Σ Ψυρράκη Το βασικό θέμα του δείπνου των ηγετών κατά τη σημερινή πρώτη ημέρα της Συνόδου Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα είναι η συζήτηση για την Τουρκία και οι 27 θα κληθούν να τοποθετηθούν και να συμφωνήσουν σε μια διατύπωση για την αξιολόγηση της σχέσης της ΕΕ με την Τουρκία, αλλά και τις συνέπειες της συνέχισης της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο.
Κεντρικός στόχος των Κρατών Μελών, Ελλάδας και Κύπρου συμπεριλαμβανομένων, είναι να ωθηθεί η Τουρκία αλλάξει συμπεριφορά, ώστε μέσω διαλόγου και ενδεχόμενης προσφυγής σε διεθνές δικαιοδοτικό όργανο να οριοθετηθούν οι θαλάσσιες ζώνες στην Ελλάδα από τη μια και να ξεκινήσουν οι εκ νέου οι συνομιλίες για επίλυση του Κυπριακού υπό τα ΗΕ. Η θέση αυτή έχει εκφραστεί γραπτώς στα συμπεράσματα του Οκτωβρίου και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επανέρχεται στο θέμα της Τουρκίας όπως προβλεπόταν.
Στο προσχέδιο συμπερασμάτων και την παράγραφο η οποία αναφέρεται στα ζητήματα των ευρωτουρκικών σχέσεων, αναφέρεται ότι το Συμβούλιο θα προετοιμάσει πρόσθετες καταχωρίσεις βάσει της απόφασής του (ΚΕΠΠΑ) 2019/1894, και, αν χρειαστεί, θα εργαστεί για την επέκταση του πεδίου εφαρμογής της απόφασης. Παράλληλα, καλεί τον ύπατο εκπρόσωπο και την Κομισιόν να υποβάλουν εκθέσεις σχετικά με την πορεία των πολιτικών και οικονομικών σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας, καθώς και για τις επιλογές για το πώς θα εξεταστούν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου 2021.
Στο Προσχέδιο, όπως αναφέρει το Κυπριακό πρακτορείο Ειδήσεων, σημειώνεται επίσης ότι η Τουρκία συνεχίζει τις μονομερείς ενέργειες και προκλήσεις και κλιμακώνει τη ρητορική της εναντίον της ΕΕ, των κρατών-μελών της ΕΕ και των Ευρωπαίων ηγετών, ενώ γίνεται ειδική αναφορά στην ΑΟΖ της Κύπρου. Αναφορικά με το Oruc Reis, τονίζεται ότι «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημείωσε την απόσυρση του πλοίου Oruc Reis από την Τουρκία και πιστεύει ότι αυτό πρέπει να διατηρηθεί έτσι ώστε να επιτρέψει τη γρήγορη επανάληψη των άμεσων διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας».
Τα έξι σημεία στο προσχέδιο που αφορούν την Τουρκία
- Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επανήλθε στα συμπεράσματά του της 1-2ης Οκτωβρίου σχετικά με τις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία υπό το φως της κατάστασης στην Ανατολική Μεσόγειο. Δυστυχώς, η Τουρκία έχει εμπλακεί σε μονομερείς ενέργειες και προκλήσεις και κλιμάκωσε τη ρητορική της εναντίον της ΕΕ, των κρατών μελών της ΕΕ και των Ευρωπαίων ηγετών. Οι τουρκικές μονομερείς και προκλητικές δραστηριότητες στην Ανατολική Μεσόγειο συνεχίζονται, συμπεριλαμβανομένης της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της Κύπρου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημείωσε την απόσυρση του πλοίου Oruc Reis από την Τουρκία και πιστεύει ότι αυτό πρέπει διατηρηθεί έτσι ώστε να επιτρέψει την γρήγορη επανάληψη των άμεσων διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
- Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαίωσε ότι η ΕΕ έχει στρατηγικό ενδιαφέρον για την ανάπτυξη μιας συνεργασίας και αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία. Η προσφορά για μια θετική ατζέντα ΕΕ-Τουρκίας παραμένει στο τραπέζι, εάν η Τουρκία επιθυμεί να προωθήσει μια πραγματική εταιρική σχέση με την Ένωση και τα κράτη μέλη της και να επιλύσει τις διαφορές μέσω του διαλόγου και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Η προτεινόμενη ειδική έμφαση μιας τέτοιας θετικής ατζέντας ΕΕ-Τουρκίας είναι στους τομείς της οικονομίας και του εμπορίου, των επαφών μεταξύ ανθρώπων, των διαλόγων υψηλού επιπέδου και της συνεχούς συνεργασίας σε θέματα μετανάστευσης. Η ΕΕ είναι επίσης πρόθυμη να συνεχίσει να παρέχει οικονομική βοήθεια για την υποστήριξη φιλοξενίας Σύρων προσφύγων στην Τουρκία.
- Παράλληλα, ωστόσο, η ΕΕ παραμένει προσηλωμένη στην υπεράσπιση των συμφερόντων της και των συμφερόντων των κρατών μελών της καθώς και στην προάσπιση της περιφερειακής σταθερότητας. Από την άποψη αυτή, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο:
καλεί το Συμβούλιο να προετοιμάσει πρόσθετες καταχωρίσεις βάσει της απόφασής του (ΚΕΠΠΑ) 2019/1894 και, εάν χρειαστεί, να εργαστεί για την επέκταση του πεδίου εφαρμογής της απόφασης
καλεί τον ύπατο εκπρόσωπο και την Επιτροπή να υποβάλουν εκθέσεις σχετικά με την πορεία των πολιτικών και οικονομικών σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας, καθώς και για τις επιλογές για το πώς θα εξεταστούν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου 2021
η ΕΕ θα επιδιώξει να συντονίσει αυτά τα θέματα με τις ΗΠΑ.
- Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδίκασε τα τουρκικά μονομερή βήματα στο Βαρώσι, ζήτησε τον πλήρη σεβασμό των ψηφισμάτων 550 και 789 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και επανέλαβε την πλήρη δέσμευσή του και την υποστήριξή του σε μια ολοκληρωμένη διευθέτηση στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών.
- Όσον αφορά τα περιφερειακά ζητήματα, ιδίως τη Λιβύη, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε όλους τους φορείς να ενεργήσουν σύμφωνα με τις αρχές της διαδικασίας του Βερολίνου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση υπενθυμίζει την προσφορά υποστήριξης της λιμενικής ακτοφυλακής μέσω εκπαίδευσης και παρακολούθησης, καθώς και της παροχής εξοπλισμού και σκαφών, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.
- Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζήτησε από τον ύπατο εκπρόσωπο να συνεχίσει τις προετοιμασίες της πολυμερούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο.