Newsroom Team Η σειρά συζήτησης των θεμάτων στη Σύνοδο Κορυφής άλλαξε αιφνιδιαστικά από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και αυτή την ώρα βρίσκεται σε εξέλιξη η συζήτηση για την Τουρκία και την Ανατολική Μεσόγειο αλλά και τη Λευκορωσία.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα, το ζήτημα της Τουρκίας και οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο θα απασχολούσε όλο το δείπνο των ηγετών.
Σημειώνεται ότι στο προσχέδιο των συμπερασμάτων της Συνόδου δεν υπάρχει κάτι που να έχει συμφωνηθεί για την Τουρκία.
Πιέσεις στην Λευκωσία
Η θέση των Ευρωπαίων θα είναι καθοριστική για την απεμπλοκή των κυρώσεων κατά της Λευκορωσίας, ένα πακέτο που είναι έτοιμο εδώ και εβδομάδες, αλλά μπλοκάρεται από την Κύπρο, η οποία ζητεί αυξημένη αυστηρότητα απέναντι στην Αγκυρα.
«Πρέπει να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη με την Κύπρο για να προχωρήσουμε με την Λευκορωσία», σχολίαζε ευρωπαίος διπλωμάτης.
Κατάλογος από σαράντα περίπου αξιωματούχους της Λευκορωσίας, που κατηγορούνται για την καταστολή της αντιπολίτευσης ή τη νοθεία του αποτελέσματος των προεδρικών εκλογών έχει καταρτισθεί από τις Βρυξέλλες, αλλά πρέπει να εγκριθεί ομοφώνως από τα κράτη μέλη της Ενωσης. Υπό συζήτησιν είναι πιθανόν να τεθεί το αν στα πρόσωπα αυτά θα περιληφθεί ο Αλεξάντρ Λουκασένκο, όπως συνέβη με τον Καναδά και το Ηνωμένο Βασίλειο, τον οποίο δεν αναγνωρίζει ως πρόεδρο η Ευρωπαϊκή Ενωση.
Στην παρούσα φάση και ενόψει της έναρξης διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, αρκετά κράτη-μέλη, αρνούνται να συναινέσουν στο αίτημα της Κύπρου για ενίσχυση των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στην Άγκυρα για τις παράνομες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Η Λευκωσία από την πλευρά της υπενθυμίζει ότι τον Αύγουστο είχε ληφθεί από τους ΥΠΕΞ της ΕΕ πολιτική απόφαση για ενίσχυση των κυρώσεων και συνεπώς πρέπει τώρα να υλοποιηθεί. Η διαμόρφωση της τελικής ευρωπαϊκής θέσης θα γίνει στη διάρκεια της αποψινής συζήτησης.
Η Λευκωσία αναμένεται να παραμείνει αμετακίνητη στη θέση της και δεν θα άρει το βέτο στην επιβολή κυρώσεων κατά της Λευκορωσίας, αν δεν επιβληθούν κυρώσεις και στην Τουρκία, σύμφωνα με διπλωμάτη από την Κύπρο που επικαλείται το Reuters.
Για την απεμπλοκή των κυρώσεων κατά του Μινσκ, «θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία επί των προτάσεών μας», ανέφερε, δηλαδή να συμφωνήσει η ΕΕ στην επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία.
«Aυτό που αναμένω από τη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι πιο έμπρακτη και αποτελεσματική στάση ώστε να τερματιστεί η διπλωματία των κανονιοφόρων και την κρίση να διαδεχθεί ο διάλογος ή η παραπομπή στο διεθνές δικαστήριο, στη βάση πάντα του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της Θάλασσας», αναφέρει ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, σε μήνυμά του με αφορμή την επέτειο 60 χρόνων από την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Οι ηγέτες της ΕΕ θα προσπαθήσουν να σπάσουν το αδιέξοδο, αποσυνδέοντας την ξεχωριστή αντιπαράθεση με την Τουρκία. Σύμφωνα με το Reuters, θα υπάρξουν πιέσεις προς την Κύπρο να δεχθεί την επιβολή κυρώσεων κατά του Μινσκ.
Υψηλόβαθμος διπλωμάτης της ΕΕ βλέπει μεγάλη κινητικότητα στα υψηλότερα επίπεδα, για να προσπαθήσουν να ξεμπλοκάρουν το θέμα, καθώς εγείρονται ερωτήματα αναφορικά με την ικανότητα της ΕΕ να ασκεί την επιρροή της στο εξωτερικό.
Διπλωμάτες που επικαλείται το Reuters αναφέρουν πως μια λύση θα μπορούσε να περιλαμβάνει μια υπόσχεση προς την Κύπρο για αυστηρές κυρώσεις στο μέλλον εναντίον της Τουρκίας.
“Να απειλήσουμε την Τουρκία με αντίποινα εάν συνεχίσει τις γεωτρήσεις και άλλες προκλήσεις”, ανέφερε άλλος διπλωμάτης στο διεθνές πρακτορείο, προκειμένου να δοθούν εγγυήσεις στην Λευκωσία για να άρει το βέτο της για τις κυρώσεις εναντίον της Λευκορωσίας.
“Αυτό έχει σκοπό να δοθούν εγγυήσεις στην Κύπρο και να πειστεί η Λευκωσία να άρει το βέτο της για τις κυρώσεις εναντίον της Λευκορωσίας”, πρόσθεσε.
