ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Τα συστήματα εξουσίας, στα οποία περιλαμβάνονται και τα μέσα ενημέρωσης, σπανίως προσπαθούν να αξιολογήσουν τις κοινωνικές τάσεις που κρύβονται πίσω από τις κατά καιρούς μικρότερες ή μεγαλύτερες εξεγέρσεις, ακόμα και πίσω από εξάρσεις των αντιδράσεων κάποιων τμημάτων της κοινωνίας.
του ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΥ
Όσα συμβαίνουν τις τελευταίες ημέρες από την ανατολική έως την δυτική ακτή των Ηνωμένων Πολιτειών, με αφορμή την δολοφονία του αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόϊντ, καταχωρείται πρόχειρα ως μια εξέγερση μειονοτήτων υπό το σύνθημα “Black Lives Matter”. Είναι κι αυτό, αλλά είναι μόνο αυτό;
Μια έρευνα του οργανισμού FeedingAmerica που είδε το φως της δημοσιότητας προβλέπει πως περίπου 54 εκατ. Αμερικανών θα αντιμετωπίσουν το φάσμα της πείνας φέτος, ως αποτέλεσμα της επιδείνωσης των οικονομικών συνεπειών και των ανισοτήτων μετά την πανδημία. Δέκα οκτώ εκατομμύρια από αυτούς θα είναι παιδιά και έφηβοι. Και, πάντως, δεν θα είναι όλοι τους μέλη των μειονοτικών κοινοτήτων, θα είναι και λευκοί Αμερικανοί.
Πέρυσι, πάνω από 1.000 πολίτες έχασαν τη ζωή τους στις ΗΠΑ ως αποτέλεσμα της αστυνομικής βίας, ενώ μια έρευνα που δημοσίευσε το Reuters (8 Μαϊου 2020) αποκαλύπτει πως οι συντριπτικά περισσότερες περιπτώσεις αστυνομικών που σκότωσαν ή κακοποίησαν πολίτες και έφθασαν στο ανώτατο δικαστήριο κατέληξαν σε απαλλαγή των αστυνομικών οργάνων.
Ο αρθρογράφος των New York Times Charles Blow εξηγεί αυτό που συμβαίνει στους δρόμους των αμερικανικών πόλεων:
Η απελπισία έχει μια απίστευτη δύναμη να ξεκινήσει την καταστροφή. Είναι εξαιρετικά επικίνδυνο να υποθέσουμε ότι η καταπίεση και ο πόνος μπορούν να προκληθούν χωρίς συνέπεια, να πιστεύουμε ότι το θύμα θα απορροφήσει σιωπηλά τον τραυματισμό και το τραύμα θα εξασθενίσει.
Είναι ένας θυμός που αισθάνεται ανίσχυρος, καταδιώκεται και κυνηγείται, υποβαθμίζεται και είναι απάνθρωπος. Είναι ένας θυμός στον οποίο οι σκηνές συνεχίζουν να επαναλαμβάνονται έως ότου κάποιος νιώσει εξαντλημένος. Είναι ένας θυμός που αισθάνεται ότι τα άτομα που έχουν την εξουσία σε κάθε επίπεδο – μεμονωμένοι αξιωματικοί, καθώς και η τοπική, πολιτειακή και ομοσπονδιακή κυβέρνηση – δεν ανταποκρίνονται στις εκκλήσεις των λαών για θεμελιώδη αλλαγή και ίση δικαιοσύνη βάσει του νόμου και ίση μεταχείριση από αυτόν.
Όταν οι άνθρωποι αισθάνονται αβοήθητοι, σαν να μην υπάρχει τίποτα να χάσουν, όπως η ζωή τους, κρέμονται ήδη σε ισορροπία, μια άγρια, στροβιλισμένη, απροσδιόριστη οργή είναι ένα λογικό αποτέλεσμα.
Καταστρέφετε τις προοπτικές των ανθρώπων, θα καταστρέψουν την περιουσία σας.
Κάποιοι επιχειρούν να προσεγγίσουν το τρέχον “αμερικανικό υπόδειγμα” με την ερμηνεία…Τραμπ: Ένας λαϊκιστής πρόεδρος, μια προεδρία διχασμού μεταξύ των λευκών και των…άλλων, η υπεράσπιση της οπλοκατοχής, οι οικονομικές πολιτικές που ευνοούν τους λίγους και καταστρέφουν τις ζωές των πολλών.Είναι αναμφίβολα μια πτυχή του προβλήματος, δεν είναι, όμως, η μόνη. Οι ταραχές του 1992, στο Λος Αντζελες, αφορούσε την προεδρία Μπους, το δε 2011, η δολοφονία του Johnny Leija, από αστυνομικούς, συνέβη επί προεδρίας Ομπάμα.
