Ο συγκλονιστικός Θάνος Μικρούτσικος λίγο πριν το Ηρώδειο: Εγώ και ο καρκίνος…

Συνάντησα τον Θάνο Μικρούτσικο στο σπίτι του, στο Μετς, Πέμπτη βράδυ. Μια χαρά τον βρήκα, σας διαβεβαιώ, αν βιάζεστε να με ρωτήσετε. Κάτσαμε στον καναπέ οι δυο μας, στο ισόγειο, στο πολύ άνετο και χαλαρό ισόγειο, για να κάνουμε μια συνέντευξη. Στην πραγματικότητα μια συζήτηση ήταν, μια ειλικρινής κουβέντα. Χωρίς ερωτήσεις και απαντήσεις.

Το επόμενο Σάββατο, 29 Ιουνίου, παίζει στο Ηρώδειο. Επαναλαμβάνει το αφιέρωμα στον Καββαδία που παρουσίασε προ μηνός σε δύο συναυλίες στο Μέγαρο. Καββαδίας, αποκλειστικά, με τρία πιάνα και πνευστά. Τραγουδούν οι Κώστας Θωμαΐδης, Ρίτα Αντωνοπούλου και Χρήστος Θηβαίος. Το είδα. Καταπληκτικό. Μην το χάσετε.

Ημουν (κι εγώ) στο Μέγαρο λοιπόν. Κι έζησα το εξής μοναδικό, ανατριχιαστικό θα έλεγα: το κοινό χειροκροτούσε τον Θάνο Μικρούτσικο επί 14 (ολογράφως: δεκατέσσερα) λεπτά. Δεν το έχω ξανασυναντήσει. «Μου είπε ο Μίλτος Λογιάδης πως κάτι τέτοιο δεν συνέβη ποτέ στο Μέγαρο, ακόμα και με τον πιο “σουξεδιάρη” κλασικό», λέει ο Θάνος. Και δεν άνοιγε και η πόρτα (η περίφημη πόρτα) στο πλάι της σκηνής, να μπουν οι άλλοι συντελεστές, μήπως κι έσβηνε σιγά σιγά το παρατεταμένο χειροκρότημα. «Αν με το ζόρι δεν άνοιγε την πόρτα ο Θύμιος Παπαδόπουλος, δεν ξέρω τι θα γινόταν», συνεχίζει γελώντας ο συνθέτης. «Πάει στα 7 λεπτά να την ανοίξει και τον σταματούν. Πάει στα 9, το ίδιο. Στα 14 δεν άντεξε, “δεν πάει άλλο” είπε, “μπαίνω”. Ακόμα θα χειροκροτούσαν».

Είναι αυτές οι συγκινητικές στιγμές με τον Μικρούτσικο πολλές, πάρα πολλές, συνεχείς, καθημερινές. Μου διηγείται διάφορα περιστατικά. Σας μεταφέρω δύο. Το πρώτο: «Το 2007 παίζαμε στη Λευκωσία, μπροστά σε 7 χιλιάδες κόσμο. Την ώρα που λέγαμε το “Λύχνο του Αλαντίν”, μου κάνει σινιάλο ο Χρήστος Θηβαίος δείχνοντάς μου μπροστά τρεις 16αρηδες που πήγαιναν πρώτη Λυκείου. Είχαν βγάλει τις μπλούζες τους και φαίνονταν τα τατουάζ τους. Δεν είχαν τον Γουίλι ή το Μαχαίρι αλλά “την ανεξήγητη γραφή να λύσω προσπαθώ”».

Και το δεύτερο: «Τώρα, στο Μέγαρο, κορίτσι 15 χρόνων, τρίτη Γυμνασίου, με κοιτάει μετά στα καμαρίνια, με πιάνει από τον ώμο, με σφίγγει, με μάτια που έτρεχαν δάκρυα χωρίς λυγμούς, με σφίγγει και μου λέει τη φράση “είσαι ο ήρωάς μου”. 72 χρόνων εγώ, έτσι; “Είσαι ο ήρωάς μου” και γυρίζει και μου δείχνει ένα δικό της τατουάζ, “χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία”. Εγώ αμίλητος. Κάνει έτσι και μου δείχνει κι άλλο τατουάζ, πιο δίπλα, “κατάκτησε το αδύνατον”. Και άντε να μου πεις να φοβηθώ τον καρκίνο. Πώς να τον φοβηθώ; Είμαι ευτυχισμένος με τη ζωή να έχω “ακουμπήσει” τέτοια πράγματα. Δεν υπήρχε περίπτωση να βάλω τρικλοποδιά στη ζωή και να εκλιπαρήσω ποιο, τι και γιατί».

