ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Ανοιχτή επιστολή συνυπογράφουν δέκα πρώην Πρωθυπουργοί, αναπληρωτές Πρωθυπουργοί και Υπουργοί Εξωτερικών από την ΕΕ και τα Βαλκάνια καλώντας την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μην καθυστερήσει περαιτέρω την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία. Στην επιστολή επισημαίνονται οι κίνδυνοι που απορρέουν για την ασφάλεια και την σταθερότητα στα Δυτικά Βαλκάνια από την άρνηση της ΕΕ να ορίσει ημερομηνία για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων για την Αλβανία και την Βόρεια Μακεδονία. Μεταξύ των πρώην ΥΠΕΞ είναι και ο Νίκος Κοτζιάς.
Ανοικτό Γράμμα των 10 ΥΠΕΞ για τα Δυτικά Βαλκάνια
Τα προβλήματα και οι εντάσεις γύρω από την Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχίζονται: Συρία, Ιράκ, Λιβύη, Ουκρανία, Ανατολική Μεσόγειος. Στο Νότο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σχηματίζεται ένα τόξο γεωπολιτικής αστάθειας. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε να επεκταθεί. Η σταθερότητα, η δημοκρατία και η ευημερία στη Νοτιοανατολική Ευρώπη συνδέονται άμεσα με την εδραίωση του ευρωπαϊκού σχεδίου για την ολοκλήρωση της επανένωσης της ηπείρου μας με την ένταξη των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, στην ΕΕ, διαδικασία που ξεκίνησε πριν από 30 χρόνια.
Η πεισματική αντίθεση στην έναρξη ενταξιακών συνομιλιών με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, παρά τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τη βούληση της μεγάλης πλειοψηφίας των κρατών μελών της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, θέτει σε κίνδυνο την εναπομείνασα επιρροή της ΕΕ στον άμεσο περίγυρό της, ενώ θέτει υπό αμφισβήτηση και την ικανότητα της να διαμορφώνει τις στρατηγικές εξελίξεις και την σταθερότητα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Η αντίθεση στην έναρξη των συνομιλιών αποτελεί ένα στρατηγικό λάθος που συντελεί στην παγίωση του status quo στα Δυτικά Βαλκάνια και στην αδράνεια της ΕΕ σε έναν όλο και πιο ρευστό γεωπολιτικό περιβάλλον. Το καθήκον της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι να συμβάλει στη σταθερότητα και την ασφάλεια της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Ως εκ τούτου, οφείλει να αντιληφθεί την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ ως στοιχείο υπεύθυνης πολιτικής και όχι ως επιβάρυνση.
Επιπλέον, η αντίθεση στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τις προαναφερθείσες χώρες υπονομεύει το κύρος και την αξιοπιστία της ΕΕ. Για μια περιοχή όπως τα Δυτικά Βαλκάνια, η οποία αγωνίζεται προκειμένου να ενισχυθεί το κράτος δικαίου και η βελτίωση των κοινωνικών και οικονομικών δεδομένων, η διαδικασία ένταξης στην ΕΕ παραμένει απαραίτητη. Για αυτές τις χώρες έχει μεγάλη σημασία τόσο ο ψυχολογικός αντίκτυπος τέτοιων συνομιλιών, όσο και οι μετασχηματιστικές επιπτώσεις της πορείας προς την ΕΕ, να τους δίνουν το αίσθημα ότι είναι δεμένες με την προοπτική της ΕΕ. Και πάνω απ’ όλα, υπάρχει ένα ζήτημα εμπιστοσύνης: Το 2003, στη διάσκεψη κορυφής της Θεσσαλονίκης, οι ηγέτες της ΕΕ υποσχέθηκαν την ένταξη αυτών των χωρών στην ΕΕ.
Υπό τις παρούσες συνθήκες άρνησης, οι όποιες εγγυήσεις που παρείχε η ΕΕ στις χώρες της περιοχής δεν θα έχουν, πλέον, σημασία. Σε μια τέτοια περίπτωση, θα γίνεται όλο και πιο δύσκολο να επιτευχθούν συμβιβασμοί, να ξεπεραστούν διμερείς διαφορές και να απελευθερωθεί θετική ενέργεια. Η άρνηση έναρξης των συνομιλιών ένταξης πρόκειται για έναν προάγγελο εσωτερικών προβλημάτων στη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία, χώρες οι οποίες βασίστηκαν πάρα πολύ στην προοπτική στήριξης της ΕΕ. Η άρνηση υπονομεύει τις διαπραγματεύσεις μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου και ενισχύει τις φυγόκεντρες δυνάμεις στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη.
