Το τηλεφώνημα Τσίπρα σε Λαγκάρντ για τις τράπεζες- Η παρέμβαση Ντράγκι

Στο επίκεντρο ενός παιχνιδιού ισχύος και εντυπώσεων μεταξύ Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και Αθήνας βρέθηκε τα τελευταία 24ωρα το θέμα των ελληνικών τραπεζών με αίσιο, όπως φαίνεται, τέλος καθώς ο εκπρόσωπος του Ταμείου Πολ Τόμσεν δήλωσε -το μεσημέρι της Πέμπτης- ικανοποιημένος από την λύση που προκρίθηκε και φέρει την υπογραφή του Μάριο Ντράγκι.

Βασικό διακύβευμα αυτού του ιδιότυπου «μπρα ντε φερ» ήταν εάν θα επικρατούσε η αρχική απαίτηση του ΔΝΤ για αξιολόγηση των στοιχείων του ενεργητικού των τραπεζών (AQR), κάτι που κατά ορισμένους μπορεί να οδηγούσε στην ανάδειξη της ανάγκης νέας ανακεφαλαιοποίησης των τεσσάρων συστημικών τραπεζών.
Τελικά, ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ αποσαφήνισε ότι το Ταμείο συμφώνησε με την ΕΚΤ να πραγματοποιηθούν νωρίτερα τα stress tests για τις ελληνικές τράπεζες αλλά και στοχευμένες αξιολογήσεις ενεργητικού, προκειμένου να αποφευχθεί το συνολικό AQR. Μάλιστα ενημέρωσε για το γεγονός ότι το ΔΝΤ βρίσκεται σε συζητήσεις με την ΕΚΤ, σχετικά με τις ακριβείς διαδικασίες που θα ακολουθηθούν. Ο ίδιος κάλεσε στο να σχηματισθεί σαφής στρατηγική για την αντιμετώπιση του “εξαιρετικά υψηλού επιπέδου των μη εξυπηρετούμενων δανείων της Ελλάδας”.
Τις εξελίξεις είχε προδιαγράψει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος μιλώντας την Τετάρτη σε τηλεοπτικό σταθμό. Είχε πει πως δεν θα χρειαστεί μεγαλύτερη εποπτεία από αυτή που προβλέπει ο SSM για τις ελληνικές τράπεζες και ερωτηθείς για τις πιέσεις του ΔΝΤ, απάντησε ότι «μέχρι την Παρασκευή θα ξέρουμε», προσθέτοντας ότι το ΔΝΤ θα επικοινωνήσει τη θέση του για τις ελληνικές τράπεζες, μετά και τις δηλώσεις του Μάριο Ντράγκι για επιτάχυνση των stress tests.
«Δεν αλλάζει κάτι στο χρονοδιάγραμμα των stress tests, θα σπρώξουν τον SSM να βγάλει τα αποτελέσματα πριν το καλοκαίρι, για να ξέρουμε την κατάσταση πριν βγούμε από το πρόγραμμα», εξήγησε ο υπουργός, τονίζοντας ότι δεν θα χρειαστεί μεγαλύτερη εποπτεία στις τράπεζες.
«Οι ελληνικές τράπεζες είναι σε καλή κατάσταση, κανείς δεν μπορεί να το αμφισβητήσει, και αυτό θα βελτιώσει και τη ρευστότητα», υπογράμμισε, ενώ στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο επικεφαλής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας, το βράδυ της Πέμπτης, κι αφού προηγουμένως είχε λάβει σχετικό μήνυμα από την έδρα της ΕΚΤ στη Φραγκφούρτη.

Το παρασκήνιο
Για να υπάρξει, ωστόσο, αυτή η αίσια έκβαση που αποκαθιστά την ηρεμία στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα (το οποίο βρίσκεται σε αναβρασμό και λόγω δημοσιευμάτων σχετικά με το πόρισμα ελέγχου της ΤτΕ σε μεγάλη συστημική τράπεζα που αναφέρεται σε δάνεια που δόθηκαν κατά το παρελθόν στο πλαίσιο αύξησης μετοχικού κεφαλαίου) έπρεπε να παρέμβει προσωπικά ο πρωθυπουργός.
Ο επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι είχε διαμηνύσει σε όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές και κυρίως στην επικεφαλής του ΔΝΤ, κ. Κριστίν Λαγκάρντ ότι δεν συντρέχει κανείς λόγος για έλεγχο της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού (AQRs) στις ελληνικές τράπεζες. Σύμφωνα με πληροφορίες της «ΝΕΑΣ ΣΕΛΙΔΑΣ» ο επικεφαλής της ΕΚΤ επικοινώνησε με την Κριστίν Λαγκάρντ και της ξεκαθάρισε πως η ευρωτράπεζα δεν θα δεχθεί ταAQRs.
Και η ΕΚΤ είναι τελείως αντίθετη στα AQRs, όχι γιατί θα προκύψουν κεφαλαιακές ανάγκες για τις τράπεζες, οι οποίες μπορούν να καλυφθούν από τα σημαντικά αδιάθετα κονδύλια που προβλέπονται στο τρίτο μνημόνιο (περί τα 20 δις) και δεν χρησιμοποιήθηκαν στην προηγούμενη ανακεφαλαιοποίηση, αλλά διότι η αποδοχή της πρότασης του ΔΝΤ θα δείξει ότι η ίδια η Κεντρική Τράπεζα αμφισβητεί και τους ελέγχους του SSM (Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός), αλλά και τα αποτελέσματα των stress tests του 2015.