Απωθημένα στη μουσική δεν έχω. Πέρασαν σε τρεις γενιές τα τραγούδια μου

Δεν τον έχει καταβάλει ο καρκίνος, αλλά τον απασχολεί. Του άλλαξε τη ζωή. «Από τότε που εμφανίστηκε η αρρώστια μέχρι σήμερα ακολουθεί καθοδική πορεία. Επιδείνωση, καρκίνος μεταστατικός, μη ιάσιμος. Στόχος μου είναι να τον καταστήσω χρόνιο», λέει νηφάλια.

• Πώς αισθάνεστε;

Το 2018 η καθημερινότητά μου ήταν σούπερ, οι πρώτοι μήνες του ’19 όμως ήταν πεσμένοι. Τον τελευταίο μήνα έχω ισορροπήσει και περιμένω τώρα μετά τη συναυλία στο Ηρώδειο να κάνω δυο κρίσιμες εξετάσεις για το πώς συνεχίζουμε.

• Καλλιτεχνικά σας επηρέασε;

Ναι. Στο γράψιμο. Αν και μέσα στο 2018 έδωσα πολλές συναυλίες, στο δίδυμο αδελφάκι της δουλειάς μου, στο γράψιμο, δεν έκανα τίποτε. Δεν έγραψα τίποτε. Στη σύνθεση πρέπει να κάνεις focus στο άσπρο χαρτί και μετά από μία, δύο, πέντε ώρες να λειτουργήσει το τρίπτυχο χέρι, καρδιά, μυαλό ώστε να αρχίσουν να πέφτουν ιδέες και να γράφεται το έργο. Δεν μπορούσα να συγκεντρωθώ. Ετσι, ως σύνθεση έχω υπολειτουργήσει, έγραψα μόνο ένα έργο 7-8 μήνες μετά για σόλο βιολοντσέλο, για έναν φίλο.

• Ενα μόνο;

Στα τέλη του ’18 μού ζήτησαν να κάνω μουσική για τον «Προμηθέα» που θα παιχτεί στην Επίδαυρο και είπα ένα ναι. Μέσα μου θεωρούσα πως θα ήταν η τελευταία μου δουλειά στην Επίδαυρο, έχω κάνει πάνω από 100 μουσικές για το θέατρο. Είπα τελικά ας το κάνω, του έφαγε το συκώτι του Προμηθέα, μου το έφαγε κι εμένα, μοιάζουμε. Αλλά μετά σκέφτηκα να τους αρνηθώ.

Ηρθε όμως η κόρη μου η Αλεξάνδρα και μου λέει: «Ρε πατέρα, εγώ που ήθελα να είμαι βοηθός σου και να αντιγράφω τις παρτιτούρες, να μάθω κοντά σου κάποια πράγματα για το θέατρο», με συγκίνησε. Αρχισα να αλληλογραφώ με τον σκηνοθέτη και κατάλαβα πως αυτός ήθελε μουσική σαν πλάνα κινηματογράφου, ενός-δύο λεπτών. Το σέβομαι, αλλά δεν είχε κανένα νόημα και απάντησα αρνητικά. Μετά, έγραψα έναν «Προμηθέα» μόνος μου, μαζί με την κόρη μου, δυο μέρη εγώ, δυο εκείνη, έβαλα και το φινάλε.

• Και οι δύο συναυλίες στο Μέγαρο τον Μάιο;

Οι συναυλίες προγραμματίζονται πάντοτε υπό την αίρεση πώς θα είμαι από υγεία. Είπα στον Μίλτο Λογιάδη του Μεγάρου, «ανακοινώστε τη συναυλία, αλλά την τελική σφραγίδα θα τη βάλω εγώ 15 ημέρες πριν, ακόμα και αν έχει γίνει sold out». Μέχρι 20 ημέρες πριν, δεν ήξερα.

