ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Με προσωπική περιουσία η οποία φτάνει τα 63 δισεκ. δολάρια, ο 34χρονος Μαρκ Ζάκερμπεργκ θεωρείται πλέον από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, βάζοντας το όνομά του δίπλα σε άλλους πρωτοπόρους όπως ο Μπιλ Γκέιτς κι ο Τζεφ Μπέζος.
Στη λίστα με τους πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου το 2017 ο Ζάκερμπεργκ βρισκόταν στην πέμπτη θέση. Αμερικανός εβραϊκής καταγωγής, προγραμματιστής και επιχειρηματίας, δημιούργησε το Facebook μαζί με τρεις συμφοιτητές του από το πανεπιστήμιο Χάρβαρντ.
Όλα ξεκίνησαν στις 28 Οκτωβρίου του 2003, μία νύχτα που ο Μαρκ είχε πιει «λιγάκι παραπάνω». Εκείνη τη νύχτα, ο Ζάκερμπεργκ έστησε την ιστοσελίδα «Facemash». Φιλοξενούσε φωτογραφίες όλων των φοιτητών του Χάρβαρντ και κάθε επισκέπτης μπορούσε να ψηφίσει ποιον θεωρούσε πιο ωραίο μεταξύ δύο επιλογών. Η ιστοσελίδα είχε τόση επισκεψιμότητα που έριξε τον σέρβερ του πανεπιστημίου.
Το «Facemash» έκλεισε έπειτα από μερικές μέρες και ο Ζάκερμπεργκ κατηγορήθηκε για παραβίαση των προσωπικών στοιχειών των φοιτητών, γιατί δεν είχε πάρει άδεια για να ανεβάσει τις φωτογραφίες στο διαδίκτυο. Η πρώτη αποτυχημένη απόπειρα για κοινωνική δικτύωση γέννησε την ιδέα για το «Facebook».
Τον Ιανουάριο του 2004 ο Ζάκερμπεργκ άρχισε να γράφει τον κώδικα για το «The Facebook» και στις 4 Φεβρουαρίου η ιστοσελίδα ήταν πραγματικότητα. Μέλος μπορούσε να γίνει μόνος όποιος φοιτούσε στο Χάρβαρντ και πολύ γρήγορα όλοι είχαν αποκτήσει το δικό τους προφίλ. Μέσα στις πρώτες 24 ώρες περισσότερα από 1.200 άτομα είχαν γίνει μέλη. Μόλις έξι μέρες είχαν περάσει, όταν τρεις φοιτητές κατηγόρησαν τον Ζάκερμπεργκ ότι τους έκλεψε την ιδέα.
Ακολούθησε μια δικαστική διαμάχη και οι δύο πλευρές κατέληξαν σε συμβιβασμό με τους τρεις ενάγοντες να λαμβάνουν τεράστια αποζημίωση.
Όταν το ίδρυσε, το Facebook προοριζόταν για χρήση μόνο από φοιτητές του Χάρβαρντ. Όταν όμως ο Ζάκερμπεργκ συνειδητοποίησε ότι το Facebook θα μπορούσε να εξελιχτεί σε κάτι μεγάλο αποφάσισε να φύγει από το Χάρβαρντ στη μέση των σπουδών του ώστε να ασχοληθεί με αυτό. Όπως είπε και ο ίδιος: “Χρειάστηκα 5 λεπτά για να αποφασίσω ότι έπρεπε να φύγω”.
Ύστερα μετακόμισε στο Πάλο Άλτο της Καλιφόρνια, όπου βρίσκονται σήμερα τα γραφεία του Facebook. Ίσως η σημαντικότερη απόφαση της καριέρας του ήταν η άρνησή του να πουλήσει το Facebook στη Yahoo για το εξωφρενικό ποσό του ενός δισεκ. δολαρίων. Σήμερα η εταιρεία αξίζει περισσότερο από 500 δισεκ. δολάρια. Ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ είναι ένας από τους νεαρότερους δισεκατομμυριούχους στον κόσμο και το Facebook αριθμεί πλέον πάνω από 2 δισεκατομμύρια χρήστες.
