Ερωτήσεις και απαντήσεις για το νέο σύστημα διορισμών στα δημόσια σχολεία

Λαμβάνοντας υπόψη τα ερωτήματα και τους προβληματισμούς που αναπτύχθηκαν κατά τη διαδικασία της διαβούλευσης, το υπουργείο Παιδείας παραθέτει τις βασικές απαντήσεις επί των ερωτημάτων αυτών:

1. Πότε θα γίνουν οι διορισμοί; Με ποια σειρά;

Σε πολύ σύντομο διάστημα μετά την ψήφιση του συστήματος διορισμού ο σχεδιασμός του Υπουργείου είναι να εκδοθεί η προκήρυξη από το ΑΣΕΠ και να έχουμε έως το φθινόπωρο του 2019 έτοιμους τους ενιαίους πίνακες για να προχωρήσουμε καταρχάς στους 4.500 μόνιμους διορισμούς στην Ειδική Αγωγή και στις προσλήψεις αναπληρωτών για το σχολικό έτος 2019-20 και στη συνέχεια μέσω του ενιαίου πίνακα γενικής αγωγής στους υπόλοιπους 10.500 μόνιμους διορισμούς (5.250 το 2020 και 5.250 το 2021). Να σημειώσουμε ότι είναι οι πρώτοι μαζικοί μόνιμοι διορισμοί που γίνονται τα τελευταία 10 χρόνια!

2. Θα γίνει γραπτός διαγωνισμός;

Όχι, δεν προβλέπεται γραπτός διαγωνισμός. Η κατάργηση του γραπτού διαγωνισμού αποτελεί πάγιο αίτημα της εκπαιδευτικής κοινότητας που εδράζεται σε ουσιαστικούς λόγους κριτικής για το κατά πόσο μια τέτοια διαδικασία (μικρής χρονικής διάρκειας και σε πολλές περιπτώσεις με απαντήσεις πολλαπλών επιλογών) μπορεί να αποτελέσει το βασικό κριτήριο επιλογής εκπαιδευτικών. Η πρόταση του Υπουργείου με τη μοριοδότηση μεγάλου φάσματος ακαδημαϊκών προσόντων σε συνδυασμό με την προϋπηρεσία εξασφαλίζει με εγκυρότερο τρόπο την επιστημονική συγκρότηση των εκπαιδευτικών, ώστε να ανταποκριθούν στις ανάγκες του σύγχρονου σχολείου.

Με την πρόταση του Υπουργείου καταργείται η ρύθμιση του ν.3848/2010 που προέβλεπε γραπτό διαγωνισμό του ΑΣΕΠ με μοριοδότηση 45 μονάδων και επιπλέον προσμέτρηση 18,5 μονάδων για τα ακαδημαϊκά προσόντα και μόλις 16,8 μονάδων για το σύνολο της προϋπηρεσίας.

3. Γιατί δεν προσμετράται το σύνολο της προϋπηρεσίας; Δηλαδή, γιατί πρέπει να υπάρχει «ταβάνι»;

Οι συνταγματικά κατοχυρωμένες αρχές της ισότητας και της αξιοκρατίας και, ειδικότερα, της ελεύθερης πρόσβασης και σταδιοδρομίας κάθε Έλληνα πολίτη στις δημόσιες θέσεις κατά το λόγο της προσωπικής του αξίας και ικανότητας (άρθρα 4 παρ. 1, 5 παρ. 1 και 103 παρ. 7 του Συντάγματος), επιβάλλουν ένα σύστημα διορισμών στο οποίο η μοριοδότητηση των  κριτηρίων των ακαδημαϊκών προσόντων και της προϋπηρεσίας να είναι τέτοια που να μπορεί ένας υποψήφιος ο οποίος κατέχει το μέγιστο των ακαδημαϊκών προσόντων, να συναγωνιστεί υποψήφιο ο οποίος στερείται ακαδημαϊκών προσόντων αλλά έχει συμπληρώσει το μέγιστο της μοριοδοτούμενης προϋπηρεσίας. Επί της πραγματικής συνθήκης των διορισμών, υποψήφιος χωρίς προϋπηρεσία, κατέχοντας το ανώτατο όριο των ακαδημαϊκών προσόντων, πρέπει δυνητικά να μπορεί να διεκδικεί θέση διορισμού.