• Και πώς το… μάθατε;

Σηκώνομαι ένα πρωί και κάθομαι στο πιάνο για να παίξω τους «7 Νάνους». Και λέω: «Θα το πεις με όλη την καρμική σου, δεν θα πιέσεις όμως το εσωτερικό σου γιατί εκεί θα σκάσεις». Πάντοτε συμβαίνει αυτό το σκάσιμο βέβαια. Στην τρίτη στροφή το κόβω και σκέφτομαι πως αν είναι να το πω έτσι, ακόμα και αν δεν το καταλάβει κανείς αλλά μόνο εγώ, καλύτερα να μην το πω. Οπότε κάθομαι δυο μέρες και του αλλάζω τον αδόξαστο. Τους τηλεφωνώ και τους λέω «έτοιμος, πάμε στο Μέγαρο, παιδιά».

• Τι ιστορία και αυτή, οι «7 Νάνοι»…

Είναι απρόβλεπτο τραγούδι.

• Ο αυτοσχεδιασμός στην αρχή που όλοι περιμένουμε, σε κάθε συναυλία, είναι προγραμματισμένος;

Οχι. Οταν ξεκινάω και αρχίζει να χτίζεται ο αυτοσχεδιασμός, το πιάνο αποτελεί την προέκτασή μου. Το ξεκίνημα γίνεται από ένα ακόρντο, το ίδιο, εδώ και 30 χρόνια. Το κομμάτι κρατάει περίπου 12 λεπτά και από ένα σημείο και μετά, στον λόγο της τιμής μου, δεν βρίσκομαι παρών. Δεν είμαι εκεί, δεν έχω καμία επαφή με τον κόσμο. Κι επειδή επικρατεί πάντοτε απόλυτη ησυχία, με διευκολύνει. Δεν έχω αίσθηση της πραγματικότητας, είμαι χαμένος εντελώς, δεν υπάρχει το κοινό. Καλύτερα, γιατί αν υπήρχε, θεωρώ πως θα ήμασταν ένα επίπεδο κάτω. Είναι το τραγούδι της ζωής μου.

• Ο κόσμος συγκινείται περισσότερο στις συναυλίες σας τώρα λόγω και της κατάστασής σας, πιστεύετε;

Στις δύο μεγάλες συναυλίες πέρυσι, στο Θέατρο Βράχων, έπαιξε ρόλο. Στο Μέγαρο, θα μπορούσε να παίζει ρόλο μέχρι που έκλεισαν τα φώτα. Ισως μέχρι το πρώτο μου τραγούδι. Στον Βύρωνα, ήταν όλα μαζί: η αρρώστια, η επανεμφάνιση κάποιων τραγουδιστών και, φυσικά, τα αγαπημένα τραγούδια. Υπήρχε η συγκίνηση των τραγουδιών.

• Εντάξει, απωθημένα στη μουσική μπορεί να έχετε, όπως λέτε. Ολοι οι συνθέτες προφανώς. Στη ζωή, όμως, έχετε;

Πώς να έχω; Πέρασαν σε τρεις γενιές τα τραγούδια μου. Μάζεψε η γυναίκα μου mails προ δύο εβδομάδων ότι 50 Δημοτικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα, Δημοτικά σας λέω, ανέβασαν τον «Σταυρό του Νότου».

• Σας έτυχε αυτό όμως και σας πάει πίσω…

Ναι, αλλά είμαι τυχερός. Πραγματικά. Και δεν το λέω για να το ακούσω και να πάρω θάρρος.

• Δεν μπορεί να μην έχετε φοβηθεί. Κάποιο πρωί, κάποιο βράδυ αργά…

Οχι, δεν φοβήθηκα ποτέ.

• Δεν σας έχει πάρει ποτέ από κάτω;

Οχι.

• Στις συναυλίες το σκέφτεστε;

Οχι.

