Newsroom Το μεγάλο βήμα έγινε: Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ύστερα από αίτημα της φιλοδυτικής πολιτικής ηγεσίας της Ουκρανίας, ανακοίνωσε την απόφασή του να ανακηρύξει αυτοκέφαλη την Ουκρανική Εκκλησία.
Το Πατριαρχείο Μόσχας, στο οποίο ανήκε ως αυτόνομη η ιστορική Μητρόπολη Κιέβου, καθώς και οι 36 μητροπόλεις και οι 17 επισκοπές της Ουκρανίας, αντέδρασε με διακοπή κοινωνίας με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Έχει αναφερθεί ο κίνδυνος σχίσματος. Όχι μόνον στην Ουκρανική Εκκλησία, όπου ο πνευματικός, θρησκευτικός και πολιτισμικός διχασμός υφέρπει από τον 16ο αιώνα, αλλά γενικότερα στην Ορθοδοξία.
Η διακοπή κοινωνίας ανάμεσα στην πρωτόθρονη Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης, το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την πολυπληθέστερη σε αριθμό πιστών Εκκλησία της Ρωσίας θα συμπαρασύρει μεγάλο αριθμό αυτοκέφαλων Εκκλησιών, οι οποίες θα τεθούν με το μέρος της μίας ή της άλλης πλευράς. Ήδη έχουν αρχίσει οι πρώτες εκδηλώσεις συμπαράστασης.
Ο καθηγητής της Θεολογικής Ακαδημίας της Μόσχας Αλεξέι Όσιποφ, με δηλώσεις του στην εφημερίδα «Ιζβέστια», ζητάει από τις κατά τόπους Εκκλησίες να πάρουν θέση στο ζήτημα και τις καλεί να διακόψουν την κοινωνία με μία από τις δύο ή ακόμα και με τις δύο πλευρές!
Στον αντίποδα (ξεχνάμε συνήθως την αισιόδοξη προοπτική), υπάρχει προσδοκία να ενώσει η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας τους ήδη χωρισμένους ορθόδοξους Ουκρανούς.
Ιστορικότερος ο τίτλος «Κιέβου» από «Μόσχας»
Η ανθρώπινη δραστηριότητα στην έκταση που καταλαμβάνει σήμερα η Ουκρανία έχει αφήσει ίχνη περισσότερα από 3.000 χρόνια.
* Τον 9ο μ.Χ. αιώνα ιδρύθηκε το κράτος των Ρως ή Κιεβινή Ρωσία.
* Το 988 η βάπτιση του πρίγκιπα Βλαδίμηρου σηματοδοτεί τη διάδοση της Ορθοδοξίας. Το 991 ιδρύεται από το Οικουμενικό Πατριαρχείο η «Εκκλησία Κιέβου και πασών των Ρως».
* Το 1240 καταλαμβάνεται το Κίεβο από τους Μογγόλους. Το 1283 μεταφέρεται η έδρα της Μητρόπολης Κιέβου στο Βλαντίμιρ της Μοσχοβίας και το 1325 στη Μόσχα, διατηρώντας το όνομά της!
* Το 1448 η Εκκλησία της Ρωσίας ανακηρύσσεται αυτοκέφαλη και, σταδιακά, οι προκαθήμενοι εγκαταλείπουν τον τίτλο «Κιέβου» και ονομάζονται «Μόσχας και πασών των Ρωσιών». Το 1589 το Οικουμενικό Πατριαρχείο αναβιβάζει τη ρωσική Εκκλησία σε Πατριαρχείο.
* Τα έτη 1595-1599, με την Ένωση του Μπρεστ, ενώνεται και η Μητρόπολη Κιέβου με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Το 1669 το Κίεβο και η Ανατολική Ουκρανία περνάνε στην κυριαρχία της Ρωσίας. Το 1686 Πατριαρχείο Μόσχας έθεσε υπό την δικαιοδοσία του τη Μητρόπολη Κιέβου.
Διαμελισμός και ανασύνθεση
* Η Ουκρανία από τον 12ο αιώνα διαμελίζεται και ανασυντίθεται. Αρχικά βρέθηκε υπό την κυριαρχία της Χρυσής Ορδής (μογγολικά και τουρκικά φύλα εισβολέων), του Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας και του Βασιλείου της Πολωνίας. Μετά τον Μεγάλο Βόρειο Πόλεμο (1700-1721) καταλήφθηκε από γειτονικές δυνάμεις και από τον 19ο αιώνα το μεγαλύτερο μέρος ενσωματώθηκε στη Ρωσική Αυτοκρατορία και ένα μικρότερο τέθηκε υπό τον έλεγχο της Αυστροουγγαρίας. Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Οκτωβριανή Επανάσταση η Ουκρανία είναι στις 30.12.1922 μία από τις ιδρυτικές δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης.
* Λίγο πριν και μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η χώρα διευρύνεται προς τα δυτικά και το 1954 αποκτά την Κριμαία. Στις 16.3.2014 οργανώνεται δημοψήφισμα στην Κριμαία και αποφασίζεται, με ποσοστό 97%, η ένωση της περιοχής με την Ρωσία.
* Στις 26.4.1986 σημειώνεται η μεγάλη τραγωδία με τη διαρροή από τον πυρηνικό σταθμό παραγωγής ενέργειας του Τσερνόμπιλ.
* Το 1991, με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η Ουκρανία γίνεται ανεξάρτητο κράτος.
