ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Οι επαναληπτικές εκλογές στην Κωνσταντινούπολη την Κυριακή 23 Ιουνίου θα αποτελέσουν αφετηρία για αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας, κυρίως αν επικρατήσει ο Ιμάμογλου εκτιμούν πολιτικοί αναλυτές.
Όπως όμως πιστεύει ο Χρήστος Τεάζης -αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Άγκυρας, με ειδικότητα την εσωτερική τουρκική πολιτική- είτε τις εκλογές κερδίσει ο Ιμάμογλου, είτε ο Γιλντιρίμ, το αποτέλεσμα θα είναι «να οξυνθεί η εσωκομματική αμφισβήτηση με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν διασπαστικές τάσεις όχι μόνο στο κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης άλλα σε όλα τα κόμματα».
Σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ -ΜΠΕ, ο κ. Τεάζης έχει την πεποίθηση ότι «οι επαναληπτικές εκλογές θα αποτελέσουν το έναυσμα για δημιουργία του πόλου των Δημοκρατικών με τον ιδεολογικό μανδύα της ιδρυτικής φιλοσοφίας του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. Αναλύοντας τις πολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία, ο κ. Τεάζης κάνει λόγο για μια βαθιά διεργασία που εξελίσσεται στη γειτονική χώρα και ουσιαστικά αρχίζει να μορφοποιείται ο νέος διπολισμός στα αμερικανικά πρότυπα «Δημοκρατικών -Ρεμπουμπλικάνων»
Απαντώντας σε ερώτησή μας σχετικά με τα χαρακτηριστικά του πολιτικού συστήματος στην Τουρκία, καθώς φαίνεται να εδραιώνεται το προεδρικό σύστημα, ο κ. Τεάζης επισημαίνει:
«Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του ισλαμικού κινήματος είναι η υιοθέτηση των αμερικάνικων ιδεών, σε κοινωνικοπολιτικό και σε κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, για να ανέλθουν στη εξουσία. Κοινωνικοπολιτικά εκφράστηκε με το δημοψήφισμα τής 16ης Απριλίου 2017 και με τις προεδρικές εκλογές της 24ης Ιουνίου 2018, όπου παγίωσαν και επίσημα το αμερικάνικου τύπου προεδρικό σύστημα στην Τουρκία. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του συστήματος αυτού είναι το δίπολο Ρεμπουμπλικάνοι-Δημοκρατικοί.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα τής 15ης Ιουλίου με τη συμμαχία του κόμματος Εθνικιστικής Δράσης, αποτελεί τον ένα πόλο το οποίο έλαβε το όνομα Ρεπουμπλικάνοι. Παράλληλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης συμμάχησαν και έλαβαν την ονομασία Λαϊκή Συμμαχία ή Δημοκρατικοί.
Ωστόσο, η πτέρυγα των Δημοκρατικών θα διαμορφωθεί μέσα από το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης ή άλλως ο ιδεολογικός πυρήνας των Δημοκρατικών θα προέλθει από την νοοτροπία του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης που χαρακτηρίζει την ιδρυτική φιλοσοφία της νέας Τουρκίας του 2023. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αποτελεί φορέα αυτού του μετασχηματισμού και όχι τον δημιουργό του. Είναι ο πολιτικός ο οποίος θα διαμορφώσει τις νέες κόκκινες γραμμές με βάση τις οποίες θα κινηθεί το πολιτικό σύστημα για τις επόμενες δεκαετίες». `
Στην ερώτηση αν μια ήττα του ΑΚΡ στην Κωνσταντινούπολη μπορεί να αλλάξει τους συσχετισμούς και να απειλήσει την κυριαρχία του Ερντογάν, δηλαδή αν είναι τόσο ισχυρό το διακύβευμα των επαναληπτικών εκλογών, ο κ. Τεάζης σημειώνει ότι οι εκλογές της Κυριακής θα είναι ένα βήμα προς την παγίωση του διπολικού συστήματος, αλλά και θα οδηγήσει σε όξυνση της εσωκομματικής αμφισβήτησης.
