NewsEdit Αίσθηση προκάλεσε η αποκάλυψη της «Βραδυνής της Κυριακής» για την απόπειρα δολοφονίας κατά του Ζόραν Ζάεφ, που απέτρεψαν οι ελληνικές μυστικές υπηρεσίες. Μάλιστα, ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας προέβη σε δήλωση με την οποία, επί της ουσίας, επιβεβαιώνει την αποκάλυψη.
Η «Βραδυνής της Κυριακής» αποκαλύπτει ότι η απόπειρα που είχε δει το φως της δημοσιότητας την προηγούμενη εβδομάδα. ήταν η δεύτερη, αφού. σύμφωνα με πληροφορίες από πηγή που γνωρίζει άριστα τα όσα έλαβαν χώρα την περίοδο 2017-2019 στα Σκόπια, είχες προηγηθεί άλλη μία, η οποία επίσης αποτράπηκε εξαιτίας της έγκαιρης ειδοποίησης των μυστικών υπηρεσιών φιλικών προς τη Β. Μακεδονία χωρών.
«Όποτε υπήρχαν προκλήσεις σε αυτόν τον τομέα, οι υπηρεσίες ασφαλείας έκαναν τη δουλειά τους εξαιρετικά επαγγελματικά και με επιτυχία» παραδέχτηκε ο Ζόραν Ζάεφ, επιβεβαιώνοντας, εμμέσως πλην σαφώς, την αποκάλυψη της «Βραδυνής της Κυριακής» για τη ματαίωση από τις ελληνικές Αρχές απόπειρας κατά της ζωής του, την περίοδο μετά την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, και πριν από την ψήφιση της αλλαγής της συνταγματικής ονομασίας της τότε πΓΔΜ.
Ο κ. Ζάεφ ανέφερε συγκεκριμένα:
Όπως αναφέρουν διπλωμάτες, είναι προφανές πως εάν δεν υπήρχε θέμα, τότε η διάψευση θα ήταν ηχηρότατη, και ξεκάθαρη. Η τοποθέτηση του Ζόραν Ζάεφ για όσους γνωρίζουν «διπλωματική ανάγνωση και γραφή» έγινε με τρόπο που αφενός να μην κρύβει την απειλή που βίωσε, και αφετέρου να την υποβαθμίζει, επιχειρώντας να προτάξει το αίσθημα ασφαλείας που εξασφαλίζουν οι μυστικές υπηρεσίες της χώρας του.
Η «Κίνηση του Ιππότη»
Να σημειωθεί ότι οι μυστικές υπηρεσίες των Σκοπίων θεωρούνταν προνομιακό πεδίο της προηγούμενης κυβέρνησης, και των οποίων ηγούνταν συγγενής του Νίκολα Γκρουέφσκι, ο Σάσο Μιγιάλκοφ, που αργότερα συνελήφθη εξαιτίας σκανδάλων παρακολούθησης και όχι μόνο, και τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό.
Η κυβερνητική αλλαγή έφερε ανατροπές στις μυστικές υπηρεσίες, αλλά η πολυετής διακυβέρνηση της χώρας από το VMRO έχει εδραιώσει ένα σύστημα που δεν ξεριζώνεται εύκολα.
Ο Οργανισμός Πληροφοριών (АR) από το 2000 έχει αλλάξει δέκα διευθυντές, ενώ το καλοκαίρι κυκλοφόρησε έντονα μία φήμη για μία μυστική επιχείρηση με όνομα «Κίνηση του Ιππότη” («Rosselsprung») με απώτερο στόχο την επιστροφή του Νίκολα Γκρουέφσκι (VMRO-DPMNE) στην εξουσία και την ανατροπή της κυβέρνησης Ζάεφ. Η υλοποίηση της μυστικής επιχείρησης επιβεβαιώθηκε έμμεσα από τον διευθυντή της μυστικής υπηρεσίας Έρολντ Μουσλίου. Σύμφωνα με πληροφορίες από το περιβάλλον Ζάεφ σε φιλικά του μέσα ενημέρωσης, ο Σάσο Μιγιάλκοφ, πρώην διευθυντής της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας, και ο Όρτσε Κάμτσεφ, ο πλουσιότερος επιχειρηματίας της χώρας, έχουν ιδρύσει και χρηματοδοτούν ένα παράλληλο σύστημα πληροφοριών, μέσω του οποίου ασκούν έλεγχο στο δικαστικό και αστυνομικό σύστημα.