Συνεπώς δεν μπορούν να γίνουν διορισμοί με μόνον την προϋπηρεσία. Μία τέτοια διάταξη θα επανέφερε μία μορφή επετηρίδας και θα ερχόταν σε αντίθεση με τις συνταγματικές επιταγές.

Οι νεότεροι επιστήμονες δεν νοείται να αποκλειστούν από τη διαδικασία. Όλοι οι υποψήφιοι θα συγκριθούν με βάση αντικειμενικά κριτήρια όπως οι ακαδημαϊκοί τίτλοι και η προϋπηρεσία.

Η μέγιστη προϋπηρεσία που θα προσμετρηθεί είναι 120 μήνες. Είναι ένας πολύ υψηλός αριθμός μηνών που δεν έχει εφαρμοστεί για καμία άλλη πρόσληψη. Είναι μία έμπρακτη απόδειξη της αναγνώρισης εκ μέρους του Υπουργείου για τις υπηρεσίες που προσέφεραν οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί ιδιαίτερα τα χρόνια της κρίσης. Δεν γίνεται, όμως, να μην υπάρχει ανώτατο όριο, αφού με βάση το Σύνταγμα πρέπει η προϋπηρεσία να είναι συγκρίσιμη με τα ακαδημαϊκά προσόντα. Οι 120 μήνες επελέγησαν αφ’ ενός γιατί αντιστοιχούν στη δεκαετία της αδιοριστίας και αφετέρου γιατί καλύπτουν τη συντριπτική πλειοψηφία των εχόντων προϋπηρεσία ως αναπληρωτές.

4. Η ΟΛΜΕ και η ΔΟΕ υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει νομικός λόγος για την επιβολή πλαφόν. Έχουν δίκιο;

Υπάρχει νομικός λόγος και γι’ αυτό προσπαθούμε να θωρακίσουμε τη διαδικασία διορισμών καθώς, σύμφωνα με τη συνταγματική επιταγή για ισότητα και αξιοκρατία, οι υποψήφιοι με αυξημένα ακαδημαϊκά προσόντα δεν πρέπει να αποκλείονται από άλλους υποψηφίους λόγω μόνο της προϋπηρεσίας.

Εάν ακολουθούσαμε την προτροπή της ΟΛΜΕ και της ΔΟΕ να λαμβάνεται υπόψιν μόνο η προϋπηρεσία, είναι βέβαιο ότι  θα υπήρχαν προσφυγές, σοβαρότατες καθυστερήσεις και οι διορισμοί θα ήταν στον αέρα.

Εξ’ άλλου η νομική γνωμοδότηση, δικηγορικού γραφείου, που είχε παραγγείλει η ΟΛΜΕ, καταλήγει σε «ταβάνι» 84 μηνών, σημαντικά μικρότερη των 120 μηνών που τελικά προβλέπεται!

5. Γιατί δεν ικανοποιείται το αίτημα που υποβάλλεται από συνδικαλιστικούς φορείς για διορισμούς με μόνο ουσιαστικά κριτήριο την προϋπηρεσία;

Είναι σαφές ότι κάτι τέτοιο ΔΕΝ αποτελεί σύστημα διορισμού γιατί οδηγεί ουσιαστικά σε επετηρίδα μονιμοποίησης των αναπληρωτών και αποκλείει κάθε άλλο εκπαιδευτικό από τη συμμετοχή του στη διαδικασία.