Ειδικότερα αναφέρει ότι:
«Οι εκλογές της 31ης Μαρτίου, αποτύπωσαν κοινωνιολογικά το διπολικό σύστημα. Οι Δημοκρατικοί κέρδισαν τις μεγαλουπόλεις Κωνασταντινούπολη, Αττάλεια, Μερσίνα, Σμύρνη, ενώ οι Ρεπουμπλικάνοι επικράτησαν στην επαρχία. Ακριβώς όπως συμβαίνει με την εκλογική βάση που στηρίζει τα κόμματα στην Αμερική. Οι αναπληρωματικές εκλογές τις 23ης Ιουνίου θεωρώ ότι αποτελούν ένα βήμα προς την παγίωση του διπολικού συστήματος, αφού πλέον υπάρχουν δύο υποψήφιοι, οι κ.κ Μπιναλί Γιλντιρίμ ως Ρεπουμπλικάνος και ο Εκρέμ Ιμάμογλού ως Δημοκρατικός. Τις εκλογές είτε τις κερδίσει ο Γιλντιρίμ, είτε ο Ιμάμογλού και στις δύο περιπτώσεις θα είναι η αφορμή να οξυνθεί η εσωκομματική αμφισβήτηση με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν διασπαστικές τάσεις όχι μόνο στο κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης άλλα σε όλα τα κόμματα».
Η αλλαγή
Στην ερώτηση σχετικά με το δίπολο κεμαλιστών -ισλαμιστών και αν αυτό αντικαθίσταται πλέον από το νέο δίπολο που φαίνεται να σχηματοποιείται με την συνεργασία της αντιπολίτευσης στην Κωνσταντινούπολη, ο κ. Τεάζης παρατηρεί ότι το νέο δίπολο φέρνει την Τουρκία όλο και πιο κοντά στις αμερικανικές αξίες και παρατηρεί:
«Θα μου επιτρέψετε να κάνω μια πολύ σημαντική διευκρίνηση. Το δίπολο που κυριαρχούσε επί δεκαετίες μέχρι την άνοδο του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης δεν ήταν κεμαλιστές-ισλαμιστές αλλα Ατατουρκιστές-Κεμαλιστές. Γιατί ο Κεμαλισμός ιδρύθηκε ως ιδεολογία μετά το 1961 και αποτέλεσε το δεκανίκι για να αποκτήσει ο ισλαμισμός το χαρακτήρα που πήρε σήμερα. Άλλωστε πολλοί που θεωρούνται ως κεμαλιστές έχουν συμμαχήσει με τον Ερντογάν για την εδραίωση του νέου συστήματος. Οπότε πλέον στο υπό διαμόρφωση σύστημα η αντιπαράθεση που θα προκύψει θα έχει βάση το Ισλάμ, ένα Ισλάμ προτεσταντικό, φορέα της προόδου, πολύ κοντά στις αμερικανικές αξίες. Με αλλά λόγια το δίπολο Ρεπουμπλικάνοι-Δημοκρατικοί θα έχει ως κοινή συνισταμένη το προτεσταντικό-εκκοσμικευμένο Ισλάμ και με βάση αυτό θα υπάρξουν οι οποιεσδήποτε πολιτικές και κοινωνικές αντιθέσεις»
Ο κ. Τεάζης αφήνει να εννοηθεί ότι υφίσταται ισχυρή επίδραση του οικονομικού μοντέλου στη διαμόρφωση της πολιτικής ταυτότητας και επισημαίνει ότι η οικονομία αποτελεί εργαλείο για την περαιτέρω επιτάχυνση των πολιτικών διεργασιών. Αφού θέτει την κατάσταση της οικονομίας της Τουρκίας σε κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο, ο κ. Τεάζης σημειώνει ότι «αποτελεί κατά τη γνώμη μου εμβάθυνση της προτεσταντοπο?ησης-εκκοσμίκευσης η οποία άρχισε με την εφαρμογή του νεοφιλελευθερισμού το 1980 στην Τουρκία με τον Τουργκούτ Οζάλ και επιταχύνθηκε με το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης» και τονίζει: «Αποτελεί το εργαλείο για να επιταχυνθούν οι διεργασίες για την ίδρυση του πόλου των Δημοκρατικών».
Μετά το πραξικόπημα
Αναφορικά με την κατάσταση μετά την απόπειρα πραξικοπήματος ο κ. Τεάζης υπογραμμίζει ότι «το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου αποτέλεσε, κατά τη γνώμη μου, τον νομιμοποιητικό κρίκο στην αλυσίδα που λέγεται νέα Τουρκία. Διότι μετά την 15η Ιουλίου το ποσοστό του λαού που υποστήριζε το προεδρικό σύστημα από το 20-25% περίπου στο οποίο βρισκόταν πριν από την 15η Ιουλίου, ανήλθε σε περίπου 40-45%. Επίσης η 15η Ιουλίου νομιμοποίησε τον νέο θεματοφύλακα της νέας Τουρκίας που είναι πλέον ο θεσμός της αστυνομίας αντί του τουρκικού στρατού. Θεωρώ ότι το αποτυχημένο πραξικόπημα ήταν ένα βήμα προς την ίδρυση της νέας Τουρκίας»
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