Η κόντρα πρώην και νυν έχει βάθος
Την ώρα που ο Ζόραν Ζάεφ προέβαινε σε δήλωση έμμεσης επαλήθευσης της αποκάλυψης για την απόπειρα εναντίον του, στην Ελλάδα υπήρξε άκρα του τάφου σιωπή από επίσημες πηγές. Η εξήγηση είναι προφανής, αφού αυτά τα ζητήματα «καλό είναι να μην τα συζητούμε δημοσίως», όπως είπε ένας βετεράνος της πολιτικής, απόμαχος σήμερα. Πολλοί αναγνώστες προφανώς θα αναρωτηθούν για το επίπεδο της αντιπαράθεσης στα Σκόπια. Προς τούτο μία μίνι αναδρομή στην πρόσφατη Ιστορία της γειτονικής χώρας είναι απαραίτητη, ώστε να δοθούν πιθανότατα οι απαντήσεις.
Τον Ιανουάριο του 2015, ο τότε πρωθυπουργός (της πΓΔΜ ακόμη) κατηγόρησε τον πρόεδρο του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ζόραν Ζάεφ για συνωμοσία με ξένη υπηρεσία πληροφοριών και διπλωμάτες, με στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης και τη συμμετοχή τους στη φερόμενη απόπειρα πραξικοπήματος. Ο Γκρουέφσκι ισχυριζόταν ότι είχε στοιχεία, και οι αντίπαλοί του τον κατηγόρησαν ότι τους παρακολουθούσε. Ο Ζόραν Ζάεφ κατηγόρησε τον Γκρουέφσκι για τηλεφωνικές υποκλοπές και παράνομη κατασκοπεία τουλάχιστον 20.000 ατόμων στη χώρα, ενώ στο παιχνίδι μπήκε και η… Δικαιοσύνη. Συγκεκριμένα, ο γενικός εισαγγελέας κατηγόρησε τον Ζάεφ για εκβιασμό του Γκρουέφσκι και κράτησε πέντε άτομα που συνδέονταν με την υπόθεση αυτή. Η δίωξη, όμως, έπαυσε αργότερα, λόγω ανεπαρκών στοιχείων.
Η χώρα βρίσκονταν στο χείλος ενός εμφυλίου πολέμου, κάτι που ανησύχησε έντονα την Ευρώπη, η οποία μπαίνει στο παιχνίδι και στέλνει τον επίτροπο Διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γιοχάνες Χαν τον Ιούνιο του 2015, να συναντηθεί με τους δύο πολιτικούς αντιπάλους και να αμεσολαβήσει ώστε να ξεπεραστεί η πολιτική κρίση. Οι διαπραγματεύσεις οδήγησαν –μετά από ασφυκτικές πιέσεις Ε.Ε. και ΗΠΑ στον Γκρουέφσκι, ο οποίος είχε μόνο τη στήριξη της Μόσχας– στη συμφωνία του Πρζίνο, η οποία προέβλεπε τη διοργάνωση εκλογών τον Απρίλιο του 2016 από μία προσωρινή κυβέρνηση και τη διερεύνηση του σκανδάλου των τηλεφωνικών υποκλοπών από ειδικό εισαγγελέα. Ο Γκρουέφσκι έθετε συνεχώς εμπόδια στην εφαρμογή της συμφωνίας, και ο Ζάεφ απείλησε να μποϊκοτάρει τις εκλογές.
Οι πολιτικές δολοφονίες στα Βαλκάνια
Η κουλτούρα του ξεκαθαρίσματος λογαριασμών μέσω δολοφονιών πολιτικών προσώπων δεν είναι άγνωστη στα Βαλκάνια, και όταν υπάρχουν σχετικές πληροφορίες λαμβάνονται πολύ σοβαρά υπόψη.