Είναι όμως πολύ σημαντικό να τονίσουμε ότι με βάση το Σύνταγμα δεν επιτρέπεται η μονιμοποίηση των συμβασιούχων. Η πρόσληψη στο δημόσιο γίνεται  “είτε με διαγωνισμό, είτε με επιλογή σύμφωνα με προκαθορισμένα και αντικειμενικά κριτήρια και υπάγεται στον έλεγχο ανεξάρτητης αρχής” άρθρο. 103 παρ. 7. Και προφανώς τα αντικειμενικά κριτήρια ΔΕΝ μπορεί να είναι το εξής ένα: η προϋπηρεσία. Επομένως  αν γίνονταν αποδεκτό το αίτημα αυτό, ο νέος νόμος θα είχε πολλές πιθανότητες να κριθεί αντισυνταγματικός. Και τότε το αποτέλεσμα θα ήταν κανένας μόνιμος διορισμός.

6. Αποτελεί πολιτική επιλογή η περικοπή της προϋπηρεσίας των αναπληρωτών που έχουν πάνω από 120 μήνες εκπαιδευτική εμπειρία;

Αποτελεί ενδεδειγμένη και δίκαιη επιλογή με δεδομένη την αναγκαιότητα καθορισμού συγκεκριμένης οροφής καθώς οι δύο πυλώνες (ακαδημαϊκά και προϋπηρεσία) πρέπει να είναι συγκρίσιμοι και ισόρροποι μεταξύ τους. Εξαντλούμε, λοιπόν, το μέγιστο της αναγνώρισης της προϋπηρεσίας καθώς το 0,6% των αναπληρωτών εκπαιδευτικών έχουν προϋπηρεσία στην εκπαίδευση περισσότερους από 120 μήνες.

7. Γιατί στην προκήρυξη του Υπουργείου Υγείας (και άλλων Υπουργείων) δεν υπάρχει όριο προϋπηρεσίας;

Αφενός αφορά προσλήψεις ΙΔΑΧ και όχι μόνιμου προσωπικού και αφετέρου οι απαιτήσεις της περιγραφόμενης θέσης είναι πολύ διαφορετικές από αυτές των εκπαιδευτικών, όπου τα ακαδημαϊκά προσόντα είναι συνυφασμένα με τον επαγγελματικό ρόλο τους. Γι’ αυτό άλλωστε σε όλους τους προηγούμενους διαγωνισμούς δεν αρκούσε απλά η κατοχή βασικού πτυχίου αλλά απαιτείτο η επιτυχία σε γραπτό διαγωνισμό πάνω στο επιστημονικό αντικείμενο του κλάδου.

8. Πώς μπορώ να υποβάλω αίτηση για να συμμετάσχω στη διαδικασία;

Η προκήρυξη που θα εκδώσει το ΑΣΕΠ θα περιγράφει αναλυτικά κάθε σχετική λεπτομέρεια για την υποβολή αιτήσεων τόσο για το μόνιμο διορισμό όσο και για την πρόσληψη αναπληρωτών.

9. Τι μοριοδοτείται;

Υπάρχουν τρεις πυλώνες μοριοδότησης:

α) η προϋπηρεσία ως αναπληρωτής εκπαιδευτικός, έως και τους 120 μήνες, με μία (1) μονάδα για κάθε μήνα.

β) τα ακαδημαϊκά προσόντα με μέγιστο τα 120 μόρια:

• Διδακτορικό δίπλωμα: σαράντα (40) μονάδες.

• Μεταπτυχιακός τίτλος σπουδών ενός (1) τουλάχιστον ακαδημαϊκού έτους: είκοσι (20) μονάδες.

• Δεύτερος μεταπτυχιακός τίτλος σπουδών ενός (1) τουλάχιστον ακαδημαϊκού έτους: οκτώ  (8) μονάδες

• Δεύτερο πτυχίο: δεκαέξι (16) μονάδες

• Ο βαθμός του πτυχίου έως είκοσι  (20) μονάδες: για πτυχία με βαθμολογική κλίμακα από ένα (1) έως δέκα (10) υπολογίζεται τέσσερις (4) μονάδες για κάθε βαθμό του πτυχίου πάνω από το βαθμό πέντε (5), καθώς και κλάσματα αυτής με στρογγυλοποίηση στο δεύτερο δεκαδικό ψηφίο. Σε περίπτωση που η κλίμακα είναι διαφορετική, ο βαθμός υπολογίζεται με αναγωγή στην κλίμακα αυτή.

