ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ του Alain Auffray
«Σχέση εμπιστοσύνης και σεβασμού». Με αυτόν τον τρόπο χαρακτηρίζει το Ελιζέ τη σχέση ανάμεσα στον Ντόναλντ Τραμπ και τον Εμανουέλ Μακρόν. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ χαρακτηρίζεται «πολύ ευφυής» κι ένας άνθρωπος με «συνοχή». Παρά τις προφανείς διαφορές ανάμεσα στα λιτά tweets του ενός και την περίπλοκη σύνταξη του άλλου, οι δύο άνδρες έχουν κάτι κοινό, ότι σάρωσαν τον «παλιό κόσμο», όπου αισθάνονταν ξένοι.
Οι δύο υποψηφιότητες, επισημαίνει μια πηγή της γαλλικής προεδρίας, στηρίχθηκαν σε ανάλογες αναλύσεις. Και το σύνθημα του ενός – «Η Ευρώπη που προστατεύει» – δεν διαφέρει τόσο πολύ από το «Ας κάνουμε την Αμερική ξανά μεγάλη» του άλλου. Να γιατί η ποιότητα της σχέσης Μακρόν-Τραμπ υπερβαίνει αυτό που αποκαλείται «καλές διπλωματικές σχέσεις».
Δεν είναι περίεργο λοιπόν που ο Αμερικανός πρόεδρος διάλεξε τον Γάλλο ομόλογό του για την πρώτη επίσημη επίσκεψη ξένου ηγέτη στην Ουάσινγκτον από την αρχή της προεδρίας του. Γιατί από την Τερέζα Μέι μέχρι την Ανγκελα Μέρκελ και τον Βλαντίμιρ Πούτιν, πολλοί είναι οι αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων που έχουν λάβει κάποια στιγμή ένα εμπρηστικό μήνυμα από τον ένοικο του Λευκού Οίκου.
Κάποιοι λένε ότι αυτή η ιδιαίτερη σχέση μεταξύ Μακρόν και Τραμπ δημιουργήθηκε ύστερα από τη θρυλική τους χειραψία στις 25 Μαΐου 2017, στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ. Εκείνη την ημέρα, για έξι ατελείωτα δευτερόλεπτα, ο σαραντάχρονος έκανε κάτι περισσότερο από το να αντισταθεί στο σφίξιμο του χεριού του από τον εβδομηντάχρονο. Οι εικόνες από εκείνη την παιδική μονομαχία ενθουσίασαν τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης. Αν πιστέψουμε τους γνώστες της ψυχολογίας, ο Τραμπ εκτίμησε ιδιαίτερα το γεγονός ότι ο συνομιλητής του δεν προσπάθησε να τον κολακέψει. Ακολούθησε η πρόσκληση του Αμερικανού προέδρου στη στρατιωτική παρέλαση της 14ης Ιουλίου στα Ηλύσια Πεδία, μαζί με το γεύμα που προηγήθηκε στο εστιατόριο του Πύργου του Αϊφελ, που έκανε τον Τραμπ να θέλει να οργανώσει κι αυτός μια ετήσια στρατιωτική παρέλαση στην Ουάσινγκτον.
Από τότε, οι δύο πρόεδροι μιλούν τακτικά στο τηλέφωνο. Στη διάρκεια της συριακής κρίσης, μάλιστα, μιλούσαν πολλές φορές την εβδομάδα. Ο τόνος είναι φιλικός και πολύ ευθύς. «Μιλούν σαν δύο παλιόφιλοι», αποκαλύπτει μια πηγή του Ελιζέ. Προτού πιάσουν την ημερήσια διάταξη, λέει ο ένας στον άλλο τα εγχώρια νέα. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει πάντα μερικούς αριθμούς που δείχνουν τις επιτυχίες του στην αμερικανική οικονομία.
Τι άλλη χρησιμότητα όμως να έχει αυτή η σχέση παρά να δώσει μια νέα ορμή σε έναν πρόεδρο που εμφανίζεται πεσμένος; Ο Μακρόν δεν ήταν εκείνος που είπε στις 17 Απριλίου στο Στρασβούργο ότι ο Τραμπ θέτει σε κίνδυνο το δημοκρατικό μοντέλο που οι Ευρωπαίοι θεωρούν τόσο πολύτιμο; Από το περιβάλλον του γάλλου προέδρου αναγνωρίζεται ότι δεν πρέπει να περιμένει κανείς μεγάλα πράγματα στα θέματα που χωρίζουν τις δύο χώρες, όπως το Ιράν, η κλιματική αλλαγή ή το διεθνές εμπόριο. «Ο σκοπός αυτής της επίσκεψης δεν είναι να κλειστούν συμφωνίες, αλλά να τροφοδοτηθεί μια δυναμική. Το ταξίδι αυτό έχει μια συμβολική διάσταση. Αν αποδειχθεί ότι η γαλλοαμερικανική σχέση είναι πολύ ισχυρή, αυτό είναι ήδη πολύ σημαντικό.»
Σύμφωνα με το Παρίσι, η φιλική σχέση μόνο πλεονεκτήματα έχει, αφού επιτρέπει να φτάσει κανείς πιο γρήγορα στην καρδιά των θεμάτων και να κατανοήσει καλύτερα τις θέσεις του άλλου. Όταν προετοιμάζονταν, για παράδειγμα, οι βομβαρδισμοί του συριακού καθεστώτος, η σχέση αυτή διευκόλυνε τα πράγματα. Η ίδια πηγή επισημαίνει ότι ο «αμοιβαίος σεβασμός» επιτρέπει μια καλύτερη διαχείριση των διαφωνιών. Όταν ο Τραμπ τηλεφώνησε στον Μακρόν για να του πει ότι θα αποσυρθεί από τη συμφωνία για το κλίμα, ο Γάλλος πρόεδρος του απάντησε, πολύ φιλικά πάντα, ότι θα εκφράσει δημοσίως τη διαφωνία του.
Το Παρίσι δεν προβαίνει βέβαια σε κανένα σχόλιο για τα σκάνδαλα που απειλούν τον Τραμπ. Ούτε για το αδιάκοπο βαλς στην κορυφή της αμερικανικής διοίκησης, όπου ο Τζον Μπόλτον έγινε ο τρίτος σύμβουλος εθνικής ασφαλείας από τότε που ανέλαβε την εξουσία ο Τραμπ.
Όπως όλοι οι πρόεδροι της 5ης Δημοκρατίας, με εξαίρεση τον Φρανσουά Ολάντ, ο Μακρόν προσεκλήθη να μιλήσει στο Κονγκρέσο την Τετάρτη, τρίτη και τελευταία ημέρα της επίσκεψής του. Το Ελιζέ έχει προαναγγείλει μια ομιλία για τις «αξίες της δημοκρατίας», που θα περιλαμβάνει κι ένα μήνυμα συμπάθειας προς το αμερικανικό έθνος. Κατά ευτυχή σύμπτωση, την 25η Απριλίου του 1960 είχε μιλήσει και ο Σαρλ ντε Γκολ κάτω από τον θόλο του Καπιτολίου.
Για να κλείσει αυτή την επίσκεψη, ο Μακρόν εξασφάλισε και μια συνάντησή του με τους φοιτητές του πανεπιστημίου Τζορτζ Ουάσινγκτον. Όπως και σε άλλες επισκέψεις του, για παράδειγμα στην Ουαγκαντούγκου ή στο Νέο Δελχί, αυτή είναι η δυνατή, όσο και θεατρικά σκηνοθετημένη, στιγμή των επίσημων ταξιδιών του.
(*) Ο Αλέν Οφρέ είναι αρθρογράφος της Libération.
Πηγή: Libération