Άλλωστε, υπάρχει ένας μακρύς κατάλογος δολοφονιών ή αποπειρών δολοφονιών, που δεν επιτρέπει εφησυχασμό όταν μιλάμε για χώρες που η πολιτική τους κουλτούρα βρίσκεται ακόμη πολύ πίσω σε σχέση με τη Δυτική Ευρώπη.
Κορυφαία στιγμή ήταν η απόπειρα δολοφονίας του Κίρο Γκλιγκόροφ, του πρώτου ηγέτη και ουσιαστικού γενάρχη του κράτους της σημερινής Βόρειας Μακεδονίας.
Ήταν 3 Οκτωβρίου του 1995 όταν ένα παγιδευμένο με εκρηκτικά αυτοκίνητο ανατινάχθηκε τη στιγμή που περνούσε δίπλα του η θωρακισμένη Μερσεντές του Γκλιγκόροφ. Το αυτοκίνητο έγινε σμπαράλια, ο Γκλιγκόροφ τραυματίστηκε σοβαρά, αλλά έζησε. Δεν ήταν τόσο τυχερός, όμως, ο οδηγός του και ένας διερχόμενος πολίτης, οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους.
Ήταν μία περίοδος αντίστοιχη της περιόδου που προηγήθηκε και ακολούθησε τη Συμφωνία των Πρεσπών. Λίγες ημέρες πριν, ο Κίρο Γκλιγκόροφ είχε υπογράψει την ενδιάμεση συμφωνία με τον Ανδρέα Παπανδρέου, αφαιρώντας από τη σημαία των Σκοπίων το δεκαεξάκτινο αστέρι της Βεργίνας.
Κάτι που προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας και έφερε απέναντί του τους ακραίους εθνικιστές, αλλά και τις πανίσχυρες Οργανώσεις του εξωτερικού, της Αυστραλίας, των ΗΠΑ και του Καναδά.
Ο τότε πρόεδρος της Βουλής των Σκοπίων Στόγιαν Άντοφ σε συνέντευξή του μετά από 19 χρόνια στην «Καθημερινή» και στον Σταύρο Τζήμα, υποστήριξε ότι ο Κίρο Γκλιγκόροφ έπεσε θύμα ξένων μυστικών υπηρεσιών.
Ο Στόγιαν Άντοφ «φωτογραφίζει», αν και δεν κατονομάζει, τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς πίσω από τη δολοφονική απόπειρα. «Προήλθε από μυστικές υπηρεσίες με πολιτικά κίνητρα. Χωρίς τη συνδρομή των εγχώριων μυστικών υπηρεσιών δεν θα μπορούσε να γίνει τίποτα. Μόνο μυστικές υπηρεσίες μπορούσαν να το οργανώσουν», δήλωσε. Σύμφωνα με τον Άντοφ, την προηγούμενη της δολοφονικής απόπειρας ο Γκλιγκόροφ είχε μεταβεί στο Βελιγράδι, όπου συναντήθηκε εκτάκτως με τον Μιλόγεβιτς.
«Ο Μιλόσεβιτς ζήτησε από τον Γκλιγκόροφ να προχωρήσουν Σερβία και “Μακεδονία” σε τελωνειακή ένωση».
Όπως ανέφερε το σημείωμα που συνέταξε κατ’ εντολή του Άντοφ η σύμβουλος του Γκλιγκόροφ, Ν. Όσμανλιτς, που ήταν παρούσα στη συνάντηση, «ο Κίρο τού είπε “αυτό δεν μπορεί να γίνει και δεν το αποδέχομαι”. Ο Μιλόσεβιτς δεν ήθελε η Βουλή της “Μακεδονίας” να επικυρώσει τη συμφωνία, και τότε, εκτός από την Ελλάδα, ούτε η Γιουγκοσλαβία αναγνώριζε τη “Μακεδονία”». Αν εμείς επικυρώναμε τη συμφωνία στη Βουλή, θα αποκαθιστούσαμε τις σχέσεις με την Ελλάδα και ο Μιλόσεβιτς δεν το ήθελε. Μας ήθελε μετέωρους για να μας κρατάει στο χέρι. Ήθελε να είμαστε όσο το δυνατόν πιο ασταθείς για να μας έχει στο χέρι και για να μπορεί να λέει στην Ελλάδα ότι θα μεσολαβήσει για το όνομα», επισημαίνει.