• Εχω την αίσθηση πως σας δίνουν δύναμη οι συναυλίες…

Να σου εκμυστηρευτώ πως δεν κοιμήθηκα από την έκσταση μετά από εκείνη τη συναυλία, στο κλειστό του Γαλατσίου, μπροστά σε 12 χιλιάδες κόσμο, σε μία ανοίκεια φόρμα για αυτούς, γιατί δεν είναι εύκολο το «Καντάτα για τη Μακρόνησο». Το πρωί σηκώθηκα να βουρτσίσω τα δόντια μου και με βλέπω στον καθρέφτη. Λέω, «ρε καρκίνε, με λάθος άνθρωπο τα έβαλες, σήκω φύγε μη σου γαμ… τίποτε». Και άρχισα να σφυρίζω. Μέχρι και ο ορθολογιστής γιατρός μου το είδε μεταφυσικά και μου είπε ότι οι συναυλίες μού κάνουν καλό…

• Παρ’ όλο που μιλάτε πολύ γι’ αυτό, για την αρρώστια και την καθημερινότητά σας, θέλω να σας πω ότι εμείς πλέον σας βλέπουμε διαφορετικά. Πέρασε το πρώτο, αρχικό σοκ. Είμαστε σε άλλη φάση μαζί σας, επιστρέψαμε στη μουσική κανονικότητα. Μετά τη συναυλία του Μεγάρου που σας είδαμε, όπως σας είδαμε, κανονικό και δυνατό, μιλάγαμε για το live, αν μας άρεσε ή όχι, δεν μιλούσαμε για σας.

Με χαροποιεί πάρα πολύ γιατί δεν θα ήθελα κάθε στιγμή να σέρνεται αυτό το πράγμα. Αυτό σημαίνει πως ζω και την καθημερινότητά μου καλά.

Ο ΣΥΡΙΖΑ διαφέρει από τη Ν.Δ. σε δευτερεύοντα πράγματα

«Τον Αλέξη Τσίπρα τον γνώρισα προσωπικά το 2012-13 και συναντηθήκαμε κάποιες φορές. Πολιτικές συζητήσεις κάναμε και τον είχα στηρίξει κιόλας όταν κατέβηκε ως υποψήφιος της ευρωπαϊκής Αριστεράς. Αρχισα να αποστασιοποιούμαι το 2014. Εχω έναν φίλο, διά παντός φίλο, τον Γιάννη Μηλιό. Ηταν υπεύθυνος του οικονομικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας τους άκουγε προσεκτικά. Και αυτόν και την ομάδα του. Ηταν 2014 όταν άρχισαν να μου δημιουργούνται αμφιβολίες. Εβλεπα πως όλο και λιγότερο έσκιζαν το μνημόνιο, όλο και λιγότερο έμπαιναν αιτήματα υπέρ των εργαζομένων και κέρδιζε έδαφος στη ρητορική τους η σκληρή διαπραγμάτευση», λέει ο Θάνος Μικρούτσικος που είναι σε τιμητική θέση στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΚΚΕ.

• Μπορεί να το πίστευαν όμως, Βαρουφάκης και Τσίπρας εννοώ…

Ο ένας πίστευε πως θα τους πείσουμε, ο άλλος ότι δεν θα πυροβολήσουν τα πόδια τους. Και όμως, θα τα πυροβολήσουν, έλεγα εγώ, θα το κάνουν για να μη χάσουν το σώμα. Θα ηττηθούν αυτοί οι γίγαντες οι νεοφιλελεύθεροι, οι βάρβαροι, οι κολλητοί με τους ναζί, οι κολλητοί με τους ακροδεξιούς, θα ηττηθούν από κάποιον ΣΥΡΙΖΑ, από κάποια Ελλάδα; «Το πιστεύεις αυτό βρε Αλέξη;» τον ρωτούσα. «Ναι, το πιστεύω» μου έλεγε.

• Και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος;

Ντόκτορ Τζέκιλ και Μίστερ Χάιντ. Το πρωί είναι ο υπουργός μνημονιακής κυβέρνησης, έστω της Αριστεράς που κάνει 4 χρόνια μνημονιακά πράγματα, και το απόγευμα ως επικεφαλής των «53» στον ΣΥΡΙΖΑ κριτικάρει τον πρωινό του εαυτό. Θα μας τρελάνουν; Ξέρω ότι οι «53» είναι ένα κόλπο ώστε οι αντιδράσεις του κόμματος, ανθρώπων με ευαισθησίες, να βρίσκουν τρόπο να εκτονώνονται…

• Δεν ήταν ίδιοι βέβαια, ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ…

Και σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι όπως η Νέα Δημοκρατία. Και σήμερα διαφέρει. Αλλά σε δευτερεύοντα πράγματα. Σε κοινωνικές ευαισθησίες, παράδειγμα. Η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, όμως, απενοχοποίησε τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ στη συνείδηση του πολίτη. Η κύρια πλευρά της πολιτικής του βάθυνε την κρίση καθώς προστέθηκε στην αθλιότητα των προηγούμενων. Και δίνει για τέσσερα χρόνια το δηλητηριασμένο φαγητό, όπως το έδωσαν και οι άλλοι.