Η παρέμβαση Τσίπρα
Από την πλευρά της η ελληνική κυβέρνηση και προσωπικά ο Αλέξης Τσίπρας προχώρησε σε καταλυτικές παρεμβάσεις όταν διαπίστωσε πως αρχίζει να σχηματίζεται αρνητική εικόνα για τον τραπεζικό κλάδο. Στο πλαίσιο αυτό είχε, σύμφωνα με πληροφορίες, επικοινωνία με τις διοικήσεις των τραπεζών. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως την Παρασκευή -κι αφού είχε εκτονωθεί αρκετά το κλίμα- ο πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών και της Eurobank κ. Νίκος Καραμούσης συναντήθηκε με την Γενική διευθύντρια του ΔΝΤ στο Λονδίνο.
Ο πρωθυπουργός συγκάλεσε πολύ γρήγορα σύσκεψη του οικονομικού επιτελείου και επικοινώνησε -περισσότερες από μία φορές- με την Κριστίν Λαγκάρντ αλλά και με τον Μάριο Ντράγκι. Το τηλεφώνημά του, μάλιστα, στην Κριστίν Λαγκάρντ ήταν σε υψηλούς τόνους, καθώς, όπως της εξήγησε, ο κίνδυνος μιας συστημικής αποσταθεροποίησης του τραπεζικού συστήματος ήταν σοβαρός εάν συνεχιζόταν οι παράλογες απαιτήσεις του Ταμείου και η κόντρα του με την ΕΚΤ.

Σε όλες αυτές τις επαφές ο πρωθυπουργός ξεκαθάρισε πως άποψη της ελληνικής πλευράς είναι ότι οι τράπεζες δεν έχουν ανάγκη νέων κεφαλαίων και αυτό φαίνεται και στους ισολογισμούς τους. Οι παραπάνω παρεμβάσεις είχαν ως αποτέλεσμα μέσα σε 48 ώρες να αλλάξει τελείως το σκηνικό για τις τράπεζες, κι ενώ στις αρχές της εβδομάδας οι μετοχές τους κατέρρεαν στο ελληνικό χρημαστήριο, στις δύο τελευταίες συνεδριάσεις ανέκαμψαν σημαντικά.

Η εναλλακτική των stress test
Ο επικεφαλής της ΕΚΤ για να προλάβει αρρυθμίες στη γ’ αξιολόγηση άφησε ανοικτό της διεξαγωγής των τραπεζικών stress test.
Με αυτό τον τρόπο εκτιμά πως θα ικανοποιηθεί μέρος από μια από τις βασικές απαιτήσεις του ΔΝΤ, ώστε το Ταμείο να μην δημιουργήσει μεγάλες εντάσεις κατά τη διάρκεια της τρίτης αξιολόγησης. Σύμφωνα με πληροφορίες η ΕΚΤ εξετάζει το ενδεχόμενο οι διεξαγωγή των ελέγχων να γίνει την άνοιξη του 2018 και όχι το φθινόπωρο του ίδιου έτους.
Παρόλα αυτά, οι αρμόδιες Ευρωπαϊκές τραπεζικές αρχές δεν έχουν λάβει οριστικές αποφάσεις. Είναι ενδεικτικό ότι ο Μάριο Ντράγκι παρέπεμψε στον SSM, ο οποίος όπως είπε «θα λάβει την απόφαση του με πλήρη ανεξαρτησία». Ωστόσο, άφησε ένα παραθυράκι οι έλεγχοι να διεξαχθούν λίγο νωρίτερα λέγοντας ότι «αυτό που σχεδιάζει να κάνει ο SSM το επόμενο έτος είναι πιθανότατα να κάνει ένα εμπροσθοβαρές stress test, κάτι που φάνηκε να καλύπτει το ΔΝΤ.
Εν τω μεταξύ η Morgan Stanley σε ανάλυσή της χαρακτήρισε «απίθανη» και «αχρείαστη» τη διενέργεια AQR, το οποίο ζητά μόνο το ΔΝΤ και αυτό φαίνεται πως είναι περισσότερο ένα πολιτικό θέμα, δεδομένης της κατάστασης που διαμορφώνεται με το πρόγραμμα (stand-by arrangement) που συμφωνήθηκε στις αρχές του καλοκαιριού. Όπως σημείωσε, η εκτίμησή της είναι ότι τα stress tests θα διενεργηθούν από την EKT και όχι τον SSM, η οποία θα χρησιμοποιήσει την ίδια μεθοδολογία.