ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ “Ήταν μια συνάντηση που έγινε πρέπει να σας πω σε καλό κλίμα. Νομίζω ότι συμφωνήσαμε ότι αντιμετωπίζουμε τόσες προκλήσεις ως ανθρωπότητα, αλλά και ως δύο χώρες σύμμαχοι αυτή την εποχή στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, που είναι πιο σημαντικό να εστιάζουμε σε αυτά που μας ενώνουν και λιγότερο σε αυτά που μας χωρίζουν.”.
Αυτή ήταν η δήλωση που έκανε ο πρωθυπουργός εξερχόμενος από εκείνη την συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν στο εμβληματικό “παλάτι” στις όχθες του Βοσπόρου. Μία συνάντηση στην οποία είχε επενδύσει πολλά -παρά τους χαμηλούς τόνους- η ελληνική κυβέρνηση και την οποία τα φιλικά μέσα ενημέρωσης είχαν υποδεχθεί με άκρως αισιόδοξα πρωτοσέλιδα και διθυράμβους για την υποδειγματική προετοιμασία.
Κάποιοι είχαμε επισημάνει τον κίνδυνο μιας ακόμα αυταπάτης σχετικά με τις πραγματικές προθέσεις της Τουρκίας. [Διαβάστε εδώ τα σχετικά άρθρα στο Libre]. Δυστυχώς, επιβεβαιωνόμαστε.
Με δύο απανωτά διαβήματα, το υπουργείο Εξωτερικών ανέδειξε τις τελευταίες ώρες την έξαρση της τουρκικής προκλητικότητας. Η Αθήνα αναστέλλει τα στρατιωτικά Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης με την Τουρκία, μετά το άνευ προηγουμένου μπαράζ παραβιάσεων και υπερπτήσεων που σημειώθηκε την Τετάρτη πάνω από το Αιγαίο και τα ελληνικά νησιά.
Είχαν προηγηθεί, σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις, δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Άμυνας Χουλουσί Ακάρ, ο οποίος, μεταξύ άλλων, θέτει ζήτημα αποστρατικοποίησης των ελληνικών νησιών, το σοβαρότερο, ωστόσο, είναι πως τις τελευταίες ημέρες εκδηλώνονται συνεχώς υπερπτήσεις και παραβιάσεις από τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη πάνω από το Αιγαίο.
Οι παραβιάσεις
Είναι ενδεικτικό πως μόνο χθες τουρκικά αεροσκάφη προχώρησαν σε 168 παραβιάσεις του FIR Αθηνών, με τις 41 εξ αυτών να είναι υπερπτήσεις από τα τουρκικά αεροσκάφη πάνω από μεγάλα ελληνικά νησιά όπως Ρόδος, Κως, Σάμος, Κάλυμνος, Καστελόριζο, Νίσυρος, Σύμη και Κάρπαθος!
Ένα ζεύγος τουρκικών αεροσκαφών F-16 πραγματοποίησε στις 19:37 υπέρπτηση στη νήσο Ρω στα 25.000 πόδια, στις 19:38 πέταξε πάνω από τη Μεγίστη στα 25.000 πόδια και στις 19:40 ξανά πάνω από τη Ρω στα 24.000 πόδια. Το ίδιο ζεύγος πραγματοποίησε υπερπτήση στις 19:58 στην Καλόλιμνο και τα Ίμια, στις 20:05 ξανά πάνω από την Καλόλιμνο, στις 20:08 πάνω από τους Λειψούς και στις 20:09 πάνω από τους Αρκιούς στα 23.000 πόδια. Στη συνέχεια έκανε νέα υπερπτήση στις 20:18 στο Αγαθονήσι στα 20.000 πόδια, στις 20:19 στους Αρκιούς, στις 20:20 στα 24.000 πόδια στους Λειψούς.
Ακολούθησαν υπερπτήσεις σε Tέλενδο και Κάλυμνο στις 20:28 και στις 20:29 ξανά πάνω από τα Ίμια στα 23.000 πόδια!
Στη συνέχεια, πέμπτος σχηματισμός τουρκικών αεροσκαφών F-16 πραγματοποίησε υπέρπτηση στις 20:52 πάνω από τη Σάμο, στις 20:57 από τη Λέρο, στις 20:59 πάνω από την Κω, στις 21:00 άνωθεν της Στρογγύλης, στις 21:01 πάνω από τη Νίσυρο, στις 21:04 πάνω από τη Χάλκη στα 25.000 πόδια. Eπιπρόσθετα το ίδιο ζεύγος πραγματοποίησε υπέρπτηση στις 21:07 πάνω από το Πρασονήσι και από τις 21:14 έως τις 21:15 πάνω από την Κάρπαθο στα 25.000 πόδια!