Η διαδικασία ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ είναι, επίσης, μια διαδικασία αναδιαμόρφωσης του κράτους και, ταυτόχρονα, μια σταθεροποιητική διαδικασία για ολόκληρη την περιοχή. Η διαδικασία αυτή συνιστά ένα είδος στρατηγικού κλειδιού προκειμένου η ΕΕ να ασκήσει διεθνή πολιτική επιρροή. Η ΕΕ πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της ενεργώντας με στρατηγικό τρόπο. Έφθασε πια η ώρα, να αναθεωρήσει δημιουργικά τον ρόλο της μέσα στο νέο διεθνές περιβάλλον και να του δώσει προοπτική, με στόχο να δράσει ανεξάρτητα σε αυτό το περιβάλλον και να ενισχύσει την εξωτερική πολιτική και τις αμυντικές της δυνατότητες.
Καλούμε την ΕΕ να ξεπεράσει τις διαφορές της σε αυτό το ζήτημα των ενταξιακών συνομιλιών. Η ενταξιακή διαδικασία θα συνεχιστεί για πολλά χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων θα υπάρχει αρκετός χρόνος για να συνδυαστεί η ανάγκη περαιτέρω συνοχής της ΕΕ με την ανάγκη διατήρησης ζωντανής της ευρωπαϊκής προοπτικής των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων.
Ως εκ τούτου, η έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία, βάσει των δεσμεύσεών τους, είναι επιτακτική και πρέπει να συμφωνηθεί κατά την προσεχή Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ. Ταυτόχρονα, καλούμε την ΕΕ να παρουσιάσει στην επικείμενη διάσκεψη κορυφής του Ζάγκρεμπ νέα εργαλεία που θα ενισχύσουν την ενταξιακή πορεία των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ.
Υπογράφουν
Igor Luksic, Πρώην Πρωθυπουργός και Υπουργός Εξωτερικών Μαυροβουνίου
Sigmar Gabriel, Πρώην Αντικαγκελάριος και Υπουργός Εξωτερικών Γερμανίας
Vesna Pusic, Πρώην Αναπληρωτής Πρωθυπουργός και Υπουργός Εξωτερικών Κροατίας
Nikola Poposki, Πρώην Αναπληρωτής Πρωθυπουργός και Υπουργός Εξωτερικών Βόρειας Μακεδονίας
Νικόλαος Κοτζιάς, Πρώην Υπουργός Εξωτερικών Ελλάδας
Karin Kneissl, Πρώην Υπουργός Εξωτερικών Αυστρίας
Ioannis Kasoulides, Πρώην Υπουργός Εξωτερικών Κύπρου
Ditmir Bushati, Πρώην Υπουργός Εξωτερικών Αλβανίας
Kristian Vigenin, Πρώην Υπουργός Εξωτερικών Βουλγαρίας
Goran Svilanovic, Πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας.
H “μικρή Σένγκεν”
Στην Οχρίδα της Βόρειας Μακεδονίας την Κυριακή 10 Νοεμβρίου, θα υποδεχτεί ο Zoran Zaev για τη 2η Τριμερή Σύνοδο Βόρειας Μακεδονίας, Αλβανίας, Σερβίας, τον Σέρβο Πρόεδρο Aleksandar Vucic και τον Αλβανό Πρωθυπουργό Edi Rama.
Η τριμερής αυτή συνεργασία έχει στόχο τη διερεύνηση των δυνατοτήτων για τη δημιουργία μιας ζώνης ελεύθερης διακίνησης πολιτών, αγαθών, κεφαλαίων και υπηρεσιών στα Δυτικά Βαλκάνια και να εργαστούν για τη βελτίωση της περιφερειακής συνεργασίας για την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης και την αύξηση της ποιότητας των ζωών των πολιτών.
Το μοντέλο αυτό συνδεσιμότητας, που ονομάστηκε από τον εμπνευστή του, τον Σέρβο Πρόεδρο Aleksandar Vucic, «μικρή Σέγκεν», είναι ανοιχτό για την ένταξη και άλλων χωρών των Δυτικών Βαλκανίων όπως η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Μαυροβούνιο, αλλά και το Κοσσυφοπέδιο.
Σύμφωνα με την κοινή δήλωση που εκδόθηκε μετά το πέρας της 1ης Συνόδου στο Novi Sad, οι τρεις ηγέτες έχοντας συναίσθηση της ευθύνης τους για τη διαμόρφωση του πεπρωμένου των χωρών τους, δεσμεύονται να ενισχύσουν την ειρήνη, την ισότητα, το κράτος δικαίου και την ευημερία των σημερινών αλλά και των μελλοντικών γενιών στην Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Στην Οχρίδα αναμένεται οι τρεις ηγέτες να συζητήσουν λεπτομερώς όλα τα θέματα και να δημιουργήσουν το πλαίσιο συμφωνίας για τη σύσταση της «Μικρής Σένγκεν». Όπως είχε αναφέρει ο Σέρβος Πρόεδρος στη συνέντευξη τύπου στο Novi Sad από το 2021 θα δουν απτά αποτλεέσματα οι πολίτες από την πρωτοβουλία αυτή