Στον Κωνσταντίνο Καραμανλή αποδίδεται η φράση πως «ανασχηματισμός χωρίς αλλαγή του υπουργού Οικονομικών δεν λογίζεται για τέτοιος». Ομως από τότε έχει τρέξει πολύ νερό στο ποτάμι της πολιτικής με το με τους ανασχηματισμούς να γίνονται ένα ακόμη “εργαλείο” επικοινωνίας αλλά και εσωκομματικών ξεκαθαρισμάτων και αλλαγών ισορροπίας.
Ετσι, ο πρώτιστος στόχος ενός ανασχηματισμού είναι η ανανέωση του πολιτικού ενδιαφέροντος υπέρ της κυβερνώσας παράταξης προκειμένου να καλύψει το χαμένο έδαφος και νέο αίμα πολιτικών στελεχών που καλούνται να κερδίσουν πόντους σε ένα δύσκολο ανταγωνιστικό κομματικό περιβάλλον και να εδραιώσουν τη θέση τους έναντι των παλαιών στελεχών. Ίσως εκεί να εντοπίζεται και η αδυναμία τους να πείσουν τους πολίτες, οι οποίοι αντιλαμβάνονται ότι η “εγχείρηση” έγινε για να διασωθεί ο ασθενής.
Για την ιστορία αξίζει να σημειωθεί ότι από τη μεταπολίτευση έχουν γίνει δεκάδες μεγάλοι και μικροί ανασχηματισμοί. Πρωταθλητής των ανασχηματισμών ή αναδομήσεων είναι ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο οποίος με τη γνωστή επωδό “ουδείς αναντικατάστατος” και το σοσιαλιστικό μότο “όποιος διαφωνεί μπορεί να κατέβει από το τρένο” την πενταετία 1985-1989 πραγματοποίησε επτά “αναδομήσεις”. Ο Κωσταντίνος Καραμανλής είχε κάνει τέσσερις ανασχηματισμούς και ο Κώστας Μητσοτάκης τρεις. Ίσως ο πιο σαρωτικός όλων ήταν εκείνος του Ιουλίου του 1982, όταν ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ προχώρησε στην πρώτη πλήρη “αναδόμηση” της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Ήταν εκ θεμελίων, καθώς αλλάχθηκαν 22 υπουργοί και υφυπουργοί. Πιο συγκρατημένος και φειδωλός στους ανασχηματισμούς θεωρείται ο Κ. Σημίτης, εκτός κι αν χάσει αυτή τη θέση από τον νυν πρωθυπουργό, ο οποίος με τον παρόντα καταγράφει δύο ανασχηματισμούς.
Στη λογική Σημίτη κινήθηκε και ο Κώστας Καραμανλής στα χρόνια της διακυβέρνησής του. Ο ανασχηματισμός που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ουσιαστικός σε θέσεις και πρόσωπα ήταν εκείνος του Φεβρουαρίου του 2006, όταν η κ. Ντόρα Μπακογιάννη διαδέχτηκε τον κ. Πέτρο Μολυβιάτη στο υπουργείο Εξωτερικών και ο κ. Ευάγγελος Μεϊμαράκης άφησε τη Ρηγίλλης για το υπουργείο Εθνικής Αμυνας.
Δύο ανασχηματισμούς πρόλαβε να κάνει ο γιος του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, διαχειριζόμενος τα πρώτα χρόνια της μνημονιακής περιόδου, πριν τελικά καταλήξουμε στην παραίτησή του και στην υπηρεσιακή κυβέρνηση του Λουκά Παπαδήμου.
Επίσης δύο ανασχηματισμούς είχαμε κατά την περίοδο της διακυβέρνησης Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ. Ο δεύτερος ανασχηματισμός έγινε τον Ιούνιο του 2014 σε μια άπελπι μάλλον προσπάθεια να αλλάξει η ατζέντα, μετά τα μηνύματα που είχαν δώσει οι ευρωεκλογές και οι εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης που είχαν προηγηθεί λίγο καιρό πριν και στις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ είχε συγκεντρώσει μεγάλα ποσοστά κι όλα έδειχναν πως έρχεται με φόρα. Τελικά ο ανασχηματισμός δεν βοήθησε ιδιαίτερα, καθώς στις αρχές του 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τις εκλογές.
O πιο σημαντικός ανασχηματισμός της «πρώτης φοράς Αριστερά» έγινε τον Αύγουστο του 2018, έναν μήνα μετά τα τραγικά συμβάντα στο Μάτι. Αποχώρησαν από την κυβέρνηση όλοι οι υπουργοί που τα χαρτοφυλάκιά τους είχαν εξ αντικειμένου σχέση με την τραγωδία. Ετσι είδαμε να αλλάζουν οι υπουργοί Προστασίας του Πολίτη, Εσωτερικών και Δικαιοσύνης, ενώ στην κυβέρνηση συμμετείχαν πλέον και πρώην στελέχη του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ.