Τριχοτόμηση και Ουνία
Το 1991 ο επί πολλά χρόνια εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Μόσχας στις Πανορθόδοξες Διασκέψεις μητροπολίτης Κιέβου Φιλάρετος διεκδικεί την εκκλησιαστική ανεξαρτησία της Ουκρανικής Εκκλησίας. Το 1995 ιδρύει το «Πατριαρχείο του Κιέβου». Η Ρωσική Εκκλησία τον έχει απαλλάξει των καθηκόντων του και το 1997 τον αφορίζει.
Εκτιμάται ότι τα δύο τρίτα των πιστών, καθώς και των αντίστοιχων ενοριών (περί τις 12.000) ανήκουν στην Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία του Πατριαρχείου της Μόσχας (UOC MP). Ένας μεγάλος αριθμός είναι ρωσόφωνοι, οι οποίοι αναγνωρίζουν τον μητροπολίτη Κιέβου Ονούφριο και δεν συμφωνούν με την αποκοπή από της Εκκλησία της Ρωσίας.
Το Πατριαρχείο του Κιέβου (ΚΡ) έχει περίπου 5.000 ενορίες. Ο προκαθήμενος Φιλάρετος σκοπεύει να συγκαλέσει σύνοδο των Ουκρανών ιεραρχών για την εκλογή προκαθημένου της Ουκρανικής Εκκλησίας
Μετά την επανάσταση του Φεβρουαρίου 1917, γύρω στο 1921, ιδρύθηκε η Ουκρανική Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία (UAOC). Απαγορεύτηκε από τη Σοβιετική Ένωση και νομιμοποιήθηκε ξανά το 1990. Έχει περίπου 1.000 ενορίες, κυρίως στη Δυτική Ουκρανία, και προκαθήμενος είναι ο Μακάριος.
Η πλειονότητα των Ουκρανών είναι χριστιανοί ορθόδοξοι. Στο σώμα έχει εισχωρήσει δυναμικά και η Ανατολική Καθολική Εκκλησία (ουνίτες). Σημαντικός είναι ο αριθμός των πιστών της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, ενώ υπάρχουν επίσης προτεστάντες, μουσουλμάνοι, μάρτυρες του Ιεχωβά, μορμόνοι κ.ά. Το 22% των κατοίκων, σε σχετική έρευνα, είχαν δηλώσει άθεοι.
Αλλαγή σκυτάλης κανονικότητας;
Στις 31.8.2018 συναντήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος, όπου διαπιστώθηκε το χάσμα απόψεων στο Ουκρανικό ζήτημα.
Στις 11.10.2018 το Οικουμενικό Πατριαρχείο ανακοίνωσε ότι θα χορηγηθεί το Αυτοκέφαλο στην Ουκρανική Εκκλησία και αποφάσισε να άρει την καθαίρεση και τον αφορισμό του Μακάριου και του Φιλάρετου, αποκαθιστώντας τους στην αρχιερατική τους υπόσταση, κάτι που προκάλεσε την οργή του Πατριαρχείου Μόσχας, όπως φαίνεται σε σχετική ανακοίνωση:
«Η αποδοχή διαλόγου με σχισματικούς και πρόσωπα στα οποία έχει επιβληθεί ανάθεμα από Εκκλησία άλλης δικαιοδοσίας, η επιβουλή σε ξένα κανονιστικά όρια, η προσπάθεια αποποίησης δικών της ιστορικών αποφάσεων και υποχρεώσεων, όλα αυτά θέτουν το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως έξω από τα όρια του κανονιστικού πεδίου και προς μεγάλη μας λύπη κάνει πλέον για εμάς αδύνατη την επαφή της ευχαριστίας με τους ιεράρχες, τους πνευματικούς και τους πιστούς».
Το Πατριαρχείο Αντιοχείας, διαφωνώντας με τις κινήσεις του Οικουμενικού Θρόνου, ζητά Σύναξη Προκαθημένων. Αντιθέτως την απόφαση χαιρέτισε το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, το οποίο χαρακτηρίζει τον κ. Βαρθολομαίο «φωνή της θρησκευτικής ανοχής και του διαθρησκειακού διαλόγου».
Ευχή όλων, όπως διατυπώνεται σε κείμενα, είναι να μην προκληθούν επεισόδια με καταλήψεις ιερών ναών, αποδοκιμασίες ιερωμένων, βιαιοπραγίες και άλλες παρόμοιες καταστάσεις, τις οποίες (ας μην απομακρυνόμαστε από τα δικά μας), βίωσε ο ελληνισμός της Αμερικής το πρώτο μισό του 20ού αιώνα.
Υπάρχει, λοιπόν, μια νέα κατάσταση: Η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας. Το ερώτημα είναι αν θα συμπεριλάβει το σύνολο των πιστών ή αν θα βαθύνει το ρήγμα. Εάν η μοναδική διαφορά θα είναι ότι οι έως τώρα μη αναγνωρισμένοι θα αποτελούν την κανονικότητα και οι έως τώρα νόμιμοι θα πάψουν να αναγνωρίζονται από την πλευρά του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Ακόμα πιο μεγάλο ερώτημα είναι πόσοι θα επιλέξουν τη μία ή την άλλη πλευρά.
Πέρα και πάνω από το ιστορικό προνόμιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου να παρέχει αυτονομία ή αυτοκεφαλία, πέρα και πάνω από τους δεσμούς της Ουκρανικής με τη Ρωσική Εκκλησία, η ουσία είναι πού θα στραφούν οι πιστοί (το ποίμνιο, κατά την προσφιλή εκκλησιαστική ορολογία) και σε ποιους θα στρέψουν την πλάτη.
Την απάντηση θα τη δώσουν οι Ουκρανοί.
ΠΗΓΗ: avgi.gr