ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Οι διαχωριστικές γραμμές δεν είναι απαραίτητα κακό πράγμα. Ούτε είναι κάτι καινοφανές, για όσους όψιμα τις ανακαλύπτουν στην Ελλάδα των #hashtag. Δεν είναι, όμως, κακό πράγμα, όταν διαχωρίζουν, όχι, φυσικά, όταν διχάζουν. Αποκτούν νόημα μόνο όταν διαθέτουν αντιστοίχηση στην κοινωνία και τα ρεύματα που αναπτύσσονται στη δίνη του ανθρώπινου χρόνου.
του ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΥ
Ο κοροναϊός είναι ακόμα μια κρίση μέσα στις κρίσεις. Μια ρωγμή του χρόνου, βαθύτερη, ίσως, από άλλες στο παρελθόν, η οποία δύσκολα θα κλείσει, αλλά θα κλείσει. Θα αφήσει πίσω της έναν άλλο κόσμο και πιθανότατα θα γεννήσει έναν καινούριο.
Καλύτερο ή χειρότερο; Δύσκολο να απαντηθεί, κι αυτό από μόνο του συνιστά μια διαχωριστική γραμμή. Πάνω σε αυτή θα διαμορφωθούν –κάποιες ήδη έχουν αρχίσει να ψελλίζονται– οι αντίπαλες απόψεις.
Για την κοινωνία, την οικονομία, την εργασία, το μοντέλο παραγωγής και ανάπτυξης, την εφοδιαστική αλυσίδα, τα συστήματα υγείας, τη σχέση του ανθρώπου με τον άνθρωπο, την εξωστρέφεια ή την εσωστρέφεια των κρατών, την δομή των αγορών, τον ρόλο των υπερεθνικών θεσμών. Αλλά και πως η οικονομία μπορεί να γίνει “εργαλείο” συμπαράστασης στην κοινωνία και όχι μόνο πεδίο άσκησης επιχειρηματικότητας και προσπορισμού κέρδους.
Αυτό είναι, άλλωστε, στον πυρήνα της αντιπαράθεσης που έχει ήδη ξεκινήσει στην Ευρώπη -και όχι μόνο- σχετικά με την επιλογή που θα κάνουν οι κυβερνήσεις μεταξύ ενός ειδικού ομολόγου (ευρωομόλογο) για την αντιμετώπιση των συνεπειών του Covid 19 ή μιας (τυπικής) πιστοληπτικής γραμμής που θα συνοδεύεται, ενδεχομένως, με όρους αντιστοίχους των μνημονίων.
Στην Ελλάδα, οι διαχωριστικές γραμμές διαστρεβλώνονται και ενοχοποιούνται ευκολότερα. Το “σπέρμα” υπάρχει έκπαλαι μαζί με τις επάρσεις, τις απολυτότητες και τις βεβαιότητες.
Η δεκαετία της οικονομικής κρίσης ξεκίνησε, άλλωστε, με ανοικτούς λογαριασμούς που ουδέποτε έκλεισαν. Μετέωρο, ακόμα, το ερώτημα “γιατί χρεοκοπήσαμε”. Πολλές μικρές ακκίδες προβληματισμού, σχεδόν καμία συμφωνία στο συμπέρασμα, στην απολογία, στον επιμερισμό ευθυνών.
Ακολούθησε το δίπολο μνημόνιο- αντιμνημόνιο που έφερε μια βουβή αλλά τεράστια κοινωνική αναταραχή. Το δεύτερο σκέλος (αντιμνημόνιο), αν και θολό και ακατέργαστο, παρήγαγε δυναμική αλλά και ήττες. Προκάλεσε μείζονες εξελίξεις και ανακατατάξεις, αλλά και αυταπάτες και διαψεύσεις.
Το πρώτο, αν και υπεύθυνο σε πρωταγωνιστικό βαθμό για την χρεοκοπία και την κρίση, όχι μόνο επιβίωσε αλλά και επέστρεψε ως μια αυστηρή θεώρηση της οικονομίας. Όχι, πάντοτε στα πρόσωπα εκείνων που “υπέγραψαν” την πτώχευση αλλά και σε εκείνα που ανέλαβαν την “έξοδο” και αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν.
Ακολούθησαν κι άλλα #hastag. Από τους #Παραιτηθειτε, ως το #syriza_xeftiles, και από το #χουντα_ειναι_θα_περασει ως το #αντιsyriza_μετωπο. Κι από το #η_εμεις_η_αυτοι ως το #η_αυτοι_η_εμεις.
Σε αυτή την “καλλιέργεια διχασμού” έχουν πολλοί ευθύνες και, για να είμαστε ειλικρινείς, δεν ανήκουν στη μία μόνο πλευρά.
Τις τελευταίες ημέρες, ένα νέο #hashtag κερδίζει έδαφος, δημιουργεί “σχολή” και διευρύνει την επιρροή του. #Μετα_θα_λογαριαστούμε.
