Newsroom Team Οι πρώτοι τουρίστες που επισκέφθηκαν την Κούβα στέλνουν εικόνες ενός άριστα οργανωμένου σχεδίου που θα έπρεπε να έχει εφαρμοστεί στην Ευρώπη και την Ελλάδα. Θα μπορέσει όμως η αποκλεισμένη χώρα να νικήσει τελικά την πανδημία;
«Οι βαλίτσες μας απολυμάνθηκαν ενώ βρίσκονταν ακόμη στον διάδρομο και εμείς οδηγηθήκαμε σε ειδικό κλιματιζόμενο χώρο για το τεστ COVID-19. Ακολούθησαν το τελωνείο, ο έλεγχος διαβατηρίων, η συλλογή αποσκευών και ακόμη μια θερμομέτρηση. Όλα σε λιγότερο από μια ώρα. Ήταν ένα εντυπωσιακό ξεκίνημα». Η περιγραφή προέρχεται από τον Μπρένταν Σένσμπουρι, ο οποίος αρθρογραφεί συχνά στην ιστοσελίδα του ταξιδιωτικού οδηγού Lonely Planet. Είναι μόνο μία από τις εικόνες που μεταφέρουν τις τελευταίες εβδομάδες οι πρώτοι τουρίστες που επισκέπτονται το νησί ύστερα από τον ολοκληρωτικό αποκλεισμό αρκετών μηνών.
Τα τεστ στα αεροδρόμια γίνονται δωρεάν αλλά οι επισκέπτες πληρώνουν ιατρική ασφάλεια 30 δολαρίων, που καλύπτει όλα τα μέτρα υγειονομικής προστασίας και τυχόν νοσηλείας. Μέχρι την έκδοση των αποτελεσμάτων, δηλαδή για 24 έως 48 ώρες, οι τουρίστες είναι υποχρεωμένοι να μείνουν σε καραντίνα στα ξενοδοχεία τους.
Αν είναι θετικοί και ασυμπτωματικοί, προβλέπεται η μεταφορά σε ειδικά διαμορφωμένα ξενοδοχεία, ενώ με τα πρώτα συμπτώματα θα οδηγούνται στο νοσοκομείο – όπως συμβαίνει και με το σύνολο του πληθυσμού της χώρας. Οι υπόλοιποι είναι ελεύθεροι να επισκεφθούν μία από τις ασφαλέστερες χώρες του κόσμου από πλευράς πανδημίας.
Παρά την εικόνα που έχουμε στην Ευρώπη, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, τα έσοδα από τον τουρισμό αντιστοιχούν περίπου στο 10% του ΑΕΠ – η εξάρτηση δηλαδή της χώρας από έναν αστάθμητο παράγοντα είναι αισθητά μικρότερη από αυτή της Ελλάδας.
Παρ’ όλα αυτά, λόγω και της εκδικητικής πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ, που κλιμάκωσε τις κυρώσεις εν μέσω πανδημίας, κάθε δολάριο που μπαίνει στη χώρα αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Για τον λόγο αυτό οι αρχές άνοιξαν τις πύλες σε δύο φάσεις. Από τον Οκτώβριο οι τουρίστες μπορούσαν να επισκεφθούν μόνο ορισμένα από τα μεγάλα τουριστικά θέρετρα τα οποία παρέμεναν ολοκληρωτικά αποκομμένα από την υπόλοιπη χώρα. Στη δεύτερη φάση, η οποία ξεκίνησε στις 15 Νοεμβρίου, οι επισκέπτες προσγειώνονταν απευθείας στην Αβάνα, την οποία οι υγειονομικές αρχές προστάτευαν σαν κόρη οφθαλμού.
Όπως εξηγούσε και ο ανταποκριτής της ισπανικής εφημερίδας El Pais στην Αβάνα, Μαουρίτσιο Βισέντ, σε όλα τα ξενοδοχεία υπάρχουν επί 24ώρου βάσεως ομάδες που αποτελούνται από έναν γιατρό, έναν νοσοκόμο, έναν επιδημιολόγο και τεχνικό προσωπικό που αναλαμβάνει την εφαρμογή των μέτρων απολύμανσης. Ειδική μέριμνα υπάρχει για όλους τους εργαζόμενους στον τουριστικό κλάδο, οι οποίοι ακολουθούν αυστηρό πρωτόκολλο από την αρχή μέχρι το τέλος της βάρδιας. Προκειμένου μάλιστα να προστατευθούν αλλά και να μη μετατραπούν σε εστίες μετάδοσης, εργάζονται εκ περιτροπής για μία ή δύο εβδομάδες και μένουν στα σπίτια τους για αντίστοιχο διάστημα.