Τρία χρόνια αργότερα, και συγκεκριμένα στις 2 Οκτωβρίου 1996, έπεφτε νεκρός, έξω από το σπίτι του στον κέντρο της Σόφιας, ο Αντρέι Λουκάνοφ, δύο φορές πρωθυπουργός μετά την πτώση του Ζίβκοφ. Ο Λουκάνοφ ήταν πολυεκατομμυριούχος, επικεφαλής ενός ομίλου εταιριών μετά την πτώση του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και με τη διακυβέρνησή του συνδέθηκαν οι περιβόητες «κόκκινες βαλίτσες» με χρήματα, οι οποίες φέρεται να κατέληξαν σε ανθρώπους που βρίσκονταν κοντά στο Σοσιαλιστικό Κόμμα.
Πολιτική μπορεί άνετα να θεωρηθεί και η δολοφονία τον Ιανουάριο του 2000 του αρχιμαφιόζου «Αρκάν» (Ζέλικο Ραζνιάτοβιτς), η οποία, αν και επισήμως δεν εξιχνιάστηκε ποτέ, αποδόθηκε στον Μιλόσεβιτς, ο οποίος ενώ τον χρησιμοποίησε για τις εθνικές εκκαθαρίσεις στην Κροατία και στη Βοσνία έναντι προνομίων στο πάσης φύσεως λαθρεμπόριο, στο τέλος, όταν έγινε επικίνδυνος, αφού γνώριζε πολλά, φέρεται να τον έβγαλε από τη μέση. Τουλάχιστον αυτό επικρατεί ως κυρίαρχη άποψη, μέχρι σήμερα, στο Βελιγράδι.
Τέλος, ένας εν ενεργεία πρωθυπουργός της Σερβίας, ο Ζόραν Τζίτζιτς δολοφονήθηκε τον Μάρτιο του 2003. Τον Τζίτζιτς δολοφόνησε η περιβόητη μαφία του Ζέμουν, με εκτελεστή τον επικεφαλής των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας Μίλοραντ Λούκοβιτς (Λέγκια). Να σημειωθεί ότι ο Τζίτζιτς ήταν αυτός που παρέδωσε στη Χάγη τον Μιλόγεβιτς για να δικαστεί, και δεν είναι άσχετο με τη δολοφονία του.
Πώς κάλυψαν το θέμα τα βαλκανικά ΜΜΕ
Πολλές ήταν οι αναφορές των μέσων ενημέρωσης των Βαλκανίων, και ειδικά της Βόρειας Μακεδονίας, στην αποκάλυψη της «Βραδυνής της Κυριακής» για την απόπειρα κατά του Ζόραν Ζάεφ, που απέτρεψαν οι ελληνικές μυστικές υπηρεσίες.
Το ότι ο Ζόραν Ζάεφ προέβη σε δήλωση με την οποία εμμέσως επιβεβαιώνει ένα δημοσίευμα μίας εφημερίδας ξένης χώρας, επισημαίνεται από αρθρογράφους ορισμένων ΜΜΕ γειτονικών χωρών, ως ένδειξη της σοβαρότητας του θέματος.
Κάθε εφημερίδα ή ιστοσελίδα παρουσίασε το θέμα από τη δική του σκοπιά, και τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ έδωσαν έμφαση στην κινητοποίηση των Αρχών για την αποτροπή της απόπειρας. Από την πλευρά τους τα αντιπολιτευόμενα ΜΜΕ χαρακτήρισαν το θέμα… «επινόηση της Ζάεφ». Δείγμα της πόλωσης που επικρατεί στη γειτονική χώρα.