• Γνώση μιας (1) ξένης γλώσσας:

Άριστη γνώση: οχτώ (8) μονάδες.

Πολύ καλή γνώση: έξι  (6 μονάδες).

Καλή γνώση: τέσσερις (4)μονάδες.

• Πιστοποιημένη γνώση χειρισμού ηλεκτρονικού υπολογιστή Α΄ επιπέδου (ενότητες Επεξεργασία Κειμένου, Υπολογιστικά Φύλλα και Υπηρεσίες Διαδικτύου):  τέσσερις (4) μονάδες.

• Πιστοποιημένη Επιμόρφωση Α.Ε.Ι διάρκειας τουλάχιστον τριακοσίων (300) ωρών και επτά (7) μηνών: τέσσερις (4) μονάδες.

γ) τα κοινωνικά κριτήρια:

• ο αριθμός των τέκνων: τρεις (3) μονάδες για κάθε τέκνο.

•    η αναπηρία 67% και άνω του υποψηφίου ή του/της συζύγου ή τέκνου: είκοσι (20) μονάδες.

*Πρέπει να γίνει σαφές ότι τα παραπάνω αποτελούν την πρώτη προσέγγιση και με βάση τα σχόλια στη διαβούλευση και τη συζήτηση στη Βουλή θα υπάρξουν αναπροσαρμογές.  

10. Είναι δικαιολογημένη η απαξίωση από ορισμένους των μεταπτυχιακών τίτλων σπουδών;

Μία τέτοια θέση αποτελεί έναν απαράδεκτο λαϊκισμό. Το σύνολο σχεδόν των μεταπτυχιακών τίτλων παρέχονται από τα δημόσια πανεπιστήμια και ΤΕΙ της χώρας μας και είναι εξίσου έγκυρα με τα αντίστοιχα πτυχία. Η απαξίωσή τους συμπλέει με την προσπάθεια πολιτικών κομμάτων τα οποία θέλουν να ιδιωτικοποιηθεί το σύνολο των εκπαιδευτικών δομών. Όσο για την «αγορά» τέτοιων τίτλων από Πανεπιστήμια του εξωτερικού, καλό είναι να υπάρξουν επώνυμες καταγγελίες ώστε να διερευνηθούν.

11. Οι προβλέψεις της μοριοδότησης στο νέο σύστημα διορισμών αποτελούν  «προσοντολόγιο» που θα χρησιμοποιηθεί και στην αξιολόγηση των μόνιμων εκπαιδευτικών;

Το προτεινόμενο σύστημα μοριοδότησης αποτελεί ένα ισορροπημένο σύστημα κριτηρίων αποκλειστικά για τους μόνιμους διορισμούς και τις προσλήψεις αναπληρωτών εκπαιδευτικών. Είναι αυθαίρετος τόσο ο χαρακτηρισμός του ως «προσοντολόγιο» όσο και η συσχέτισή του με υποτιθέμενη αξιολόγηση των μόνιμων εκπαιδευτικών. Να υπενθυμίσουμε ότι πρόσφατα με το ν.4547/2018 καταργήθηκε το ΠΔ 152/2013 το οποίο προέβλεπε την ατομική τιμωρητική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών.

12. Είναι υποχρεωτικό να έχουν οι υποψήφιοι παιδαγωγική επάρκεια;

Θεωρείται προϋπόθεση αλλά όχι κώλυμα διορισμού και προβλέπεται μεταβατική περίοδος 2 ετών μετά τον διορισμό για να αποκτηθεί. Για όσους κλάδους αποτελεί προσόν διορισμού προτάσσονται οι κατέχοντες παιδαγωγική επάρκεια.