Ειδικά μέτρα λαμβάνονται όμως και για τα λεγόμενα casas particulares – το «Airbnb της Κούβας» που επιτρέπει σε χιλιάδες οικογένειες να φιλοξενούν τουρίστες στα σπίτια τους. Γιατροί από το πρωτοβάθμιο σύστημα υγείας επισκέπτονται άμεσα τα διαμερίσματα εάν οι επισκέπτες δηλώσουν ύποπτα συμπτώματα και λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα.
Το άνοιγμα του τουρισμού εντάσσεται σε έναν ευρύτερο σχεδιασμό αντιμετώπισης του κοροναϊού που είχε τεθεί σε εφαρμογή ήδη από τον Ιανουάριο. Ακολουθώντας πρακτικές αντιμετώπισης καταστροφών, που η χώρα έχει αναπτύξει από τη δεκαετία του ’60, γιατροί και νοσηλευτές (οι οποίοι πέρασαν ειδικό πρόγραμμα εκπαίδευσης) επισκέπτονταν ένα προς ένα τα σπίτια των περίπου 11 εκατομμυρίων κατοίκων του νησιού, προσφέροντας συμβουλές και καταγράφοντας τα πιο ευάλωτα τμήματα του πληθυσμού.
Παράλληλα επιβλήθηκαν αυστηροί περιορισμοί στις μετακινήσεις αλλά και αύξηση των δρομολογίων των ΜΜΕ με όσα μέσα υπήρχαν διαθέσιμα. Όταν και αυτό το μέτρο δεν κρίθηκε ικανοποιητικό, υπήρξε μια περίοδος που απαγορεύτηκε ολοκληρωτικά η κυκλοφορία ΜΜΜ, τα οποία θεωρούνταν εστίες υπερμετάδοσης.
Σε ό,τι αφορά πάντως τον τουρισμό, πέρα από την προστασία του πληθυσμού οι κινήσεις της κουβανικής κυβέρνησης έχουν και έναν άλλον στόχο: να προσφέρουν στη χώρα τον τίτλο ενός από τους ασφαλέστερους τουριστικούς προορισμούς στον πλανήτη, γεγονός που θα αποφέρει μελλοντικά κέρδη και βιωσιμότητα στον τουριστικό κλάδο, όσο σύντομα και αν ξεκινήσει ο εμβολιασμός του παγκόσμιου πληθυσμού. Ήδη η Κούβα έχει με διαφορά τα χαμηλότερα ποσοστά κρουσμάτων και θανάτων σε ολόκληρη την Καραϊβική και την αμερικανική ήπειρο. Η μάχη όμως δεν έχει κερδηθεί ακόμη. Καθώς η Κούβα, όπως και ολόκληρος ο πλανήτης, κινούνται σε αχαρτογράφητες περιοχές λόγω της πανδημίας, τα περισσότερα ξενοδοχεία είναι ακόμη απελπιστικά άδεια.
Προφανώς, το γεγονός ότι η χώρα είναι νησί αποτελεί ασύγκριτο πλεονέκτημα σε σχέση με άλλους προορισμούς με χερσαία σύνορα και πολύ μεγαλύτερες εμπορικές συναλλαγές με τον υπόλοιπο κόσμο. Ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι πρόκειται για μια χώρα με ολοκληρωτικά διαλυμένη οικονομία λόγω του μακροβιότερου οικονομικού αποκλεισμού που έχει επιβληθεί στη σύγχρονη ιστορία. Και αν αυτή η χώρα κατάφερε να έχει μόλις 133 νεκρούς από την αρχή της πανδημίας (σχεδόν όσους έχουμε κάθε μιάμιση ημέρα στην Ελλάδα), μπορεί κάποιος να αναρωτηθεί εάν όσα συνέβησαν στην Ευρώπη και την Ελλάδα με το άνοιγμα στον τουρισμό αποτελούν «έγκλημα» εξ αμελείας ή «έγκλημα εκ προμελέτης».