τελικώς για αγορά μαχητικού το αμερικανικό F-35 της Lockheed Martin.
Έιντε και Κυπριακό
Κυπριακές και ελληνικές διπλωματικές πηγές τονίζουν ότι Έσπεν Μπαρθ Έιντε, ως ειδικός σύμβουλος του Γ.Γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό, φρόντισε να προωθήσει τη “λύση” που επιθυμούσε η γραφειοκρατία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Όταν επί Ντόναλντ Τραμπ το ενδιαφέρον για το Κυπριακό αρχικώς ατόνησε, ανέλαβαν οι Βρετανοί τη σκυτάλη με τον Έιντε πάντα στο ίδιο πόστο.
Σε αυτή τη φάση ο Έϊντε έδειξε να ταυτίζεται με τις βρετανικές θέσεις. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν οι μυστικές επαφές του Νορβηγού πολιτικού κατά την προετοιμασία της διαπραγμάτευσης στο Κραν Μοντανά.
“Στην τελευταία του επίσκεψη στην Αθήνα, όταν ήρθε να δει τον Νίκο Κοτζιά, συναντήθηκε σε σαλόνι της αθηναϊκής ελίτ με τρεις επιχειρηματίες και έναν εκπρόσωπο ΜΜΕ. Ο ένας επιχειρηματίας ήταν ο οικοδεσπότης. Οι δύο είναι εφοπλιστές. Ο ένας δραστηριοποιείται στις μεταφορές και στα ενεργειακά, ο άλλος έχει στενούς επιχειρηματικούς δεσμούς με νορβηγική πολεμική βιομηχανία που στο παρελθόν έχει πουλήσει οπλικά συστήματα και στην Τουρκία. Ο ίδιος στα τέλη της δεκαετίας του 80 αρχές 90 είχε δραστηριοποιηθεί σε εμπόριο όπλων με τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις εκπροσωπώντας αμερικανικές και βρετανικές εταιρείες. Ο τρίτος επιχειρηματίας είναι γόνος μεγαλοαστικής οικογένειας”, όπως μας είπαν για να συμπληρώσουν: “Στην προηγούμενη επίσκεψή του, όταν πριν συναντήσει τον Νίκο Κοτζιά πέρασε από την Τουρκική Πρεσβεία στην Αθήνα, είχε συναντηθεί με ακόμα έναν Έλληνα εφοπλιστή, γνωστό φιλοβρετανό”.
Όλα αυτά, φυσικά, δεν είναι επιλήψιμα όσο η διπλωματία και η «ουδετερότητα» του διαμεσολαβητή δεν διαπλέκεται με την προώθηση γεωπολιτικών συμφερόντων. Στην περίπτωση αυτή, όμως, δημιουργήθηκαν εύλογα ερωτηματικά.
Από τη Νέα Σελίδα
Στέφανος Μυτιληναίος