Newsroom Team Λίγες ώρες πριν την τελευταία τρομοκρατική επίθεση στη Νίκαια της Γαλλίας και στον απόηχο του αποκεφαλισμού του καθηγητή Σαμουέλ Πατί στο Παρίσι, οι Γάλλοι κατέκλυσαν τους δρόμους της χώρας για να διαδηλώσουν υπέρ της ελευθερίας του λόγου.
Κι όμως αυτή η μαζική επίδειξη εθνικής ενότητας κρύβει τη δυσαρέσκεια που κοχλάζει σε διάφορα μέρη της χώρας για την οπτική του έθνους επί του λαϊκισμού, γράφει άρθρο στην ιστοσελίδα του BBC.
«Τον περασμένο χρόνο ένας φοιτητής μου είπε ότι είναι απολύτως νόμιμο να σκοτώνεις κάποιον που αποτυγχάνει να δείξει σεβασμό στον προφήτη (Μωάμεθ)», δήλωσε πρόσφατα η Φάθια Αγκαντ-Μπουντγιαλάτ, καθηγήτρια ιστορίας στο γαλλικό ραδιόφωνο. «Πρόκειται για μια άποψη που κυριαρχεί στο οικογενειακό τους περιβάλλον», πρόσθεσε η ίδια που έχει πολλές φορές στο παρελθόν χρησιμοποιήσει τα σατιρικά σκίτσα του προφήτη του περιοδικού Charlie Hebdo μαζί με αντίστοιχα του Ντόναλντ Τραμπ και του Εμανουέλ Μακρόν για να διδάξει την ελευθερία του λόγου στους φοιτητές της.
Ωστόσο είναι πολλοί οι συνάδελφοι της που καταγράφουν μια ανησυχητική τάση μεταξύ της μειονότητας των φοιτητών που έρχεται σε σύγκρουση με τοτς γαλλικούς νόμους και τις αξίες.
Ο κρατικός λαϊκισμός (laicite) βρίσκεται στον πυρήνα της εθνικής ταυτότητας της Γαλλίας. Είναι εξίσου σημαντικός με τις έννοιες της «ελευθερίας, της ισότητας και της αδελφοσύνης» που αποτέλεσαν το εθνικό μότο μετά την επανάσταση.
Ο λαϊκισμός αυτός πρεσβεύει ότι οι δημόσιοι χώροι, είτε πρόκειται για σχολικές τάξεις, εργασιακούς χώρους ή υπουργεία, πρέπει να είναι ελεύθεροι από κάθε θρησκεία. Ο περιορισμός της ελευθερίας της έκφρασης για την προστασία των αισθημάτων μιας συγκεκριμένης κοινότητας υπονομεύει την ενότητα της χώρας, πιστεύει το γαλλικό κράτος.
Ωστόσο υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι μεγάλος αριθμός στη Γαλλία νοιώθει άβολα με αυτό το επιχείρημα και επιθυμεί να αλλάξουν τα όρια του λαϊκισμού και της ελευθερίας του λόγου.
Σύμφωνα με τον πρώην καθηγητή Μικαέλ Πραζάν, αυτή η δυσαρέσκεια άρχισε να αναπτύσσεται στις αρχές της δεκαετίας του 2000 όταν η κυβέρνηση απαγόρευσε τα θρησκευτικά σύμβολα στα σχολεία. Κατά τον ίδιο οι συνάδελφοι του όλα αυτά τα χρόνια απέτυχαν να γεφυρώσουν το χάσμα που δημιουργήθηκε ανάμεσα στους ίδιους και τους φοιτητές τους. Η κατάσταση εκτραχύνθηκε στον απόηχο της σφαγής που πραγματοποιήθηκε στο περιοδικό Charlie Hebdo το 2015, οπότε και ένοπλοι Ισλαμιστές εισέβαλαν στα γραφεία του και δολοφόνησαν το προσωπικό μετά τη δημοσίευση σατυρικών σκίτσων του Μωάμεθ.
Οι σχετικές δημοσκοπήσεις αποδεικνύουν ότι η κοινή γνώμη έχει σκληρύνει μετά τις παραπάνω επιθέσεις με την πλειονότητα των Γάλλων να πιστεύουν σήμερα ότι ήταν σωστή η δημοσίευση των σκίτσων. Αξίζει να αναφερθεί ότι πριν τα αιματηρά συμβάντα η γαλλική γνώμη ήταν ότι επρόκειτο για «αχρείαστη πρόκληση». Στο μεταξύ το 70% των μουσουλμάνων θεωρεί τη δημοσίευση τους τεράστιο λάθος.
Οι ρίζες των βαθύτερων διχασμών για τη θρησκευτική ταυτότητα και την ελευθερία του λόγου είναι περίπλοκες. Περιλαμβάνουν την επιρροή συγκρούσεων στο εξωτερικό, τον ρατσισμό και την κοινωνική περιθωριοποίηση που βιώνουν αρκετοί μουσουλμάνοι μετανάστες στη Γαλλία.
Στο ερώτημα του τι πρέπει να γίνει η απάντηση σύμφωνα με τον ιστορικό και καθηγητή Γιάννη Ροδέρ «δεν πρέπει να αφήσουμε τους καθηγητές μόνους τους να αντιμετωπίσουν τέτοια περίπλοκα θρησκευτικά, ηθικά και φιλοσοφικά ερωτήματα. Χρειάζονται κατεύθυνση». «Έχουμε σημάνει τον συναγερμό εδώ και χρόνια. Ελπίζω αυτό να είναι το σημείο που όλοι θα αντιληφθούν τι πραγματικά συμβαίνει στο εσωτερικό της χώρας» και θα δράσουν αναλόγως, καταλήγει ο ίδιος.
Πηγή: bbc.com