Η βολική ανάγνωση και τι δεν πήγε καλά…
Η ανάγνωση της κυβέρνησης εστιάζεται, για ακόμα μία φορά, στην προσπάθεια της Άγκυρας να εσωτερικεύσει την νέα φάση επιθετικότητας. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές ” όπως δείχνουν οι κινήσεις της Τουρκίας τις τελευταίες ημέρες, επιθυμεί να διατηρήσει την ένταση σε χαμηλό επίπεδο και να συντηρεί το εθνικιστικό αίσθημα στο εσωτερικό της Τουρκίας, τόσο όσο χρειάζεται ενόψει της επετείου της Μικρασιατικής Καταστροφής, αλλά και των εκλογών το 2023.”. Βολικό…
Η συνάντηση στον Βόσπορο υποτίθεται πως είχε δρομολογήσει ένα μακρύ (καλοκαιρινό) μορατόριουμ στο Αιγαίο, θα ενίσχυε τον διάλογο για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και θα έθετε σε νέα βάση τις διερευνητικές επαφές, με στόχο, μάλιστα, το φθινόπωρο να πραγματοποιηθεί το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας των δύο χωρών. Τώρα, όλα “παγώνουν”, όπως διαμηνύει το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών.
Είναι προφανές πως κάτι δεν πάει καλά. Ή η συνάντηση του Βοσπόρου είχε οικοδομηθεί σε υπερφίαλες προσδοκίες και δεν μετρήθηκε σωστά ο στρατηγικός σχεδιασμός της Άγκυρας (διότι η επέτειος της Μικρασιατικής Καταστροφής του 2023, όπως και οι τουρκικές εκλογές την ίδια χρονιά, ήταν κάτι από τότε γνωστό και δεν δικαιολογεί κανέναν αιφνιδιασμό…), ή μεσολάβησαν γεωπολιτικές εξελίξεις, συνυφασμένες και με τις παρενέργειες του πολέμου στην Ουκρανία που ενίσχυσαν το ερντογανικό “υπερεγώ” κατά τρόπο που να μην χρειάζεται την επίφαση της ηρεμίας στο Αιγαίο και το διαβατήριο καλής συμπεριφοράς προς τις ΗΠΑ και την ΕΕ που εμείς θεωρούσαμε ότι του ήταν απαραίτητο.
Το πιθανότερο είναι πως συνέβησαν και τα δύο. Και κάτι επιπλέον. Ολόκληρη την προηγούμενη περίοδο, κι ενώ υπήρχαν τα σχετικά σημάδια, η ελληνική διπλωματία δεν κατόρθωσε να σχεδιάσει και να διεκδικήσει εκείνα τα γεωπολιτικά και διπλωματικά προγεφυρώματα που θα την ενίσχυαν στο μπρα ντε φερ ισχύος στην περιοχή. Ένα τέτοιο σημάδι, για παράδειγμα, ήταν η εισβολή τουρκικών στρατευμάτων στο Βόρειο Ιράκ για να αντιμετωπισθεί, όπως ειπώθηκε, η ανάπτυξη των Κούρδων.
Κανονικά, η Ελλάδα θα έπρεπε να είχε κάνει βούκινο διεθνώς την τουρκική εισβολή σε ένα ανεξάρτητο κράτος,όπως το Ιράκ, και να διεκδικήσει από την διεθνή κοινότητα ανάλογη απάντηση με εκείνη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Ανατολού, το Τουρκικό Υπουργείο Άμυνας σε ανακοίνωση του, στις 18 Απριλίου, αναφέρει ότι οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις, στα πλαίσια της «επιχείρησης Δαγκάνα», που πραγματοποιούν στο Βόρειο Ιράκ, εξουδετέρωσαν μέχρι σήμερα συνολικά 26 «τρομοκράτες» του PKK, όπως τους χαρακτηρίζει.