Μάλλον, τελικά, έχει δίκιο ο Charles Blow στους N.Y Times: Είναι ο θυμός και η απελπισία που οδηγεί ανθρώπους να καταστρέφουν περιουσίες επειδή η εξουσία καταστρέφει τις προοπτικές τους.
Τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης αντιμετωπίζουν μονομερώς και επιλεκτικά όσα συμβαίνουν στις ΗΠΑ. Σαν να πρόκειται για κάτι που δεν μας αφορά.
Το ίδιο συνέβη και με την εξέγερση των “Κίτρινων Γιλέκων” στη Γαλλία. Εκεί, όμως, δεν ήταν ο λαϊκιστής Τραμπ αλλά ο σοβαρός μεταρρυθμιστής Μακρόν. Ελάχιστοι προσπάθησαν να μελετήσουν την κίνηση των συγκοινωνούντων δοχείων και τους κοινούς τόπους: τις ανισότητες, την πτωχοποίηση και την απελπισία που δημιουργούν οι σκληρές πολιτικές.
Στις πλατείες του 2010-2011 προτίμησαν να δουν μόνο την συνύπαρξη ενός τμήματος της λαϊκιστικής αριστεράς και της ακροδεξιάς. Δεν έκαναν τον κόπο να δουν τους κεντρώους, κεντροαριστερούς και κεντροδεξιούς που βρέθηκαν στις παρυφές της πλατείας Συντάγματος, δεν αντιλήφθηκαν πως ήταν η απελπισία και ο θυμός που κινητροδοτούσε τις αντιδράσεις. Και δεν κατάλαβαν ποτέ πως η άσκηση βίας από τους κρατικούς μηχανισμούς μπορεί να έδιωξε τον κόσμο από τους δρόμους αλλά “όπλισε” την ψήφο τους και δημιούργησε ένα ρεύμα που έκτοτε κινείται σε διαφορετικές κατευθύνσεις αλλά πάντοτε με τιμωρητική διάθεση.
Τα ίδια μέσα ενημέρωσης περιγράφουν τα φαινόμενα αστυνομικής βίας και καταδικάζουν όσα συμβαίνουν στις ΗΠΑ, αρνούνται, όμως, να καταγράψουν τα ίδια φαινόμενα στα καθ΄ ημάς. Απαγορευμένη η αντιδιαστολή ανάμεσα στους αστυνομικούς (στις ΗΠΑ) που πετάνε τα γκλομπ και σπεύδουν στο πλευρό των εξεγερμένων -επειδή αντιλαμβάνονται το δίκιο τους- και στους δικούς μας συνδικαλιστές που παρελαύνουν προσκεκλημένοι στα τηλεοπτικά πάνελ για να υπερασπίσουν την βία των συναδέλφων τους.
Ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης De Blasio έσπευσε να υπερασπίσει την κόρη του -η οποία συνελήφθη στις διαδηλώσεις της Νέας Υόρκης) και να σταθεί απολογούμενος (για τις ανισότητες και τον ρατσισμό) στο πλευρό των διαδηλωτών . Θα μπορούσε Έλληνας πολιτικός να πράξει κάτι τέτοιο ή θα βρισκόταν κατηγορούμενος επειδή δεν ελέγχει τα του οίκου του;
Structural racism haunts the lives of people of color. What we're seeing is an overflow due to decades of injustices. I see my own privilege and can only understand so much. I know enough to say that for the Black community every day is pervaded by racism. We will do better. pic.twitter.com/XAK7S0HxoO
— Mayor Bill de Blasio (@NYCMayor) May 30, 2020
Είναι εύκολο να αποδίδονται όλα αυτά στον λαϊκισμό -με συχνότερο “θύμα” την αριστερά. Για γνωστό αρθρογράφο, για παράδειγμα, λαϊκισμός ήταν το ξέσπασμα του δημοψηφίσματος, το καλοκαίρι του 2015, όπως ξέσπασμα λαϊκισμού ήταν και οι πλατείες του 2011. Συντονισμένη μεθοδικά η προσπάθεια να απορροφηθούν και να ενοχοποιηθούν οι πραγματικές αιτίες των κοινωνικών αντιδράσεων. Και εφησυχασμένοι οι πολιτικοί, με τέτοιες αναλύσεις, μπορούν απρόσκοπτα να συνεχίσουν την εφαρμογή των ίδιων πολιτικών…