Newsroom Team Με το ξέσπασμα της πανδημίας, ένα από τα θέματα που άρχισαν να συζητούνται είναι και το κατά πόσο ο Covid 19 θα αλλάξει και τις πόλεις που ζούμε. Ο Βρετανός αρχιτέκτονας Νόρμαν Φόστερ λέει πως δεν θα αλλάξουν και εξηγεί το σκεπτικό του.
Όπως και όλες οι πανδημίες του παρελθόντος έτσι κι αυτή θα οδηγήσει σε αστικές ανατροπές. Όχι όμως του μεγέθους που φανταζόμαστε, καθησυχάζει ο Νόρμαν Φόστερ. «Το μέλλον σίγουρα δεν προβλέπει δύο μέτρα απόσταση», όπως λέει χαρακτηριστικά. Το πιο πιθανό είναι να οδηγήσει σε πιο βιώσιμα κτήρια, αναγέννηση της αστικής γεωργίας και ένα νέο μέλλον για τις συγκοινωνίες.
Σε ομιλία του στο Φόρουμ των Δημάρχων των Ηνωμένων Εθνών στη Γενεύη, ο διεθνούς φήμης Βρετανός αρχιτέκτονας εξέφρασε την πεποίθηση ότι η παρούσα πανδημία δεν θα έχει μακροπρόθεσμο αντίκτυπο στις πόλεις, αλλά θα επιταχύνει τις τρέχουσες τάσεις. «Κάθε κρίση επιταχύνει και μεγεθύνει το αναπόφευκτο» είπε φέρνοντας ως παράδειγμα αλλαγές που επήλθαν στο παρελθόν μετά από κάποια σοβαρή κρίση. Ένα παράδειγμα αποτελεί η Μεγάλη Πυρκαγιά στο Λονδίνο το 1666. Μετά από το καταστροφικό αυτό συμβάν εισήχθησαν κώδικες ασφαλούς δόμησης και καθιερώθηκε το πυρίμαχο τούβλο. Η επιδημία της χολέρας στα μέσα του 19ου αιώνα οδήγησε στον καθαρισμό του Τάμεση, ο οποίος μέχρι τότε ήταν ένας ανοικτός υπόνομος και παράλληλα καθιερώθηκε η απολύμανση και η καθαριότητα των δημόσιων πάρκων. Στη συνέχεια, η φυματίωση έδωσε ώθηση στη γέννηση του σύγχρονου αρχιτεκτονικού κινήματος με μεγάλα παράθυρα, ηλιακό φως, βεράντες, λευκούς και καθαρούς χώρους. Η αιθαλομίχλη στο Λονδίνο και ο αριθμός των θανάτων που προκαλούσε, έφερε τον νόμο για τους ρύπους το 1956 και τη μετάβαση από τον άνθρακα στο φυσικό αέριο.
«Κάθε μια από αυτές τις αλλαγές –πυρίμαχη κατασκευή, αποχέτευση, πράσινα πάρκα, μοντερνισμός– θα συνέβαινε ούτως ή άλλως και όχι μόνο στο Λονδίνο, αφού οι πόλεις μαθαίνουν η μια από την άλλη. Οι κρίσεις όμως επιτάχυναν τις αλλαγές». Οπόταν και η πανδημία του κορωνοϊού θα επιταχύνει διαδικασίες που είχαν ήδη δρομολογηθεί, όπως η υιοθέτηση πιο βιώσιμων κτηρίων και μεταφορών. «Έχουμε πλέον επιστημονικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τα πράσινα κτήρια με φυσικό εξαερισμό δεν είναι μόνο καλά για την υγεία, αλλά παράλληλα επιτρέπουν στους χρήστες τους να αποδίδουν καλύτερα», σημείωσε ο Φόστερ. Σήμερα, αυτά τα είδη των κτηρίων αποτελούν την εξαίρεση. Στο άμεσο μέλλον και λόγω της πανδημίας θα μπορούσαν να γίνουν mainstream. Έχουμε επίσης αποδείξεις ότι οι χώροι πρασίνου στις πόλεις συμβάλλουν στην υγεία και την ευημερία των πολιτών. Κι αυτό μπορεί να καθιερωθεί μετά την πανδημία».
