Newsroom Team Στο κείμενο που ακολουθεί καταγράφω τις βασικές πολιτικές επιλογές στην πολιτική συγκυρία που χαρακτηρίζεται από πορεία παρακμής της χώρας και την ανάγκη Σωτηρίας και Αναγέννησής της:
Του Νίκου Κοτζιά
Η κατάσταση είναι άσκημη. Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς, με θάρρος και σθένος προκειμένου να την αντιμετωπίσουμε: Η χώρα βρίσκεται σε πορεία παρακμής. Από το 2010 ζει μέσα σε δυσκολίες, αγωνίες, φόβους. Η αριστερά οφείλει να δώσει ελπίδα οδηγώντας τη χώρα στην αναγέννησή της. Να ακολουθεί μια πολιτική ορθή, αλλά, ταυτόχρονα ελπιδοφόρα. Να δίνει προοπτικές και ανάσες.
Η χώρα βρίσκεται σήμερα σε μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από τρία στοιχεία. Το πρώτο είναι η συρρίκνωση όλων σχεδόν των μεγεθών της. Καταγράφεται ουσιώδη δημογραφική συρρίκνωση. Σε αντίθεση με την Τουρκία, την Αίγυπτο και την Ιταλία, ο πληθυσμός της Ελλάδας σμίκρυνε κατά ένα εκατομμύριο. Το ΑΕΠ έχει υποχωρήσει κατά 70-5 δισεκατομμύρια, δηλαδή παραπάνω από το 30%. H παραγωγική βάση της χώρας βρίσκεται σε αποσάθρωση. Η βιομηχανική παραγωγή φθίνει συνεχώς, ενώ η αγροτική οικονομία υποχωρεί. Η κτηνοτροφία και η αλιεία έχουν πάθει ανεπανόρθωτη ζημιά. Μεγάλες περιοχές της χώρας δεν διαθέτουν ούτε καν ένα στρεβλό σχέδιο ανάπτυξης και καμία προοπτική μεγέθυνσης της οικονομίας τους. Ο κατάλογος είναι ατελείωτος. Η ουσία είναι μία: το σημερινό παραγωγικό μοντέλο της χώρας δεν δίνει στην Ελλάδα καμία προοπτική. Είναι αναποτελεσματικό και όλο περισσότερο επιβεβαιώνεται η ανάγκη ριζικής υπέρβασής του.
Η διεθνή θέση της χώρας, και αυτό είναι το δεύτερο χαρακτηριστικό της πορείας παρακμής, υποχωρεί. Η χώρα εγκατέλειψε τα δύο τελευταία χρόνια πλειάδα πρωτοβουλιών που είχε αναλάβει στον διεθνή ορίζοντα, όπως την πρωτοβουλία της Ρόδου, της προάσπισης των πολιτισμικών και θρησκευτικών κοινοτήτων στη Μέση Ανατολή, την πρωτοβουλία των 15 εντός της ΕΕ, τη διασυνοριακή συνεργασία στα βόριά της. Ακόμα και θέσεις που κατέκτησε στην περιοχή, τις εγκαταλείπει, εξαιτίας του αντι-Πρέσπες κλίματος, στον εθνικισμό της περιοχής (όπως τον έλεγχο του εναέριου χώρου της Βόρειας Μακεδονίας). Στην ΕΕ η Ελλάδα παίζει όλο και μικρότερο ρόλο, ενώ η ηγεσία της χώρας δεν έχει αντιληφθεί τις πραγματικές αλλαγές στις ΗΠΑ. Η απομάκρυνση από την αναδυόμενη Νοτιοανατολική Ασία και την Λ.Δ. της Κίνας είναι συνεχής. Η Κύπρος έχει ουσιαστικά εγκαταλειφθεί. Οι θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδα καταπατώνται κάθε μέρα. Η χώρα δείχνει σαν να φοβάται την ίδια τη σκιά της. Ενδεικτικά, ακόμα, και η διεθνής παρουσία των ομάδων Μπάσκετ και Ποδοσφαίρου δεν θυμίζει σε τίποτα από τις επιτυχίες του παρελθόντος.
Το τρίτο χαρακτηριστικό είναι η παρακμή όλο και περισσότερων θεσμών. Επεκτείνεται η κρίση της δημοκρατίας, των θεσμών, της συμμετοχής των πολιτών. Η ηθική στην πολιτική οδεύει σήμερα προς γκρεμούς. Τα ΜΜΕ έχουν περιέλθει στα χέρια λιγοστών ολιγαρχών, που ελέγχουν και σημαντικό τμήμα του αθλητισμού και ασχολούνται με κλάδους όπως δημόσια έργα, ενέργεια, ναυτιλία. Για αυτό προσπαθούν να μας εγκλωβίσουν στο μέτρο τους: μικροπολιτική, κουτσομπολιό, ύβρη σε όποιον δεν ελέγχεται.