Ο ανασχηματισμός του “αύριο” (;)
Σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες, ο πρώτος μεγάλος ανασχηματισμός της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι θέμα χρόνου με αρκετούς να θεωρούν ότι το πιθανότερο σενάριο είναι να ανακοινωθεί πριν την παρουσία του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά από ταξίδι – αστραπή στις ΗΠΑ, επιστρέφει αύριο, Δευτέρα στο γραφείο του έχοντας όλα τα δεδομένα στο τραπέζι.
Ο πρωθυπουργός σε συνεργασία με το στενό του επιτελείο καταστρώνει τα επόμενα βήματα έχοντας στο μυαλό του τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν για να δουλέψει καλύτερα το κυβερνητικό σχήμα σε νευραλγικούς τομείς.
Έτσι, στον ανασχηματισμό που θα ανακοινωθεί τις επόμενες ημέρες -κάποιοι θεωρούν ότι μπορεί να υπάρξει αιφνιδιασμός και να ανακοινωθεί ακόμη και αύριο Δεύτερα ώστε ο πρωθυπουργός να πάει στη ΔΕΘ με ένα «φρέσκο» υπουργικό Συμβούλιο και να ανακοινώσει οικονομικά μέτρα ανακούφισης των πολιτών, όπως σχέδιο διετίας για μειώσεις φόρων και εισφορών.
Δεν αποκλείεται πάντως οι αλλαγές τελικά να γίνουν μετά την επιστροφή του πρωθυπουργού στο τέλος της ερχόμενης εβδομάδας, ίσως το επόμενο Σαββατοκύριακο.
Ανεξάρτητα από το χρόνο των ανακοινώσεων, θεωρείται σχεδόν βέβαιο, ότι τις επόμενες ημέρες, κορυφαίοι υπουργοί θα βρεθούν με καινούριο χαρτοφυλάκιο, κάποιοι θα μείνουν εκτός κυβέρνησης και θα «χρεωθούν εμμέσως» κακή διαχείριση σε συγκεκριμένους τομείς, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα έχουν τα νέα πρόσωπα που θα εισέλθουν στο υπουργικό Συμβούλιο.
Σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες, ο ανασχηματισμός θα έχει ευρύτερο χαρακτήρα από τους δύο προηγούμενους και δεν θα περιοριστεί μόνο σε κάποιες… διορθωτικές κινήσεις.
Τα κρίσιμα υπουργεία
Υπάρχουν υπουργοί που διαχειρίστηκαν κρίσιμα ζητήματα τους τελευταίους μήνες και για κάποιους υπάρχει δυσαρέσκεια ως προς την αποτελεσματικότητά τους, ακόμη και την επικοινωνιακή διαχείριση κάποιων γεγονότων.
Εκτός από το θέμα των πυρκαγιών οι οποίες είναι βέβαιο ότι θα επηρεάσουν τις αποφάσεις του πρωθυπουργού για τις κυβερνητικές αλλαγές, θα σταθμιστούν και άλλοι παράγοντες που επηρέασαν σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας.
Στο πλαίσιο αυτό, θα έχει ενδιαφέρον να δούμε αν τα υπουργεία Υγείας και Παιδείας θα μείνουν στα ίδια χέρια ενώ αντίστοιχο είναι το ερώτημα και για το αν θα υπάρξουν μετακινήσεις στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι θα υπάρξει «σφαγή» υφυπουργών και αντικατάστασή τους με βουλευτές της ΝΔ που δεν έχουν αξιοποιηθεί, ενδεχομένως κάποιους από τις περιοχές που επλήγησαν από τις καταστροφικές πυρκαγιές.
Επίσης, θεωρείται δεδομένη η αναβάθμιση τουλάχιστον τριών γενικών γραμματέων οι οποίοι αναδείχθηκαν μέσα από τη δουλειά που έκαναν τα προηγούμενα δύο χρόνια.
Ενδιαφέρον θα έχει να δουμε αν θα υπάρξουν αλλαγές ακόμη και στους λεγόμενους «αμετακίνητους» υπουργούς, αν και κάτι τέτοιο θεωρείται δύσκολο για τα υπουργεία Εξωτερικών και Αμυνας. Αυτοί που σώζονται είναι σίγουρα όσοι ανέλαβαν χαρτοφυλάκιο στον προηγούμενο ανασχηματισμό
Πάντως, κυβερνητικά στελέχη που βρίσκονται κοντά στον πρωθυπουργό θεωρούν ότι ο καλύτερος χρόνος να ανακοινωθεί ο ανασχηματισμός είναι μέσα σε αυτή την εβδομάδα ώστε το νέο κυβερνητικό σχήμα που θα συνοδεύσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, να έχει εικόνα για τα δύσκολα ζητήματα που θα έχει να χειριστεί το επόμενο διάστημα.
Την 1η Σεπτεμβρίου ο πρωθυπουργός θα συμμετάσχει στην 16η Διεθνή Σύνοδο του Bled Strategic Forum στην Σλοβενία. Επόμενος σταθμός θα είναι η Μασσαλία, όπου στις 3 του μήνα θα πραγματοποιηθεί η Διεθνής Διάσκεψη για την Βιοποικιλότητα της Μεσογείου.