Όσον αφορά τις μεταφορές, είπε ότι οι τρέχουσες τάσεις προς τα ηλεκτρικά οχήματα θα συνεχιστούν, καθώς και η αύξηση της χρήσης ηλεκτρονικών ποδηλάτων και σκούτερ, ενώ οι χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων θα μπορούσαν να μειωθούν. Μια άλλη σημαντική αλλαγή θα μπορούσε να είναι η αστική γεωργία σε οροφές και τοίχους κτηρίων, κάνοντας τις πόλεις πιο πράσινες. «Το αποτέλεσμα των αλλαγών αυτών θα είναι πιο αθόρυβες πόλεις, καθαρότερες, πιο ασφαλείς, πιο πράσινες, με τοπικούς πυρήνες».
Με άλλα λόγια, οι αλλαγές θα είναι προς το καλύτερο, για αυτό και ο Βρετανός αρχιτέκτονας εμφανίζεται αισιόδοξος για το μέλλον, εκφράζοντας την αντίθεση του σε μακροχρόνιους περιορισμούς. «Η προηγούμενη μεγάλη πανδημία, η ισπανική γρίπη το 1918-20, είχε ως αποτέλεσμα να ερημώσουν τα κέντρα των πόλεων, να κυκλοφορούν οι άνθρωποι με καλυμμένο το πρόσωπο, να τεθούν σε καραντίνα. Τους περιορισμούς ακολούθησε κοινωνική και πολιτιστική επανάσταση, φέρνοντας μεγάλους δημόσιους χώρους συγκέντρωσης, πολυκαταστήματα, κινηματογράφους και στάδια. Σήμερα, η πανδημία είναι ένα τραγικό γεγονός για πάρα πολλούς ανθρώπους. Όμως, είμαι πεπεισμένος ότι οι πόλεις θα αποδείξουν την ανθεκτικότητά τους και θα ανακάμψουν ισχυρότερες και καλύτερες».
Την άποψη αυτή δεν συμμερίζονται οι πάντες. Πολλοί πιστεύουν πως η πανδημία θα οδηγήσει σε μια παγκόσμια ύφεση μεγέθους που δεν είχε βιώσει η ανθρωπότητα στο παρελθόν και αναπόφευκτα αυτό θα επηρεάσει και τη δομή των πόλεων καθώς και τον συσχετισμό των δυνάμεων. Το βέβαιο είναι πως οι πόλεις βρίσκονται σε συνεχή εξέλιξη και έτσι κι αλλιώς διαμορφώνονται πλέον από την επέλαση της τεχνολογίας. Ήδη στο Λονδίνο, όπου ζει ο Φόστερ, κάποια πράγματα αλλάζουν. Αυτοκινητόδρομοι στενεύουν και προστίθενται λωρίδες ποδηλάτων, ενώ οι χώροι εστίασης ανοίγονται στα πεζοδρόμια και άλλους υπαίθριους χώρους. Κάποια στιγμή μπορούμε να δούμε και χώρους στάθμευσης να μετατρέπονται σε υδροπονικά πάρκα, ενώ όλο και πιο συχνά συζητείται το μοντέλο «της πόλης των 15 λεπτών». Δηλαδή να ζεις κάπου και από εκεί να μπορείς σε 15 λεπτά να βρεθείς στη δουλειά σου, στο σχολείο, σε εμπορικούς χώρους, σε χώρους για διασκέδαση και όσο το δυνατόν περισσότερες από αυτές τις διαδρομές να μπορείς να τις διανύσεις με τα πόδια.