«Κύριες προτεραιότητες για το σχεδιασμό των θεσμών της αγοράς εργασίας του αύριο είναι η εξάλειψη της αδήλωτης εργασίας, η δημιουργία περισσότερων και καλύτερων θέσεων εργασίας, η προώθηση αποτελεσματικού κοινωνικού διαλόγου και η προστασία των ανέργων. Για αυτούς τους στόχους, οι προσπάθειες στο άμεσο μέλλον θα επικεντρωθούν στη μείωση της αδήλωτης και της επισφαλούς εργασίας».
Αυτός είναι ένας από τους κεντρικούς στόχους του σχεδίου στρατηγικής ανάπτυξης της ελληνικής κυβέρνησης, με τίτλο «Ελλάδα: Μία στρατηγική ανάπτυξης για το μέλλον», στο οποίο σημειώνεται, επίσης ότι, λόγω των βελτιωμένων συνθηκών τόσο της ελληνικής οικονομίας, συνολικότερα, όσο και της αγοράς εργασίας, ειδικότερα, φαίνεται επίκαιρη η προσεκτική εξέταση της αύξησης του επιπέδου του κατώτατου μισθού. Διευκρινίζεται δε ότι το νέο επίπεδο του κατώτατου μισθού θα καθοριστεί, μέσω συνολικής εκτίμησης των επιπτώσεων, σύμφωνα με το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο. Όσον αφορά τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, τονίζεται ότι θα αποκατασταθούν οι αρχές της επεκτασιμότητας και της ευνοϊκότερης ρύθμισης. Τέλος, οι ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης θα ενισχυθούν, για να διευκολύνουν την επιστροφή των ανέργων στην εργασία.
Καταπολέμηση της άτυπης εργασίας και της αβεβαιότητας, καθορισμός κατώτατου μισθού και συλλογικές διαπραγματεύσεις
Αναλυτικότερα, στο σχέδιο στρατηγικής ανάπτυξης της ελληνικής κυβέρνησης, αναφέρονται τα ακόλουθα:
«Η αδήλωτη εργασία μειώθηκε σε περίπου 10% σε τομείς υψηλού κινδύνου, από 30%, το 2013. Αυτή η σημαντική μείωση επιτεύχθηκε με την εισαγωγή νέων κανόνων και με μία σημαντική αναβάθμιση των σχετικών συστημάτων πληροφορικής. Επιπλέον, τον Ιανουάριο του 2017, ξεκίνησε η εφαρμογή ενός τριετούς σχεδίου δράσης για την αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας. Το σχέδιο αυτό προβλέπει ένα ισορροπημένο ρυθμιστικό και πολιτικό πλαίσιο, που περιλαμβάνει προληπτικά και διορθωτικά μέτρα για τη διευκόλυνση της μετάβασης των άτυπων εργαζομένων στην επίσημη οικονομία και την αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας».
Δράσεις που αποσκοπούν στη μείωση της αδήλωτης εργασίας στο 5%, έως το 2021, όπως αναφέρεται στο σχέδιο.
Επισημαίνεται, επίσης ότι η επέκταση των τυπικών θέσεων εργασίας συνδέεται με την αντίστοιχη βελτίωση της ποιότητας της εργασίας. «Οι ποιοτικές θέσεις εργασίας συμβάλλουν στην καταπολέμηση των εισοδηματικών ανισοτήτων και στην αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, ενώ βελτιώνουν την κοινωνική προστασία. Θα εφαρμοστούν θεσμικές μεταρρυθμίσεις για την επέκταση του ποσοστού των τυπικών θέσεων εργασίας, όπως η εισαγωγή μίας νέας δομής προστίμων για την αδήλωτη εργασία».