Η ταινία «The Social Network» εξιστορεί την ίδρυση του «Facebook», αλλά έχει δεχθεί κριτική ότι παραποίησε την αλήθεια. Κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερου Σεναρίου για τον Άαρον Σόρκιν, ενώ ήταν υποψήφια για τα Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και Α’ Ανδρικού Ρόλου για τον Τζέσι Άιζενμπεργκ, που υποδύθηκε τον Μαρκ Ζάκερμπεργκ.
Τις τελευταίες μέρες ο νεαρός κροίσος βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Μια εκστρατεία που τιτλοφορείται «Εγκαταλείψτε το Facebook» (#deletefacebook) έχει ξεκινήσει στο διαδίκτυο εν μέσω του σκανδάλου με τη διαρροή των προσωπικών δεδομένων περισσότερων από 50 εκατομμυρίων χρηστών του ιστότοπου κοινωνικής δικτύωσης, ο οποίος δέχεται πυρά από όλες τις πλευρές και βλέπει τη μετοχή του στο χρηματιστήριο να πέφτει.
Τα προσωπικά δεδομένα περισσότερων από 50 εκατομμυρίων χρηστών του Facebook περιήλθαν χωρίς τη συγκατάθεσή τους στη διάθεση της εταιρείας Cambridge Analytica. Τα δεδομένα φέρονται να συγκεντρώθηκαν μέσω μιας εφαρμογής που ανέπτυξε για το Facebook ο καθηγητής ψυχολογίας του πανεπιστημίου Κέμπριτζ Αλεξάντρ Κόγκαν.
Αρχικά ο ιστότοπος κοινωνικής δικτύωσης ανέφερε ότι «παραπλανήθηκε». Ο ίδιος ο Ζάκερμπεργκ έσπασε τη σιωπή του μέρες αργότερα και παραδέχθηκε ότι ο ιστότοπος «έκανε λάθη». «Αποτελεί μια πολύ σημαντική παραβίαση της εμπιστοσύνης και πραγματικά λυπάμαι που συνέβη. Ευθύνη μας είναι να διασφαλίσουμε ότι δεν θα ξανασυμβεί», είπε αφήνοντας ωστόσο ανοικτό το ενδεχόμενο για το αν θα πρέπει να επιβληθούν ρυθμιστικοί κανονισμοί στη λειτουργία του Facebook.
Ο επικεφαλής του Facebook επεσήμανε εξάλλου ότι είναι διατεθειμένος να καταθέσει ενώπιον του Κογκρέσου για το σκάνδαλο με τη διαρροή των προσωπικών δεδομένων.
Όταν αναρτήθηκε η πρώτη ανακοίνωση του Ζάκερμπεργκ, όσοι τη διάβασαν παρατήρησαν αμέσως κάτι, ότι δεν ζητούσε συγγνώμη. Στη συνέχεια, σε συνεντεύξεις του άφηνε να εννοηθεί πως ζητάει συγγνώμη: «Επομένως πρόκειται για κατάχρηση εμπιστοσύνης και ειλικρινά λυπούμαι που συνέβη», δήλωσε σε συνεντεύξεις του που έδωσε την ίδια ημέρα στο CNN, στα περιοδικά Wired και Recode και στην εφημερίδα New York Times.
Και πράγματι λυπάται: λυπάται για τη βουτιά της μετοχής του και για το πλήγμα στην αξιοπιστία του που υπέστη το Facebook από το οποίο μπορεί ποτέ να μην ανακάμψει πλήρως.
Όπως μάλιστα σχολιάζει δημοσιογράφος του BBC, η συγγνώμη του είναι για το αποτέλεσμα, όχι για την αιτία και «ας μη ξεχνάμε ότι είναι δυνατόν να λυπάται κάποιος για τον ίδιο τον εαυτό του».