Επομένως τα χρονικά περιθώρια στενεύουν και έχουν αναζωπυρωθεί τα σενάρια για έναν ανασχηματισμό στις αρχές της εβδομάδας. Να σημειωθεί όμως πως την Τρίτη είναι προγραμματισμένο υπουργικό συμβούλιο- με συγκεκριμένη ατζέντα- γεγονός που περιπλέκει την κατάσταση.
Τα «φώτα» πέφτουν κυρίως στα οικονομικά υπουργεία, καθώς η κυβέρνηση εστιάζει στην αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης για να σηματοδοτήσει την αλλαγή σελίδας. Στα δυνατά χαρτιά θεωρείται στο Μέγαρο Μαξίμου ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης, που θεωρείται πιθανό να αναλάβει ακόμα περισσότερα καθήκοντα.
Σε περίπτωση που αποφασιστεί ο ανασχηματισμός να είναι σαρωτικός δεν πρέπει να αποκλείεται οι δύο βασικοί υπουργοί στο πεδίο της οικονομίας να τοποθετηθούν σε αλλά κομβικά πόστα. Για παράδειγμα σενάρια υπάρχουν για «μετακόμιση» του Χρήστου Σταϊκούρα στο Ανάπτυξης και του Αδωνι Γεωργιάδη στο Ναυτιλίας, ωστόσο αυτό εξαρτάται από την έκταση των αλλαγών που επιθυμεί να κάνει ο πρωθυπουργός.
- Πάντως φήμες που υπήρξαν για «άφιξη» του Νίκου Δένδια στην οδό Νίκης – όπου στεγάζεται το υπουργείο Οικονομικών- δεν επιβεβαιώνονται. Ο πρώτος σε δημοφιλία υπουργός της κυβέρνησης αναμένεται να παραμείνει στο υπουργείο Εξωτερικών, ιδιαίτερα σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία (καθώς οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν ενδέχεται να επηρεάσουν ευρύτερα τις ισορροπίες στη γεωπολιτική σκακιέρα).
Σταθεροί αναμένεται να μείνουν επίσης οι υπουργοί Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης, Μεταφορών και Υποδομών Κώστας Καραμανλής και Εσωτερικών Μάκης Βορίδης. Επίσης δεν πρόκειται – σύμφωνα με πληροφορίες – να αλλάξουν ο υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης και ο υφυπουργός Πάνος Τσακλόγλου , καθώς μέσα στην επόμενη εβδομάδα θα ψηφιστεί από τη Βουλή το νομοσχέδιο για την εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος στην επικουρική ασφάλιση.
Οι αλλαγές θα επικεντρώνονται στα υπουργείο με «κοινωνικό» πρόσημο, όπου αναμένεται να υπάρξουν καραμπόλες και εκπλήξεις της τελευταίας στιγμής. Τα σενάρια έχουν φουντώσει για το ενδεχόμενο να αναλάβουν νέα καθήκοντα η Νίκη Κεραμέως, ο Βασίλης Κικίλιας και ο Κώστας Τσιάρας.
Την ίδια στιγμή μεγάλο ερωτηματικό παραμένει αν ο πρωθυπουργός θα διατηρήσει τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, καθώς η αντιπολίτευση εξαπολύει σφοδρά πυρά στην κυβέρνηση για την έκταση που πήραν οι αυγουστιάτικες πυρκαγιές. «Ψήφος εμπιστοσύνης» θα δοθεί στον υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας Νίκο Χαρδαλιά, που σύμφωνα με πληροφορίες θα παραμείνει στο κυβερνητικό σχήμα.
Υπάρχουν και δύο υπουργεία που έχουν πολλούς… μνηστήρες σε περίπτωση που αδειάσει η θέση. Το υπουργείο Πολιτισμού είναι από τους πλέον επιθυμητούς «προορισμούς» για αρκετούς βουλευτές, ωστόσο δεν είναι σαφές αν θα παραμείνει η Λίνα Μενδώνη. Αλλά και το υπουργείο Τουρισμού αποτελεί «πόλο έλξης», ειδικά μετά τα θετικά μηνύματα που υπήρξαν όσον αφορά στις αφίξεις από το εξωτερικό.
- Με δεδομένο πάντως πως η κυβέρνηση έχει ήδη κλείσει δύο χρόνια ζωής -και οι επόμενες κάλπες δεν είναι και τόσο μακριά – ενισχυμένη θα είναι η συμμετοχή «γαλάζιων» βουλευτών στην κυβέρνηση. Παράλληλα μένει να φανεί ο βαθμός που θα αξιοποιηθούν βουλευτές που θεωρούνται «καραμανλικοί» ή «σαμαρικοί», καθώς υπάρχουν και οι εσωκομματικές ισορροπίες.
Τέλος σημαντικές θα είναι οι αλλαγές σε επίπεδο υφυπουργών και αρκετοί θα δουν την πόρτα εξόδου από το κυβερνητικό σχήμα. Βαρύτητα θα δοθεί στην αξιοποίηση στελεχών της νεότερης γενιάς, ώστε να σταλεί και ένα μήνυμα ανανέωσης.
Πηγές: Libre.gr, in.gr, efsyn.gr