Όσον αφορά στο νέο επίπεδο του κατώτατου μισθού, «θα καθοριστεί, μέσω του πρόσφατα βελτιωμένου συστήματος, το οποίο απαιτεί μία εκτεταμένη εκτίμηση επιπτώσεων, ώστε να προβλεφθούν οι αντιδράσεις των παραγόντων της αγοράς εργασίας και οι επιπτώσεις στη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη […] Οι αλλαγές στο επίπεδο του κατώτατου μισθού θα λάβουν υπόψη τις εξελίξεις στην παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα, καθώς και το ποσοστό συνολικής ανεργίας, το ποσοστό ανεργίας των νέων και τα ισχύοντα μισθολογικά επίπεδα».
Τέλος, για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, αναφέρεται ότι, «με τη λήξη του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής, θα αποκατασταθούν δύο θεμελιώδεις αρχές: Η αρχή της επεκτασιμότητας και η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης. Σε συνδυασμό με τις πρόσφατες συλλογικές συμβάσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν μη-μισθολογικά στοιχεία (π.χ. ζητήματα υγείας και ασφάλειας, αδήλωτη εργασία, επαγγελματική κατάρτιση), η αναζωογόνηση αυτών των αρχών θα ενισχύσει την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα του κοινωνικού διαλόγου».
Διευκολύνοντας την επιστροφή στην εργασία
Όπως υπογραμμίζεται στο σχέδιο στρατηγικής ανάπτυξης της ελληνικής κυβέρνησης, «το νέο πλαίσιο αντικαθιστά την ad hoc διαχείριση των ενεργητικών πολιτικών με μία πιο συστηματική προσέγγιση».
«Το νέο μοντέλο περιλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία:
- Μία στροφή προς ένα νέο μοντέλο υλοποίησης των πολιτικών εργασίας που προσφέρει επιλογές προγραμμάτων στους ανέργους σε συνεχή βάση.
- Ενίσχυση της παροχής συμβουλών στους ανέργους, η οποία περιλαμβάνει τη δημιουργία προφίλ, για την υποστήριξη, την αξιολόγηση και την κατεύθυνσή τους στις κατάλληλες εναλλακτικές λύσεις.
- Ενισχυμένα συστήματα πληροφοριών, τα οποία βελτιώνουν τον προγραμματισμό, την εποπτεία και την παρακολούθηση και αξιοποιούν καλύτερα τις πληροφορίες από την αγοράς εργασίας, ώστε να τροφοδοτούν τόσο το σχεδιασμό, όσο και την υλοποίηση πολιτικών.
- Ένα πιλοτικό πρόγραμμα βασισμένο στη λογική ανοιχτού πλαισίου θα ενεργοποιηθεί τους επόμενους μήνες. Η άμεση ενεργοποίηση των μακροχρόνια ανέργων αποτελεί προϋπόθεση για την ανάπτυξη, χωρίς αποκλεισμούς».
Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Νέων Δεξιοτήτων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ευρώπη, ένα σχέδιο δράσης για την ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου θα εφαρμοστεί έως τον Ιούνιο του 2018. Όπως επισημαίνεται, οι στόχοι και οι βασικές αρχές της οργάνωσης του νέου συστήματος περιλαμβάνουν:
- Σύνδεση προγραμμάτων κατάρτισης με το αναπτυξιακό δυναμικό της χώρας, μέσω του μηχανισμού διάγνωσης αναγκών της αγοράς εργασίας.
- Εξέταση της δυνατότητας αύξησης του αριθμού των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που εμπλέκονται, όπως τα πανεπιστήμια.
- Εξασφάλιση της ποιότητας του συστήματος σε όλα τα επίπεδα: Εκπαιδευτές, προγράμματα σπουδών, εκπαιδευτικό υλικό, υποδομές, διαδικασίες αξιολόγησης και πιστοποίησης.
Σύμφωνα με τα ανωτέρω, το σύστημα κατάρτισης θα αναθεωρηθεί. Το αναβαθμισμένο σύστημα θα απομακρυνθεί από τα οριζόντια προγράμματα κατάρτισης προς πιο ατομικά βασιζόμενα προγράμματα σπουδών. Ταυτόχρονα, θα εισαχθεί πρωτόκολλο ποιότητας για τα όλα τα προγράμματα».