Στους ηγέτες η παράγραφος για Τουρκία
Οι 27 της ΕΕ αναμένεται να εγκρίνουν συμπεράσματα, με τα οποία θα ζητούν περιοριστικά μέτρα “χωρίς καθυστέρηση” κατά της Λευκορωσίας, άμεση κατάπαυση του πυρός στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, ανεξάρτητη έρευνα για τη χρήση χημικών όπλων κατά του Navalny, ενώ θα θέτουν το πλαίσιο των σχέσεων ΕΕ- Κίνας στο προσεχές διάστημα, σύμφωνα με προσχέδιο το οποίο περιήλθε στην κατοχή του ΚΥΠΕ. Το προσχέδιο δεν περιέχει ακόμη παράγραφο για την Τουρκία.
Αναλυτικά σε σχέση με την Κίνα, “το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαιρετίζει την προφορική έκθεση σχετικά με τη συνάντηση των ηγετών της ΕΕ με τον Πρόεδρο Xi Jinping στις 14 Σεπτεμβρίου καθώς και την υπογραφή της συμφωνίας για τις γεωγραφικές ενδείξεις”.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει “την ανάγκη εξισορρόπησης της οικονομικής σχέσης και επίτευξης της αμοιβαιότητας. Υπενθυμίζει τον στόχο της ολοκλήρωσης, έως το τέλος του τρέχοντος έτους, των διαπραγματεύσεων για μια φιλόδοξη Συνολική Επενδυτική Συμφωνία ΕΕ-Κίνας (CAI) που αντιμετωπίζει τις τρέχουσες ασυμμετρίες στην πρόσβαση στην αγορά, συμβάλλει σε ίσους όρους ανταγωνισμού και καθιερώνει ουσιαστικές δεσμεύσεις για την αειφόρο ανάπτυξη”.
Καλεί επίσης την Κίνα “να εκπληρώσει προηγούμενες δεσμεύσεις για την αντιμετώπιση των εμποδίων πρόσβασης στην αγορά, να σημειώσει πρόοδο όσον αφορά την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα και να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για τις βιομηχανικές επιδοτήσεις στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου”.
Επιπλέον το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενθαρρύνει την Κίνα “να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων”. Αυτό περιλαμβάνει, ειδικότερα, “τη λήψη πιο φιλόδοξων μέτρων για το κλίμα σύμφωνα με τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού και για τη βιοποικιλότητα και υποστήριξη πολυμερών αντιδράσεων στην πανδημία COVID-19, ιδίως όσον αφορά τις θεραπείες και τα εμβόλια, και την ελάφρυνση του χρέους ως απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάκαμψη από την πανδημία, ιδιαίτερα στην Αφρική”.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαιρετίζει, ως “σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση”, τη δήλωση του Προέδρου Xi Jinping, μετά τη βιντεοδιάσκεψη των ηγετών, ότι “η Κίνα θα στοχεύσει στην επίτευξη ουδετερότητας άνθρακα πριν από το 2060”.
Χθες, παραμονή της ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ κάλεσε την Αγκυρα να επιδείξει «εποικοδομητική» στάση στην διευθέτηση των διαφορών με την Αθήνα και την Λευκωσία για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, επισείοντας παράλληλα την απειλή των κυρώσεων κατά του τουρκικού καθεστώτος.
Συνάντηση με τον ίδιο είχε ο Έλληνας πρωθυπουργός αμέσως μετά την άφιξή του στις Βρυξέλλες. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Σαρλ Μισέλ, συμφώνησαν ότι η ΕΕ επιθυμεί μια καλή σχέση με την Τουρκία και σταθερότητα στην περιοχή. Προσθέτοντας, όμως, ότι η ΕΕ είναι διατεθειμένη να χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία που βρίσκονται στη διάθεσή της προκειμένου να προασπίσει τα συμφέροντά της και να προωθήσει τους στόχους της. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης ο Πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι η Ελλάδα επιθυμεί σχέσεις καλής γειτονίας χωρίς εντάσεις στην περιοχή. Είναι όμως ξεκάθαρο, όπως πρόσθεσε, ότι είναι στο χέρι της Τουρκίας αν θα επιλέξει τη συνεργασία ή αν θα αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της συμπεριφοράς της.
Την πλήρη αλληλεγγύη σε Ελλάδα και Κύπρο τόνισε η πρόεδρος της Κομισιόν προσερχόμενη στη Σύνοδο Κορυφής. Σημείωσε ότι η ΕΕ επιθυμεί μια εποικοδομητική σχέση με την Τουρκία, επσιημαίνοντας, παράλληλα, ότι «η ΕΕ έχει διάθεσή της μια εργαλειοθήκη». Ειδικότερα, η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν δήλωσε:
«Θα συζητήσουμε το ζήτημα της Τουρκίας. Είμαι σίγουρη ότι το Συμβούλιο θα επαναβεβαιώσει την πλήρη αλληλεγγύη σε Ελλάδα και Κύπρο. Αναφορικά με τις σχέσεις της ΕΕ με την Τουρκία υπάρχουν δύο πιθανότητες: ή θα υπάρξει αύξηση των εντάσεων κάτι το οποίο δεν επιθυμούμε ή θα υπάρξει αποκλιμάκωση και κινούμαστε προς εποικοδομητική σχέση. Αυτό είναι που θέλουμε. Αλλά όπως και να έχει υπάρχει μια εργαλειοθήκη στη διάθεση της ΕΕ. Θέλουμε αποκλιμάκωση. Επιθυμούμε μία θετική ατζέντα».
Συνάντηση με την πρόεδρο της Κομισιόν είχε νωρίτερα ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης. Η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν ανέφερε σε ανάρτησή της στο twitter: «Χαίρομαι που συνάντησα τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη πριν από Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Είχαμε καλή συζήτηση για το σχέδιο ανάκαμψης, τη μετανάστευση, την ατζέντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου- ιδίως για την ανάγκη για αποκλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο»