ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Το απόφθεγμα αποδίδεται στον Όττο Έντουαρντ Λέοπολντ, πρίγκιπα του Μπίσμαρκ: Τα μεγαλύτερα ψέματα λέγονται μετά το κυνήγι, κατά τη διάρκεια του πολέμου και πριν τις εκλογές.
Το επικαλούνται, εσχάτως, αρκετοί (σε κυβέρνηση και αντιπολίτευση), επιχειρώντας να μαντέψουν τις πραγματικές προθέσεις του Αλέξη Τσίπρα σχετικά με τον χρόνο διεξαγωγής των επόμενων εθνικών εκλογών.
Τα σενάρια είναι γνωστά. Έξοδος από τα μνημόνια και κάλπες το φθινόπωρο (2018), Μάϊος του 2019 μαζί με τις ευρωεκλογές, ή Οκτώβριος του ίδιου έτους μαζί με τις αυτοδιοικητικές εκλογές.
Η παράμετρος που υπεισέρχεται στην εκλογική εξίσωση και την καθιστά ιδιαίτερα δύσκολη είναι, αναμφίβολα, η μείωση των συντάξεων από την 1η Ιανουαρίου του 2019, μέτρο που έχει συμφωνηθεί με τους δανειστές.
Γι’ αυτό το λόγο, στη Ν.Δ θεωρούν σφόδρα πιθανό το πρώτο σενάριο (κάλπες το Φθινόπωρο) με το επιχείρημα ότι ο πρωθυπουργός δεν μπορεί να προσφύγει σε εκλογές σε χρόνο κατά τον οποίο οι συνταξιούχοι -που αποτελούσαν κατά το παρελθόν προνομιακό εκλογικό του ακροατήριο- θα έχουν αισθανθεί μία ακόμα περικοπή των συντάξεών τους.
Ακούγεται λογικό.
Ωστόσο, το απόφθεγμα του Μπίσμαρκ αποτελεί εδώ και πολλά χρόνια κοινό μυστικό. Ιδιαίτερα κατά την οκταετία της κρίσης το μυστικό αυτό έγινε ακόμα πιο…κοινό. Από τα “λεφτά υπάρχουν” του Γιώργου Παπανδρέου, μέχρι τα Ζάππεια του Αντώνη Σαμαρά και το “θα σκίσουμε τα μνημόνια” του Αλέξη Τσίπρα, άπαντες είναι υποψιασμένοι. Ίσως, γι αυτό, τα κυβερνητικά στελέχη και προσωπικά ο πρωθυπουργός επισημαίνουν σε όλους τους τόνους, πλεόν, πως “τον Αύγουστο βγαίνουμε από τα μνημόνια αλλά (ακόμα) δεν βγαίνουμε από την κρίση”.
Στη Ν.Δ εκτιμούν πως η κυβέρνηση θα επιδιώξει να να μεταθέσει χρονικά (άλλοι λένε κατά έξι μήνες, άλλοι ακόμα και κατά δύο χρόνια) τη μείωση των συντάξεων, ώστε να έχει καθαρό προεκλογικό πεδίο. Κι αυτό ακούγεται λογικό.
Από την άλλη, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, που είναι αναμφίβολα ο μόνος υπουργός Οικονομικών των μνημονίων που έχει κατανοήσει πλήρως τον τρόπο με τον οποίο σκέπτονται οι δανειστές, απέκλεισε πρόσφατα οποιαδήποτε τέτοια συζήτηση που μπορεί να εγείρει αμφιβολίες για τη συνέπεια στην τήρηση του μεταμνημονιακού προγράμματος ως προς το δημοσιονομικό σκέλος του. Ωστόσο, είναι αλήθεια πως με το πλεονέκτημα του υπερπλεονάσματος, η κυβέρνηση θα μπορούσε να συζητήσει την άμβλυνση των μέτρων μετά το τέλος του προγράμματος.
Είναι, ωστόσο, λάθος να θεωρούν κάποιοι (ακόμα και στο κυβερνητικό στρατόπεδο) ότι το εκλογικό σώμα -και δη οι συνταξιούχοι- θα αντιμετωπίσουν ευμενέστερα τον ΣΥΡΙΖΑ επειδή θα εξασφαλίσει -εάν εξασφαλίσει- ότι οι συντάξεις τους θα μειωθούν όχι τον Ιανουάριο αλλά τον Ιούνιο του 2019. Είπαμε, το απόφθεγμα του Μπίσμαρκ το γνωρίζουν άπαντες. Γνωρίζουν, δηλαδή, ότι ακόμα και αν τους υποσχεθεί κάποιος ότι δεν θα μειωθούν οι συντάξεις τον Ιανουάριο και μειωθούν έξι μήνες αργότερα, τίποτε, ουσιαστικά, δεν αλλάζει.
Ο Αλέξης Τσίπρας έχει δύο επιλογές ως προς το θέμα αυτό. Ή θα εξασφαλίσει τη συναίνεση των Ευρωπαίων ότι δεν χρειάζεται καθόλου η μείωση των συντάξεων ( η πρόταση Μακρόν για ελαστικότερες πολιτικές ως προς το δημοσιονομικό και εμπορικό έλλειμμα, που συμφέρει και τη Γαλλία, προκαλεί εύλογα συζητήσεις και διευκολύνει, αν και, προσώρας, είναι έντονη η αντίδραση της Μέρκελ και του Σολτς), ή θα τηρήσει τη συμφωνία, αναζητώντας σχετικά ικανοποιητικά αντίμετρα (όπως η 13 σύνταξη) από τις αποδόσεις των πλεονασμάτων για τα επόμενα χρόνια.
Κινώντας, παράλληλα, τη μηχανή της ανάπτυξης (ευρωπαϊκά κονδύλια, ιδιωτικές επενδύσεις, βελτίωση του κλίματος στην αγορά). Και αξιοποιώντας το κλίμα μετά την έξοδο από τα μνημόνια, το οποίο θα είναι αναμφίβολα θετικό, όσο κι αν επιχειρούν κάποιοι να μειώσουν την αξία του.
Εκλογές το Φθινόπωρο, όμως, με εικονικές υποσχέσεις περί μετάθεσης του χρόνου μείωσης των συντάξεων δεν πρόκειται να αλλάξουν τα δεδομένα. Η αλήθεια, ίσως είναι μεγαλύτερος σύμμαχος για τον Αλέξη Τσίπρα, ιδιαίτερα όταν έχει περίπου προεξοφληθεί το συγκεκριμένο μέτρο…
Όπως και η αντοχή που μπορεί να επιδείξει, διατηρώντας τη συνοχή του κυβερνητικού σχήματος μέχρι (σχεδόν) την εξάντληση της 4αετίας και εξαντλώντας όλες τις πολιτικές πρωτοβουλίες που μπορεί να αναλάβει μέχρι τότε.