13. Θα μοριοδοτηθεί η επιτυχία σε παλαιότερους διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ;

Όχι, δεν θα μοριοδοτηθεί. Οι εκπαιδευτικοί που είχαν επιτύχει σε διαγωνισμό ΑΣΕΠ, δηλαδή που ξεπέρασαν τη βάση του γραπτού διαγωνισμού, χωρίς όμως να είναι διοριστέοι, έχουν μοριοδοτηθεί στους πίνακες αναπληρωτών και έχουν αυξήσει με αυτό τον τρόπο την προϋπηρεσία τους και κατά συνέπεια και τη μοριοδότησή τους. Στο ενδεχόμενο προσμέτρησης της επιτυχίας τους, εγείρονται ζητήματα άνισης μεταχείρισης σε σχέση με τους χιλιάδες υποψήφιους που δεν είχαν το 2008 που έγινε ο τελευταίος διαγωνισμός δικαίωμα συμμετοχής.

14. Θα μετρήσει η προϋπηρεσία στα δυσπρόσιτα;

Προσμετράται μόνον η πραγματική προϋπηρεσία. Οι εκπαιδευτικοί που στελέχωσαν τις δυσπρόσιτες περιοχές έχουν ενισχύσει τη θέση τους στη σειρά κατάταξης για την πρόσληψή  τους ως αναπληρωτές και κατά συνέπεια και τη μοριοδότησή τους.

15. Για πόσα χρόνια θα είναι υποχρεωτική η παραμονή του εκπαιδευτικού στον τόπο του πρώτου μόνιμου διορισμού

Για 2 χρόνια. Μετά από τα 2 χρόνια θα μπορεί ο εκπαιδευτικός να αιτηθεί μετάθεση ή απόσπαση.

16. Για πόσα χρόνια θα είναι υποχρεωτική η παραμονή του εκπαιδευτικού μετά το μόνιμο διορισμό του στην Ειδική Αγωγή;

Επιπλέον της ανωτέρω υποχρέωσης παραμονής για 2 χρόνια στον τόπο διορισμού οι εκπαιδευτικοί που θα διοριστούν στην Ειδική Αγωγή θα υποχρεούνται να παραμείνουν για 5 χρόνια στην Ειδική Αγωγή χωρίς δικαίωμα μετάθεσης ή απόσπασης στην γενική εκπαίδευση. Η πραγματοποίηση για πρώτη φορά μόνιμων διορισμών στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση αποτελεί εμβληματική πολιτική επιλογή και στόχος είναι η δημιουργία περιβάλλοντος σταθερότητας του προσωπικού στις δομές της ΕΑΕ.

17. Προσμετράται και μεταφέρεται η αποκτηθείσα προϋπηρεσία σε όποιον κλάδο και σε όποιο εκπαιδευτικό πλαίσιο (γενική και ειδική αγωγή) κι αν έχει αποκτηθεί;

Ναι, καθώς η εκπαίδευση είναι μία και η προϋπηρεσία, ανεξαρτήτως κλάδου και πλαισίου που έχει προσφερθεί, προσδίδει επιστημονική και παιδαγωγική εμπειρία και αποτελεί πολύτιμο εφόδιο για κάθε εκπαιδευτικό.

18. Γιατί δεν μοριοδοτείται η γνώση της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας (ΕΝΓ) και του κώδικα γραφής braille;

Η γνώση ΕΝΓ και γραφής braille ουδέποτε στο παρελθόν μοριοδοτούνταν αλλά αποτελούσαν προϋπόθεση για την τοποθέτηση εκπαιδευτικών στα σχολεία που φοιτούν μαθητές με προβλήματα ακοής και όρασης, κάτι το οποίο θα εξακολουθήσει να ισχύει.

19. Γιατί αναγνωρίζεται η προϋπηρεσία των ιδιωτικών εκπαιδευτικών; Αυτοί δεν είχαν προσληφθεί με τα ίδια κριτήρια, δεν είχαν την ίδια αναμονή, δεν υπηρετούσαν κάθε χρόνο σε άλλη περιοχή της χώρας.

