Μπορεί το σύνολο των Ευρωπαίων ηγετών να απασχόλησε, στο προσκήνιο και στο παρασκήνιο της Συνόδου Κορυφής των Βρυξελλών, περισσότερο το Brexit, ωστόσο ο Αλέξης Τσίπρας επικέντρωσε τις παρεμβάσεις του σε δύο πιο εθνικά ζητήματα, το προσφυγικό- μεταναστευτικό και την Τουρκία. Σε σχέση με το πρώτο, ο πρωθυπουργός, τόσο κατά τις παρεμβάσεις του στις επίσημες συζητήσεις όσο και στα πηγαδάκια, τόνισε την ανάγκη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για την αντιμετώπιση του φαινομένου, πάνω σε πέντε άξονες:
- Ευρωπαϊκό μηχανισμό επανεγκατάστασης προς χώρες της ΕΕ από τρίτες χώρες, με δημιουργία κέντρων διαδικασιών ασύλου στις τρίτες χωρες.
- Ευρωπαϊκό μηχανισμό επιστροφών προς χώρες προέλευσης και διέλευσης.
- Διατήρηση κι ενίσχυση του χρηματοδοτικού μηχανισμού για τους πρόσφυγες («refugee facility») στην Τουρκία.
- Εφαρμογή συμφωνίας επανεισδοχής ΕΕ- Tουρκίας από την πλευρά της γείτονος.
- Μακροπρόθεσμο σχέδιο, το οποίο αφορά τη δημιουργία και την αναβάθμιση υποδομών για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου σε Ιράκ, Αφγανιστάν, Πακιστάν, Μπαγκλαντές, υπογραμμίζοντας πως η συζήτηση πρέπει να αφορά κι εκείνες τις χώρες κι όχι μόνο τα κράτη της Αφρικής.
Ο κ. Τσίπρας επικέντρωσε, επίσης, στη συστηματική προσπάθεια που κάνει η Ελλάδα, με αποκορύφωμα το ότι η ελληνική υπηρεσία ασύλου είναι πρώτη πανευρωπαϊκώς σε αριθμό αιτήσεων ασύλου, αναλογικώς με τον πληθυσμό της χώρας.
Όσον αφορά την Τουρκία, στη συζήτηση των Ευρωπαίων ηγετών υπήρξε κοινός τόπος ότι η γείτονας απομακρύνεται από τα κριτήρια της Κοπεγχάγης και ειδικότερα από τις δημοκρατικές αξίες και το κράτος δικαίου. Διατυπώθηκε, εξάλλου, ανησυχία για τις εξελίξεις στο εσωτερικό της, καθώς και για το ρόλο της στην περιοχή.
Ο κ. Τσίπρας στη δική του τοποθέτηση σημείωσε πως τα ζητήματα που αφορούν τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου στην Τουρκία δεν είναι για την Ελλάδα μόνο θέματα αρχής, αλλά δυνητικώς επηρεάζουν την άμυνα, την ασφάλεια και τη δημόσια τάξη της χώρας μας. Σε αυτό το πλαίσιο, επομένως, η Ελλάδα είναι λογικό έχει αυξημένο ενδιαφέρον γι’ αυτά τα ζητήματα.
Ταυτοχρόνως, μίλησε εκτενώς για την παραβατική αεροναυτική δραστηριότητα της Τουρκίας στο Αιγαίο, εστιάζοντας την προσοχή στο ότι αυτή η δραστηριότητα, σε συνδυασμό με τη στάση της απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία, πρέπει να αποτελέσουν τα πιο κρίσιμα ζητήματα για τις ευρωτουρκικές σχέσεις. Κάλεσε, πάντως, την ΕΕ να διατηρήσει τη μέχρι τώρα ψύχραιμη στάση της απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα, αλλά την ίδια στιγμή να στείλει αυστηρά και στοχευμένα μηνύματα.
Ο πρωθυπουργός, μάλιστα, επισήμανε πως υπάρχουν μέτρα που μπορούν να ληφθούν ώστε να δοθούν συγκεκριμένα μηνύματα προς την Τουρκία, ωστόσο η στρατηγική επιλογή της ενταξιακής πορείας της πρέπει να διατηρηθεί τόσο προς όφελος της Ευρώπης όσο και του τουρκικού λαού. Τέλος, ανάφερε τη σημασία της ενίσχυσης του χρηματοδοτικού μηχανισμού για τους πρόσφυγες στην Τουρκία και σημείωσε την ανάγκη να διατηρηθεί η συνεργασία μαζί της στο προσφυγικό.