• Και οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ;

Σέβομαι πάρα πολύ όσους θα ψηφίσουν ΣΥΡΙΖΑ. Με αυτούς τους ανθρώπους και κυρίως τους παραδοσιακούς ψηφοφόρους του και όχι τους περιστασιακούς του 2015, που πολλοί γύρισαν στη Ν.Δ., έχουμε ονειρευτεί από κοινού, θέλουμε μια καλύτερη κοινωνία. Ξέρω ότι πολλοί είναι στενοχωρημένοι, ότι έχουν βάρος ασήκωτο. Είμαι σίγουρος ότι θα ξαναβρεθούμε στο μέλλον.

• Γιατί το ΚΚΕ δεν εκμεταλλεύεται την κατάσταση αυτή να πάει από το 5% στο 8-10%;

Εκανε λάθη. Πιθανόν. Οχι του τελευταίου εξαμήνου, έρχονται και από πιο παλιά. Αλλά έχεις δει ποτέ ανθρώπους του ΚΚΕ στην τηλεόραση; Σπανίως τους βλέπουμε. Παράδειγμα στην ΕΡΤ, καμία φορά στις 50 μπορεί να υπάρχει κι εκπρόσωπος του ΚΚΕ.

• Πείτε μας ένα λάθος του ΚΚΕ…

Το πώς προσεγγίζουμε τις συμμαχίες. Πώς κάνουμε τις συμμαχίες. Δεν ήθελα να κάνει συμμαχία με τη ΛΑ.Ε. ή την Κωνσταντοπούλου, αλλά ήθελα αλλιώς να προσεγγίσω τον κόσμο. Κάνει βήματα πάντως…

• Και πότε περιμένετε να γίνει σοσιαλισμός;

Η Ρόζα Λούξερμπουγκ είχε πει: «Ετσι κι αλλιώς η ζωή θα γίνει κόκκινη, ή από ζωή ή από θάνατο». Κι έβαζε τη φράση: «Θα φροντίσουμε εμείς γι’ αυτό».

• Επομένως, έχουμε δύο εκδοχές…

Ναι, και πιθανόν ο θάνατος όλο και κερδίζει πόντους. Περιβάλλον, κλίμα, πόλεμοι, πυρηνικά.

• Ας πάρουμε ως υπόθεση εργασίας πως κερδίζει η ζωή.

Ας πούμε, λοιπόν, πως σε 40 χρόνια αλλάζουν οι συσχετισμοί. Και όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε πέντε-έξι ακόμα κράτη, για να μην πάθουμε το κάζο το προηγούμενο. Και αρχίζει ο σοσιαλισμός. Πρέπει να ξέρουν οι τότε κομμουνιστές –και κυρίως η νέα γενιά– πως δεν θα έχουν σοσιαλισμό το 2059 που θα συμβεί αυτή η ενδεχόμενη αλλαγή. Χρειάζονται 100, τουλάχιστον, χρόνια για να φτάσουμε στον σοσιαλισμό. Πέντε με οχτώ γενιές.

Πέντε χιλιάδες χρόνια ταξικών κοινωνιών δεν αλλάζουν σε μία γενιά, όπως νόμιζαν μερικοί αφελείς με την επανάσταση του 1917. Πρέπει να εκριζωθεί φυσιολογικά, από γενιά σε γενιά, με βάση και τα επιτεύγματα που όντως υπήρχαν στη Σοβιετική Ενωση, αλλά τα έφαγε η μαρμάγκα για άλλους λόγους.

• Οπότε;

Οπότε ο ηρωικός Θάνος Μικρούτσικος σου λέει, εν έτει 2019, πως αν το 2059 αλλάξουν οι συσχετισμοί, τότε το 2159 θα έχουμε αληθινό σοσιαλισμό, ξέφωτο. Δεν θα υπάρχω και δεν βλέπω να υπάρχω με άλλον τρόπο. Αλλά, πάντως, αυτό ονειρεύομαι.

Πηγή: efsyn.gr