Το ερώτημα αφορά σε μια ειδική κατηγορία πρώην ιδιωτικών εκπαιδευτικών, συγκεκριμένα αυτών που έχασαν τη δουλειά τους, όχι από δική τους υπαιτιότητα αλλά επειδή κάποια ιδιωτικά σχολεία έκλεισαν ή μείωσαν τα τμήματά τους. Για τους συγκεκριμένους εκπαιδευτικούς υπήρχε ήδη νομοθετική πρόβλεψη η οποία τους επέτρεπε να προσλαμβάνονται στα δημόσια σχολεία ως αναπληρωτές και να τους αναγνωρίζεται η προϋπηρεσία τους. Άρα τίποτε επιπλέον δεν τους χαρίζεται με το συγκεκριμένο σύστημα διορισμού. Και προφανώς θα ήταν άδικο να τους αφαιρεθούν δικαιώματα που ήδη είχαν και για τα οποία ουδείς είχε ως τώρα αντιδράσει.

Συγκεκριμένα αναγνωρίζεται η πραγματική προϋπηρεσία των εκπαιδευτικών όλων των κλάδων και ειδικοτήτων των ιδιωτικών σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μόνο εφόσον: αα) οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί έχουν απολυθεί για κατάργηση των ιδιωτικών σχολικών μονάδων, τάξεων ή τμημάτων ή με καταγγελία της σύμβασης εργασίας και ββ) έχουν συμπληρώσει υπηρεσία αναπληρωτή ή ωρομισθίου σε δημόσια σχολεία επί δύο (2) τουλάχιστον πλήρη διδακτικά έτη μετά την απόλυσή τους και έως την λήξη της προθεσμίας υποβολής της αίτησης.

20. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι με  το νέο σύστημα θα «απολυθούν χιλιάδες αναπληρωτές». Μπορεί να ισχύει κάτι τέτοιο;

Ο όρος απόλυση είναι αδόκιμος όταν γίνεται αναφορά σε συμβασιούχους, αλλά προφανώς το ερώτημα έχει να κάνει με το αν θα συνεχίσουν να προσλαμβάνονται οι ίδιοι αναπληρωτές. Είναι σαφές ότι η εισαγωγή και άλλων κριτηρίων πλην της προϋπηρεσίας θα αλλάξει τη σειρά του πίνακα. Όμως η μοριοδότηση της προϋπηρεσίας παραμένει τόσο ισχυρή ώστε να είναι αδύνατον ένας αναπληρωτής με πολλούς μήνες προϋπηρεσίας να βρεθεί σε τόσο χαμηλή θέση ώστε να μην επαναπροσληφθεί. Το σημαντικότερο είναι ότι αποτελεί κατάφωρη αδικία για τα 2/3 του πίνακα (αιτήσεις χωρίς προϋπηρεσία) να μην έχουν δυνατότητα πρόσληψης. Δεν πρόκειται για εκπαιδευτικούς που μόλις αποφοίτησαν αλλά για άτομα που παραμένουν για χρόνια χωρίς πρόσληψη.

Επιπλέον ένας τέτοιος ισχυρισμός είναι παραπλανητικός αφού η Κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι θα συνεχίσουν να καλύπτονται οι προκύπτουσες ανάγκες από αναπληρωτές εκπαιδευτικούς.

21. Πόσοι θα είναι οι μόνιμοι διορισμοί ανά βαθμίδα;

Ο αριθμός των μόνιμων διορισμών ανά βαθμίδα, κλάδο και ειδικότητα θα προσδιοριστεί ανάλογα με τις ανάγκες της εκπαίδευσης και σε χρόνο που προβλέπεται στο σχέδιο νόμου, μετά την ολοκλήρωση των υπηρεσιακών μεταβολών των εκπαιδευτικών και την κατάρτιση των τελικών αξιολογικών πινάκων από το ΑΣΕΠ.

22. Για πόσα χρόνια ισχύουν οι πίνακες;

Οι πίνακες προβλέπεται να ισχύουν για δύο χρόνια, όπως και παλιότερα με τους διαγωνισμούς ΑΣΕΠ. Για την πρώτη εφαρμογή του νόμου οι πίνακες θα ισχύσουν για τρία (3) χρόνια.

23. Ο πίνακας θα ισχύει και για τους αναπληρωτές;

Ναι, θα ισχύσει για τις προσλήψεις αναπληρωτών.