ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Εάν στην πολιτική ισχύει η λαϊκή ρήση “ποτέ μην λογαριάζεις χωρίς τον ξενοδόχο”, στην υπόθεση της Συμφωνίας των Πρεσπών και στις πολιτικές εξελίξεις που αυτή μπορεί να προκαλέσει (και) στα καθ’ ημάς, “ξενοδόχος” αναδεικνύεται, δίχως άλλο, ο Ζόραν Ζάεφ.
Ανάλυση του ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΥ
Συνεχιστής της φιλοσοφίας του Κίρο Γκλιγκόροφ όσον αφορά το “Μακεδονικό ζήτημα” –αν και την εποχή της ηγεμονίας του ιστορικού ηγέτη της ΠΓΔΜ ήταν έφηβος-, ο πρωθυπουργός της γειτονικής χώρας αποδείχθηκε ικανότατος στον χειρισμό των συσχετισμών και των μεθόδων παρασκηνίου και ίντριγκας που είναι συνυφασμένες με την εσωτερική πολιτική στις βαλκανικές δημοκρατίες της μετά- Γιουγκοσλαβίας.
Ενώ, στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και στην Αθήνα, αρκετοί είχαν προεξοφλήσει έναν πρόωρο “θάνατο” της διαδικασίας για την επίτευξη των συνταγματικών αλλαγών, οι οποίες αποτελούν προϋπόθεση για την υλοποίηση της συμφωνίας, ο Ζόραν Ζάεφ ανέτρεψε τις σχετικές προβλέψεις, συγκέντρωσε την αυξημένη πλειοψηφία των 80 βουλευτών που απαιτείτο, και επανέφερε την κατάσταση στον αρχικό σχεδιασμό που είχε συζητήσει με τον Αλέξη Τσίπρα. Ήτοι, ολοκλήρωση όλων των προαπαιτουμένων μέχρι τις αρχές Φεβρουαρίου, οπότε η κύρωση της συμφωνίας μπορεί να φθάσει στην ελληνική Βουλή περί τα τέλη του ίδιου μήνα ή στις αρχές Μαρτίου.
Τον Μάρτιο, είχαν, άλλωστε προσδιορίσει ως τον “D-month” και στις συνεννοήσεις που είχαν κάνει ο Αλέξης Τσίπρας και ο Πάνος Καμμένος.
Με την διαφορά –όπως φάνηκε και απ΄ όσα ειπώθηκαν κατά την τελευταία συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου που οδήγησε στην παραίτηση του Νίκου Κοτζιά– ότι ο μεν πρωθυπουργός πίστευε πως αυτό το χρονοδιάγραμμα ήταν εφικτό (και μάλλον το επιδίωκε μαζί με το πολιτικό κεφάλαιο που θα δημιουργήσει κάτι τέτοιο), ενώ ο κυβερνητικός εταίρος του είχε στηρίξει τη δική του ανάλυση στη βεβαιότητα ότι ο “ξενοδόχος” Ζάεφ δεν θα έβρισκε τους “80”. Οπότε είτε θα ναυαγούσε η συμφωνία, είτε θα καθυστερούσε τόσο ώστε να μην φθάσει στην ελληνική Βουλή εντός της θητείας της σημερινής κυβέρνησης. Τα Βαλκάνια, ωστόσο, ήταν πάντοτε μια περιοχή του πλανήτη όπου σχεδόν όλα μπορεί να συμβούν.
Η αντίδραση του υπουργού Άμυνας ( στο twitter ), μετά τα μεσάνυχτα της Παρασκευής, και η υιοθέτηση της άποψης του VMRO περί χρηματισμού βουλευτών, πρόδωσε την αμηχανία του για τη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται και την οποία δεν είχε επαρκώς υπολογίσει.
