ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Η εξασφάλιση επαρκών παροχών καθαρού νερού σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα είναι μία από τις πιο επείγουσες κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις του κόσμου. Υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, η Παγκόσμια Ημέρα του Νερού δίνει έμφαση στα προβλήματα και στις προσπάθειες που επικεντρώνονται για την εύρεση λύσεων.
Ποιά είναι όμως τα πέντε πράγματα που πρέπει να ξέρουμε για την πηγή της ζωής:
1. Στη γεωργία καταναλώνεται η μεγαλύτερη ποσότητα νερού
Η γεωργία ασκεί σημαντική πίεση στο φρέσκο νερό του κόσμου, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 70% ανάληψης νερού. Ο αριθμός αυτός μπορεί να ανέλθει σε περισσότερο από 90% σε χώρες, όπως το Πακιστάν όπου η γεωργία είναι πιο εντατική. Αν δεν καταβληθούν σημαντικές προσπάθειες για τη μείωση των αποβλήτων τροφίμων και την αύξηση της παραγωγικότητας της χρήσης νερού στη γεωργία – για να επιτευχθεί μεγαλύτερη «καλλιέργεια ανά σταγόνα». Οι ποσότητες νερού που απαιτούνται στον γεωργικό τομέα αναμένεται να αυξηθούν τα επόμενα χρόνια για να συμβαδίσουν με την αύξηση του πληθυσμού.
Η καλλιέργεια τροφίμων και η εκτροφή ζώων θέτουν σε κίνδυνο τα οικοσυστήματα παγκοσμίως, τα οποία κινδυνεύουν από τη ρύπανση και εξόρυξη νερού. Οι μεγάλες λίμνες και τα δέλτα ποταμών έχουν μειωθεί μετά από δεκαετίες ανάληψης νερού. Για παράδειγμα, η συρρίκνωση της Αράλη, της τέταρτης μεγαλύτερης λίμνης στον κόσμο, οφείλεται στην άρδευση βάμβακος στην Κεντρική Ασία. Σημαντικά οικοσυστήματα βάλτων συρρικνώνονται, ενώ οι μισοί από τους υγρότοπους του κόσμου έχουν εξαφανιστεί τις τελευταίες δεκαετίες.
2. Κλιματική αλλαγή ισοδυναμεί με αλλαγές στη διανομή και την ποιότητα του νερού
Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τη διαθεσιμότητα και την ποιότητα των πηγών νερού. Σε ένα θερμότερο πλανήτη,ασυνήθη και ακραία καιρικά φαινόμενα εμφανίζονται όλο και πιο συχνά, ενώ οι ξηρές περιοχές θα γίνονται όλο και πιο ξηρές, ενώ θα αυξηθεί και η υγρασία στις πιο «υγρές περιοχές».
Ακόμη, η ποιότητα του νερού θα αλλάξει επίσης, ενώ οι θερμότερες θερμοκρασίες σε ποταμούς και λίμνες μειώνουν το διαλυμένο οξυγόνο δημιουργώντας θανατηφόρο περιβάλλον για τα ψάρια. Επίσης, τα θερμά νερά οφείλονται για την παραγωγή επιβλαβών φυκιών, τα οποία είναι τοξικά για την υδρόβια ζωή και τους ανθρώπους.
3. Νερό: η πλέον αυξανόμενη πηγή σύγκρουσης και πολέμου
Από τις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή μέχρι τις διαμαρτυρίες στην Αφρική και την Ασία, το νερό γίνεται όλο και περισσότερο το επίκεντρο αναταραχών και ένοπλων συγκρούσεων. Τις περισσότερες φορές, τα έθνη και οι περιφέρειες συμβιβάζονται για την επίλυση δύσκολων διαφορών διαχείρισης του νερού. H Συνθήκη Υδάτων του Ινδού του 1960 που χωρίζει τους παραποτάμους του Ινδού ποταμού μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, αποτελεί ενδεικτικό παράδειγμα.
Αλλά αυτά τα παλιά πρότυπα συνεργασίας δοκιμάζονται από τον απρόβλεπτο χαρακτήρα της κλιματικής αλλαγής, της αύξησης του πληθυσμού και των υποεθνικών συγκρούσεων. Οι δραματικές διακυμάνσεις των εποχιακών υδάτινων πόρων, είναι ένα πρόβλημα που συχνά αγνοείται μέχρι να προκύψει μια κρίση και να απειλείται η περιφερειακή, τοπική και παγκόσμια σταθερότητα επηρεάζοντας τη γεωργική παραγωγή, τη μετανάστευση πληθυσμών και την ανθρώπινη ευημερία.
Οι παροχές νερού και οι υποδομές ύδατος μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως όπλα σε πόλεμο ή να γίνουν στόχος στρατιωτικών ενεργειών. Ενδεικτικά, το Ισλαμικό Κράτος πήρε τον έλεγχο του φράγματος της Μοσούλης στο Ιράκ το 2014. Την επόμενη χρονιά βομβάρδισαν αγωγούς ύδρευσης και διέκοψαν τη ροή του Ευφράτη για έξι μήνες.
4. Δισεκατομμύρια ανθρώπων δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό
Περίπου 2,1 δισ. ανθρώπων δεν έχει πρόσβαση σε καθαρό νερό με αποτέλεσμα εκατομμύρια άνθρωποι να αρρωσταίνουν και να πεθαίνουν κάθε χρόνο. Πάνω από 4,5 δισ. άτομα δεν έχουν στη διάθεσή τους υποδομές υγιεινής.
5. Τα υπόγεια ύδατα είναι η μεγαλύτερη πηγή γλυκού νερού στον κόσμο
Η ποσότητα νερού στα υπόγεια ύδατα είναι 25 φορές μεγαλύτερη από την ποσότητα των ποταμών και λιμνών σε όλο τον πλανήτη.
Περίπου δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι βασίζονται στα υπόγεια ύδατα ως κύρια πηγή πόσιμου νερού και σχεδόν το 50% του νερού που χρησιμοποιείται για την άρδευση καλλιεργειών προέρχεται από υπόγεια ύδατα.
Παρά την εξάρτηση αυτή, λίγα είναι γνωστά για την ποιότητα και την ποσότητα των υπόγειων υδάτων που είναι διαθέσιμα. Αυτή η άγνοια έχει οδηγήσει, σε πολλές περιπτώσεις, στην υπερβολική χρήση με αποτέλεσμα πολλά υδροφόρα στρώματα που παράγουν μεγάλες ποσότητες σιτηρών, εξαντλούνται.
Παγκόσμια Ημέρα Νερού
O στόχος της Παγκόσμιας Ημέρας Νερού στις 22 Μαρτίου είναι ξεκάθαρος. Πρόκειται για την υλοποίηση του έργου που θα επιτρέπει την πρόσβαση σε καθαρό και πόσιμο νερό για όλους μέχρι το 2030.
Πηγή: World Economic Forum, UN
Αναδημοσίευση από την Καθημερινή