Αφορμή, όπως λέγεται, η κριτική του Τόσκα, της Δούρου, ακόμα και του Πολάκη. Ποιο είναι, όμως, το ζητούμενο; Καμία κριτική; Να επιβληθεί σιωπή λόγω κοροναϊού; Να μην διατυπωθεί άλλη άποψη;
Ο Τσίπρας έχει κάνει εδώ και καιρό “αναστολή αντιπολίτευσης”. Χαμηλοί τόνοι στα ελληνοτουρκικά, στο προσφυγικό, στην οικονομία, στην υγειονομική αντιμετώπιση της επιδημίας. Εάν θέλει να είναι κανείς σοβαρός και γυρίσει πίσω, στην σύγχρονη πολιτική ιστορία, δύσκολα θα βρεί περίοδο που μια αξιωματική αντιπολίτευση κρατά τόσο ήπια στάση, χωρίς να ζητά κάθε τρεις και λίγο εκλογές, παραιτήσεις υπουργών, δίχως να επεξεργάζεται μομφές και να βγάζει σκάνδαλα από το μανίκι.
Τόλμησε ο ΣΥΡΙΖΑ να ζητήσει επίταξη ιδιωτικών ΜΕΘ; #Μετα_θα_λογαριαστούμε; Μα το ζητούν οι ίδιοι οι γιατροί, το ζητά το ΚΙΝΑΛ, το ζητά το ΚΚΕ. Μέχρι και ο περιφερειάρχης- πρόεδρος του ΙΣΑ Πατούλης ζήτησε “εδώ και τώρα” 2.000 κλίνες ΜΕΘ. Ο Πατούλης, όχι ο Ξανθός.
Τόλμησε ο ΣΥΡΙΖΑ να εγκαλέσει την κυβέρνηση για τα μέτρα για την εργασία, την μη καταβολή του δώρου του Πάσχα; Μα το φωνάζει η Γεννηματά, το καταγγέλλει ο Κουτσούμπας, το λένε τα σωματεία.
Να μην ειπωθεί τίποτε από τα παραπάνω; Να μείνει και το Κοινοβούλιο, οι θεσμοί, ο συνδικαλισμός, οι εξουσίες που προβλέπει το πολίτευμα σε “κατ΄ οίκον περιορισμό”;
Εάν το #Μετα_θα_λογαριαστούμε έχει κάποια πρόθεση εκδικητικότητας, κακώς. Κάκιστα. Και ειδικά κάποιοι που έχουν αποκτήσει και θεσμικό ρόλο στην αξιωματική αντιπολίτευση καλά θα κάνουν να “σκάσουν”. Ή να μάθουν να διατυπώνουν τεκμηριωμένη άποψη με μη χυδαίο λόγο. Αλλά, από την άλλη, γράφονται και ακούγονται τρομακτικά πράγματα. Κάποιος, εκ των “αγιογράφων” της κυβέρνησης, μάλιστα, αποκαλούσε τους “αντιπάλους”…”υπανθρώπους”!
Αλλά, μήπως, είναι καλύτερα, μαζί με την συναίνεση στην αντιμετώπιση αυτής της κρίσης, τώρα, και όχι μετά, να λογαριαζόμαστε για ορισμένα μείζονα που θα τα βρούμε μπροστά μας όταν θα ξαναβγούμε στον δρόμο; Διότι οι συγκυρίες ακραίων κρίσεων συχνά δημιουργούν αρνητικά τετελεσμένα εφόσον οι έκτακτες αποφάσεις κρυφτούν στη σιωπή. Να “λογαριαστούμε” για το βέλτιστο, όχι για να βγάλουμε τα μάτια μας.
Ναι, ο Μητσοτάκης τα έχει πάει καλά ως προς την έγκαιρη λήψη μέτρων για να μην εξαπλωθεί ανεξέλεγκτα ο κοροναϊός. Πρέπει να ειπωθεί και ως πρωθυπουργός να στηριχθεί. Όχι για να δρέψει τις δάφνες των δημοσκοπήσεων, ή, όπως λένε κάποιοι ανεγκέφαλοι, “να πάει σε εκλογές αμέσως μετά και να πάρει 50%” (!), αλλά γιατί προέχει το συμφέρον της κοινωνίας και επειδή, απλά, η αλήθεια πρέπει να λέγεται.
Όμως, υπάρχουν και άλλα στα οποία δεν δείχνει την διάθεση “να τα πάει καλά”, ή, έστω, αφήνουν υπόνοιες για μια τάση “διευθέτησης” σε βάρος της κοινωνίας. Να μην μιλήσει κανείς γι΄αυτό;
Η διάθεση του υπουργού Εργασίας, για παράδειγμα, να διορθώσει κάποιες από τις ρυθμίσεις σχετικά με την αγορά εργασίας -θα τις δούμε-, ως αποτέλεσμα της κριτικής που ασκήθηκε προέκυψε. Γιατί είναι κακός ένας τέτοιος λογαριασμός;