Ο Τούρκος Υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ, σε δηλώσεις του στα πλαίσια διάλεξης που έδωσε στο Πανεπιστήμιο Uludağ με θέμα «Άμυνα και Ασφάλεια σε περιόδους κρίσης», αναφέρθηκε στην νέα εισβολή στο Βόρειο Ιράκ, υπογραμμίζοντας ότι πραγματοποιούν την επιχείρηση με στρατηγική και αποφασιστικότητα, έχοντας ως στόχο να εξολοθρεύσουν «κάθε πηγή τρομοκρατίας».
Το Ιράκ ζήτησε από την διεθνή κοινότητα τρόπους αντίδρασης απέναντι στην Τουρκία εξαιτίας της παραβίασης της εθνικής κυριαρχίας του με την εισβολή των τουρκικών στρατευμάτων στα βόρεια της χώρας, η οποία συνιστά παραβίαση της διεθνούς νομιμότητας και στερείται οποιασδήποτε νομικής βάσης.
Το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράκ αρνήθηκε την ύπαρξη οποιασδήποτε συμφωνίας με την Τουρκία ή νομικής βάσης που θα της επέτρεπε να εισβάλει στο Ιράκ, και το θέμα συζητήθηκε στο ιρακινό κοινοβούλιο παρουσία του υπουργού Εξωτερικών Φουάντ Χουσεΐν προκειμένου να αποφασιστούν οι αντιδράσεις με πολιτικά και οικονομικά μέσα.
Η ωμή εκδήλωση του τουρκικού αναθεωρητισμού με την εισβολή σε ανεξάρτητο κράτος …διέλαθε της προσοχής των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν συγκίνησε, όμως, ούτε την Ελλάδα. Η βάση, δηλαδή, πάνω στην οποία στηρίχτηκε η άμεση και κατηγορηματική αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης στον ρωσικό αναθεωρητισμό και στην εισβολή των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία, δεν άξιζε ως φαίνεται κάποιας ελληνικής αντίδρασης στην περίπτωση της Τουρκίας.
Οι πλευρές της Ιστορίας
Η Τουρκία αξιοποιεί αυτό που ονομάζουμε “επιτήδεια ουδετερότητα” στην περίπτωση του ουκρανικού και κατορθώνει, μέχρις ώρας, να καταλαμβάνει περίοπτη θέση στο γεωπολιτικό τραπέζι. Κερδίζει εγκωμιασμό από τον Ζελένσκι (που, ας μην το ξεχνάμε, δεν βρήκε μία λέξη να πει για τον τουρκικό αναθεωρητισμό ενώπιο της Κυπριακής Βουλής –για την εμφάνιση στο δικό μας κοινοβούλιο τα έχουμε πει…), κρατά ορθάνοικτους διαύλους επικοινωνίας με τον Πούτιν, φιλοδοξεί να φιλοξενήσει συνάντηση κορυφής, ενώ παράλληλα είναι προφανές πως αξιοποιείται από τις ΗΠΑ και την Ε.Ε.
Η δικαιολόγηση όλων αυτών από κυβερνητικές και μη πηγές στην Ελλάδα με την εξ ορισμού(…) ισχυρή γεωπολιτική θέση της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή μας αποτελεί υπεκφυγή. Προφανώς και είναι γεωπολιτικά ισχυρότερος ο Ερντογάν. Το ερώτημα είναι κατά πόσο εμείς προσπαθούμε να ενισχύσουμε την δική μας θέση και να αμβλύνουμε αυτή την διαφορά, αξιοποιώντας την στάση μας στην ουκρανική κρίση.
Η “σωστή πλευρά της Ιστορίας” καταλήγει σχήμα λόγου και περίκλειστο δωμάτιο αυτοθαυμασμού εάν δεν αποφέρει ικανοποιητικά ανταλλάγματα. Και, υποτίθεται, πως το βασικό αντάλλαγμα που επιδίωκε η ελληνική πλευρά με την μέχρι κεραίας αποδοχή της αμερικανονατοϊκής στρατηγικής ήταν να καταδείξει τον τουρκικό αναθεωρητισμό και δι’ αυτού να επιδιώξει τον κατευνασμό της τουρκικής προκλητικότητας και, ίσως, σε κάποιο βάθος χρόνου, την δημιουργία προϋποθέσεων για την παραπομπή της μίας και μοναδικής ελληνοτουρκικής διαφοράς στη Χάγη.
Η τουρκική επιθετικότητα των τελευταίων ημερών και τα δίκαια διαβήματα του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών επιβαρύνουν το κλίμα. Ας ελπίσουμε να μην αποτελέσουν και εστία έντασης κατά την διάρκεια του καλοκαιριού…