Η ελληνική ολιγαρχία έχει σήμερα δύο χαρακτηριστικά: α) επενδύει στην ανανέωση της παραγωγικής βάσης λιγότερο από κάθε άλλη κυρίαρχη ομάδα εντός της ΕΕ και β) είναι στον μέγιστο δυνατό βαθμό μια κλειστή ομάδα. Δεν επιτρέπει να εισέλθουν στα «ουράνια» του καπιταλισμού ουδείς που δεν ανήκει στο κλειστό σύστημα. Ολες οι ελίτ στην Ελλάδα συναποτελούν ένα κλειστό σύστημα, τόσο στον τομέα της οικονομίας, όσο και της πολιτικής (οικογενειοκρατία γαρ). Δεν έχουν διάθεση να ανανεώσουν ούτε καν τον ελληνικό καπιταλισμό. Επιδιώκουν μαζί με την κυβέρνηση Μητσοτάκη να μην πληρώσουν τίποτα στην εποχή της κρίσης. Για να επιβιώσουν ως είναι δεν το έχουν σε τίποτα να βουλιάξει η χώρα. Καθήκον της αριστεράς είναι να σπάσει αυτό το σύστημα, όσο δύσκολο και αν είναι. Αν θέλει να επιβιώσει η χώρα πρέπει να δώσει μάχη. Υπάρχουν, βέβαια, δυνάμεις εντός του συστήματος που αρχίζουν και αντιλαμβάνονται ότι η Ελλάδα χρειάζεται μια πολιτική Σωτηρίας ενάντια στις δυνάμεις της αδράνειας και του ταξικού εγωισμού. Όμως σήμερα δεν αρκεί μια πολιτική Σωτηρίας, όπως το 2015. Χρειάζεται αυτή να είναι ενταγμένη σε ένα συνολικό σχέδιο Αναγέννησης της χώρας.
Οι λύσεις που έχει μπροστά της η χώρα για να ανατρέψει την πορεία της παρακμής είναι δύσκολες και απαιτούν θαρραλέες αναδιατάξεις. Η χώρα χρειάζεται μεγάλες πολιτικές τομές ριζικών αλλαγών. Χάρη στις δυνατότητες που παρέχουν οι νέες τεχνολογίες μπορεί να παρακάμψει «φάσεις» καθυστερήσεις, να τις προσπεράσει και να κάνει ένα μεγάλο ποιοτικό άλμα. Να οδηγηθεί στην 4η βιομηχανική επανάσταση άμεσα. Να διασφαλιστεί η διάχυση των νέων τεχνολογιών, πριν από όλα στην παραγωγή, την εκπαίδευση σε ένα εκδημοκρατιζόμενο δημόσιο. Για να υλοποιηθεί ένας τέτοιος στόχος χρειάζεται η αφύπνιση της χώρας και η συγκρότηση κινημάτων σε όλες τις πλευρές που άπτονται της κρίσης. Απαιτείται, επίσης, ένας συστηματικός δημοκρατικός διάλογος γύρω από το χθες, το σήμερα, αλλά κύρια το αύριο.
Η χώρα έχει ανάγκη από δημοκρατικά και αριστερά κόμματα και κινήσεις που θεωρούν ως κομβικό τους καθήκον την ανάπτυξη της κουλτούρας συνεργασιών και συμμαχιών. Μια κουλτούρα που αποδέχεται τη διαφορετικότητα. Που κατανοεί την ανάγκη τα διαφορετικά επιχειρήματα, σχέδια, οράματα και προγράμματα να τίθενται ισότιμα σε δημοκρατικό διάλογο και σε πρακτική άμιλλα. Σημαίνει την αποδοχή ότι και ο άλλος μπορεί να έχει δίκαιο. Αυτό που χρειάζεται είναι ένα συνολικό ελάχιστο πρόγραμμα, ως κοινή πλατφόρμα όλων των προοδευτικών-δημοκρατικών, πατριωτικών και αριστερών δυνάμεων που επιθυμούν να οδηγήσουν την χώρα στην αναγέννηση. Ένα πρόγραμμα που θα δώσει ελπίδα και προοπτική.
Εμείς ως ΠΡΑΤΤΩ κάναμε την πρότασή μας. Με επιστολές που κατονομάζουμε και εξηγούμε την ανάγκη σαρωτικών και δύσκολων αλλαγών στην Ελλάδα και την ελληνική κοινωνία απευθυνθήκαμε σε όλα τα κόμματα και κινήσεις που ονειρεύονται μια Νέα Ελλάδα. Σε αυτές διατυπώσαμε τις προτάσεις μας, ενώ εκφράσαμε την αγωνία μας. Μερικοί πιστεύουν ότι αυτά τα ζητήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν αποκλειστικά με την ισχύ των αριθμών. Είναι αλήθεια, οι αριθμοί έχουν αποφασιστική ισχύ. Αλλά και οι ιδέες, η ηθική, το σχέδιο και οι προγραμματικοί άξονες έχουν την ισχύ τους.
Η Προοδευτική Δημοκρατική παράταξη πρέπει να οδηγηθεί σε συμπόρευση, συμπαράταξη, σε κοινούς αγώνες. Σε πρόγραμμα και όραμα για την Ελλάδα του 21ου αιώνα. Να κάνει κριτική από αυτή τη σκοπιά στην παρούσα κυβέρνηση παύοντας την αυτοκατανάλωσή της σε προσωπικές και χωρίς αρχές διαμάχες ή σε αυτοϊκανοποίηση για το πόσο καλά τα έκανε πριν λίγο καιρό. Αυτό ήδη κρίθηκε σε εκλογές. Ήρθε η ώρα να κριθεί για μια άλλη ακόμα φορά η αριστερά στο αν μπορεί, που μπορεί και πρέπει, να βγάλει τη χώρα από μία πορεία παρακμής. Να την αναγεννήσει.