Αρκετές τοπικές ειδησεογραφικές ιστοσελίδες (PRESSING TV, REPUBLIKA, SLOBODEN PECAT, 24INFO, FOKUS, NEZAVISEN, FAKTOR, κ.ά.) κάνουν εκτενείς αναπαραγωγές του δημοσιεύματος, και μάλιστα, εκτός από την έντυπη μορφή, παραπέμπουν στην ιστοσελίδα της Βραδυνής (https://www.vradini.gr/apokalypsi-vradyni-tis-kyriakis-schedio-dolofonias-tou-zaef-pos-apetrapi-apo-tis-ellinikes-arches/).
«Η ανώνυμη πηγή της εν λόγω πληροφορίας αναφέρεται ότι προερχόταν από το “βαθύ πυρήνα” του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, που αποτελούσε παράλληλα άτυπο σύνδεσμο με τις μυστικές υπηρεσίες και το υπουργείο Άμυνας. Το ανωτέρω δημοσίευμα σκιαγραφεί το πολωμένο κλίμα της εποχής από το αντιπολιτευόμενο VMRO-DPMNE και τις ομογενειακές οργανώσεις της Αυστραλίας και του Καναδά και περιγράφει τις ενέργειες των ελληνικών υπηρεσιών πληροφοριών και της τότε ελληνικής κυβέρνησης να προειδοποιήσουν την πολιτική ηγεσία της Βόρειας Μακεδονίας και τον Zoran Zaev προσωπικά, ενέργειες που κατέληξαν στη διακριτική προστασία του Zoran Zaev εκ μέρους των Αμερικανών», αναφέρουν τα δημοσιεύματα.
Σύμφωνα με το σχετικό δημοσίευμα της ιστοσελίδας FOKUS, ο Zoran Zaev δεν επιβεβαίωσε ούτε διέψευσε τις ανωτέρω δημοσιογραφικές πληροφορίες περί της απόπειρας δολοφονίας του, ενώ σημειώνονται, τέλος, δύο ενδεικτικοί τίτλοι της είδησης σε αντιπολιτευόμενες τοπικές ιστοσελίδες:
«Οι Έλληνες τον έσωσαν: ο Zaev επινοεί ότι αποφεύχθηκε απόπειρα δολοφονίας εναντίον του» (REPUBLIKA),
«Του Zaev τού τελείωσαν οι ανοησίες και επινοεί ότι θέλουν να τον δολοφονήσουν» (PRESSING TV).
Ο αλβανικός ιστότοπος abcnews.al. αναφέρεται αναλυτικά στο δημοσίευμα της «Βραδυνής της Κυριακής, το οποίο έχει μεταφράσει, και, μεταξύ άλλων, δίνει έμφαση στην εσωτερική κατάσταση της Βόρειας Μακεδονίας την περίοδο στην οποία αναφέρεται το ρεπορτάζ για την απόπειρα κατά του Ζάεφ.
Ο ιστότοπος «Φάκτορ» αναφέρει ότι «οι Έλληνες έσωσαν τον Ζόραν Ζάεφ από δολοφονική απόπειρα», και στη συνέχεια κανει αναφορές σε όσα «αναφέρει η εφημερίδα “Bραδυνή της Κυριακής”».
Ο ιστότοπος Balkani αναφέρει ότι «οι Έλληνες και οι Αμερικανοί έσωσαν τον Ζόραν Ζάεφ», ενώ ο αλβανικός ιστότοπος «Εξπρές» κάνει εκτενή αναφορά στο δημοσίευμα της «ΒτΚ» με ουδέτερο τρόπο.
Εκτός από τα ξένα ΜΜΕ όμως, η αποκάλυψη της «ΒτΚ» είχε ευρεία απήχηση και στα εγχώρια ΜΜΕ, κυρίως στα διαδικτυακά, τα οποία κάλυψαν με επάρκεια το θέμα.
Από την έντυπη έκδοση της «Βραδυνής της Κυριακής»