Προκύπτει, ως εκ τούτου, απ΄ όλα αυτά, το κρίσιμο ερώτημα “πως θα διαχειριστεί εφεξής ο Πάνος Καμμένος τις νέες συνθήκες”. Θα τηρήσει τις δεσμεύσεις του ενώπιον του υπουργικού συμβουλίου, ό,τι, δηλαδή, δεν πρόκειται να συναινέσει σε πρόταση δυσπιστίας της Ν.Δ και δεν θα ρίξει την κυβέρνηση; Και θα παραμείνει στο γράμμα της εντολής του Αλέξη Τσίπρα να μην υπάρξει η παραμικρή απόκλιση από την κυβερνητική γραμμή επί του θέματος με φαινόμενα διγλωσσίας και προσωπικής στρατηγικής;
Διατηρώντας -και δικαίως- τις επιφυλάξεις του για τη στάση του κυβερνητικού του εταίρου, ο πρωθυπουργός μπορεί να αρχίσει να ασχολείται ουσιαστικά με τη διαμόρφωση της πλειοψηφίας που θα απαιτηθεί όταν η Συμφωνία των Πρεσπών φθάσει στη Βουλή.
Ο ΣΥΡΙΖΑ διαθέτει “en block” 145 βουλευτές υπέρ της συμφωνίας και μπορεί βάσιμα να πιστεύει πως θα ακολουθήσει η υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη και ανεξάρτητη βουλευτής Κατερίνα Παπακώστα (παρά την επιφύλαξη που διατύπωσε σχετικά με την “ερμηνεία” των αλλαγών που θα γίνουν στο Σύνταγμα της ΠΓΔΜ).
Επιπλέον, Σταύρος Θεοδωράκης, Σπύρος Δανέλλης και Γιώργος Μαυρωτάς έχουν δηλώσει πως θα υπερψηφίσουν, ενώ σε εκκρεμότητα παραμένει η τελική στάση του Σπύρου Λυκούδη. Υπέρ της συμφωνίας δήλωσε πως θα ψηφίσει ο ανεξάρτητος βουλευτής Χάρης Θεοχάρης (θα έχει ενδιαφέρον η θέση του τελευταίου κατά την ψηφοφορία του προϋπολογισμού). Υπό τις ευνοϊκότερες συνθήκες, η παραπάνω ανάλυση οδηγεί σε 150 θετικές ψήφους.
Βέβαιο πρέπει να θεωρείται ότι θα ψηφίσουν θετικά οι βουλευτές των ΑΝΕΛ Θανάσης Παπαχριστόπουλος και Έλενα Κουντουρά, ενώ σε εκκρεμότητα -αν και οι πιθανότητες είναι μικρές- είναι και η τελική απόφαση του βουλευτής της ΔΗΣΥ και προέδρου της ΔΗΜΑΡ Θανάση Παπαχριστόπουλου, ο οποίος αρχικώς είχε τοποθετηθεί υπέρ της συμφωνίας.
Ενδιαφέρουσα παράμετρος σε όλα αυτά είναι εάν η Ν.Δ αποφασίσει να προχωρήσει, πριν φτάσει η συμφωνία προς κύρωση στη Βουλή, σε πρόταση δυσπιστίας. Πρέπει να θεωρείται βέβαιο πως πλειοψηφία 151 βουλευτών που θα έριχνε την κυβέρνηση δεν πρόκειται να βρεθεί. Το ΚΚΕ είτε θα καταψηφίσει, είτε, το πιθανότερο, θα απόσχει, αλλάζοντας την κοινοβουλευτική αριθμητική, ενώ ο Πάνος Καμμένος έχει δεσμευτεί πως δεν θα ακολουθήσει, δεδομένου, μάλιστα, πως οι περισσότεροι βουλευτές του κινούνται σε διαμετρικά αντίθετη κατεύθυνση. Ένα “απονενοημένο διάβημα” του προέδρου των ΑΝΕΛ θα οδηγούσε πιθανότατα σε έναν καταστροφικό διαμελισμό του κόμματός του. Άλλωστε, σε κάτι τέτοιο θα απέβλεπε μια πρόταση δυσπιστίας της Ν.Δ. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης γνωρίζει πως δεν θα σταθεί εφικτό να συγκεντρώσει πλειοψηφίας ανατροπής της δεδηλωμένης της κυβέρνησης, στοχεύει, όμως, στο να εξαφανίσει από τον πολιτικό χάρτη τους ΑΝΕΛ και έτσι να μειώσει τις εκλογικές απώλειες προς τα δεξιά του κόμματός του.
Η ίδια η “κυλιόμενη” στάση της Ν.Δ σχετικά με το Μακεδονικό ήταν, εν τέλει, από την πρώτη στιγμή ένα παιχνίδι επιρροής στην δεξιά περιοχή της πολικής γεωγραφίας με την ελαχιστοποίηση του κινδύνου ίδρυσης “δεξιού κόμματος” και την αποτροπή διαρροών σε υφιστάμενα πολιτικά σχήματα (με κυρίαρχο το κόμμα του Πάνου Καμμένου).
Σε όλα αυτά πρέπει να συνυπολογίσει κανείς και την πιθανότητα να προκαλέσει ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας μία διαδικασία παροχής ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση. Η πιθανότητα αυτή απομακρύνεται μετά τις τελευταίες δηλώσεις του πρωθυπουργού από τις Βρυξέλλες αλλά και επειδή, ούτως ή άλλως, η παροχή εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση θα καταγραφεί -και ίσως διευρυμένη- στην ψηφοφορία για τον προϋπολογισμό, τον Δεκέμβριο, στον οποίο, ας σημειωθεί, δεν θα υπάρχουν οι περικοπές των συντάξεων, ενώ θα έχουν ήδη ψηφιστεί μια σειρά από θετικά μέτρα.
Με αυτά τα δεδομένα και τα εναλλακτικά σενάρια η κυβέρνηση θα φθάσει μέχρι τον Μάρτιο (το αργότερο) και, εκτός ακραίου απροόπτου, θα κυρώσει στη Βουλή τη Συμφωνία των Πρεσπών. Πιθανότατα, μέσα σε κλίμα διαδηλώσεων των “μακεδονικών οργανώσεων” και τη συνδρομή της Ν.Δ, αλλά από την άλλη με την εκκωφαντική στήριξη του διεθνούς παράγοντα και την αναγνώριση και ανάδειξη του ηγετικού προφίλ του Αλέξη Τσίπρα ως περιφερειακού “παίκτη” μεγάλου βεληνεκούς.
Εκείνη τη στιγμή ο Πάνος Καμμένος θα πρέπει να κάνει πράξη όσα έχει δηλώσει και να αποσύρει εαυτόν και τους υπουργούς του από την κυβέρνηση, αλλά και τους βουλευτές του από την κυβερνητική κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Θα τον ακολουθήσουν όλοι; Αυτό μένει να το δούμε.
Υπό το πρίσμα αυτών των εξελίξεων, ο Αλέξης Τσίπρας έχει δύο επιλογές να κάνει:
Η πρώτη είναι να έχει κατορθώσει να δημιουργήσει μέχρι τότε μία νέα κυβερνητική πλειοψηφία με έξι επιπλέον βουλευτές που θα στηρίξουν την κυβέρνηση. Αυτό απαιτεί αποχώρηση και ανεξαρτητοποίηση κάποιων βουλευτών από τους ΑΝΕΛ ( σημείωση: ο κ. Παπαχριστόπουλος έχει ήδη δηλώσει πως θα ψηφίσει τη Συμφωνία των Πρεσπών και στη συνέχεια θα παραδώσει την έδρα του), την στήριξη της Κατερίνας Παπακώστα, και τη συνδρομή κάποιων ανεξάρτητων βουλευτών, ίσως και ενός ή δύο που σήμερα ανήκουν σε άλλες κοινοβουλευτικές ομάδες. Δύσκολο αλλά όχι απίθανο.
Η δεύτερη επιλογή είναι να προκύψει κυβέρνηση μειοψηφίας, με τους ΑΝΕΛ να στηρίζουν νομοθετικές πρωτοβουλίες, δίχως, όμως, να συμμετέχουν στην κυβέρνηση. Προσώρας αυτό φαίνεται να είναι το πιθανότερο σενάριο αλλά κάτι τέτοιο οδηγεί σχεδόν με βεβαιότητα σε εκλογές “τριπλής κάλπης”, στις 19 και 26 Μαϊου.
Αν έχει αξία σε όλα αυτά, προσθέστε την πληροφορία ότι η εταιρεία που διεξαγάγει τις εκλογές (Singular Logic), παρά τα αρχικά πρακτικά προβλήματα που είχαν εντοπιστεί σχετικά με ένα τέτοιο σενάριο, έχει ήδη προχωρήσει τις απαιτούμενες προσαρμογές και έχει διαμηνύσει (σε κυβέρνηση και αντιπολίτευση) πως μπορεί να διεξαγάγει με ασφάλεια και αξιοπιστία ταυτόχρονα εθνικές εκλογές, ευρωεκλογές και εκλογές για την ανάδειξη περιφερειαρχών και δημάρχων.