Χρόνης Διαμαντόπουλος «Οι προβολές για το μέλλον στην περιοχή μας δείχνουν αύξηση της θερμοκρασίας, μείωση των βροχοπτώσεων κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες αλλά και μεγαλύτερη εμμονή των ετήσιων ανέμων (μελτεμιών) το καλοκαίρι με πιθανή χρονική επέκταση των μελτεμιών και το φθινόπωρο», τονίζει ο μετεωρολόγος και διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Κώστας Λαγουβάρδος, στη συνέντευξή του.
Ο ίδιος περιγράφει ότι η ανάπτυξη της λειτουργίας μετρητικών δικτύων και ολοκληρωμένων συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, μπορεί να βοηθήσει ενώ τονίζει ότι «οφείλουμε να είμαστε έτοιμοι, να αναπτύξουμε εργαλεία και υπηρεσίες για καλύτερη ενημέρωση πριν και κατά τη διάρκεια εξέλιξης ενός έντονου καιρικού φαινομένου».
Συνέντευξη στον Χρόνη Διαμαντόπουλο
Αναμφισβήτητα η ανάπτυξη των τεχνολογιών έχει βοηθήσει και την μετεωρολογία για την ανάπτυξη των λεγόμενων μοντέλων πρόγνωσης. Πως όμως γνωρίζουμε ποιος μας δίνει την «καλύτερη πρόγνωση» του καιρού;
Να υπενθυμίσουμε καταρχάς ότι οι προγνώσεις καιρού έχουν και θα έχουν πάντα λάθη. Αυτό οφείλεται τόσο στην περιορισμένη, ακόμα και σήμερα, κατανόηση ορισμένων διεργασιών μέσα στην ατμόσφαιρα όσο και στην έλλειψη χρήσιμων μετρήσεων σε διάφορα σημεία της ευρύτερης περιοχής στην οποία γίνεται η πρόγνωση. Από την άλλη μεριά βέβαια τα μοντέλα πρόγνωσης σήμερα είναι ικανά να παρέχουν μία πολύ υψηλής πιστότητας πρόγνωσης καιρού για τις επόμενες δύο με τρεις ημέρες. Για καιρικά φαινόμενα μεγάλης κλίμακας όπως ένας επερχόμενος καύσωνας ή μία ψυχρή εισβολήη προγνωσιμότητα, η ικανότητα μας δηλαδή να γνωρίζουμε με αρκετά μεγάλη ακρίβεια το τι θα συμβεί,μπορεί να φτάσει και τις 6 με 7 ημέρες.
Στο ερώτημά σας για το ποιός δίνει την καλύτερη πρόγνωση καιρού η απάντηση δεν είναι εύκολη. Υπάρχουν αυτή τη στιγμή δεκάδες ιστοσελίδες οι οποίες παρέχουν προγνώσεις καιρού: προγνώσεις πουπροέρχονται από μεγάλα κέντρα του εξωτερικού, από ιδιωτικές εταιρίες, από ελληνικά ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια, ακόμα και από ιδιώτες. Να τονίσουμε εδώ ότι στην επιλογή της πηγής πληροφόρησης πρέπει να προσέχουμε ιδιαιτέρως την πηγή των πληροφοριών και την επιστημονική ποιότητα και κατάρτιση του παρόχoυ.
Όσον αφορά στο meteo.gr του Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών να τονίσουμε ότι η σελίδα αυτή τροφοδοτείται από προγνωστικά μοντέλα υψηλής ανάλυσης τα οποία καλύπτουν όλη την Ελλάδα και τα οποία επικαιροποιούνται και ελέγχονται συνεχώς ως προς την αξιοπιστία τους. Ο σκοπός μας είναι να παρέχουμε, πάντα στο μέτρο του επιστημονικά εφικτού, την καλύτερη ενημέρωση για τον καιρό της χώρας μας.
Στις υποδομές του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης, στο οποίο εργάζεστε λειτουργεί ένα πυκνό δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών, υπάρχει ένα Εργαστήριο Ατμοσφαιρικής Χημείας, ένα Εργαστήριο Βαθμονόμησης Μετεωρολογικού Εξοπλισμού, ένα κινητός σταθμός ατμοσφαιρικής ρύπανσης καθώς και ένα κινητό μετεωρολογικό ραντάρ και δίκτυο εντοπισμού κεραυνών μεγάλης εμβέλειας. Όλα αυτά πως συμβάλλουν στην πρόγνωση;
Οι περισσότερες από αυτές υποδομές που αναφέρονταιστο ερώτημα βοηθούν ώστε να έχουμε μία καλύτερη καταγραφή των καιρικών συνθηκών όταν αυτά βρίσκονται σε εξέλιξη. Πέρα από την πρόγνωση, η οποία όπως συζητήσαμε και πριν είναι μια πολύ σημαντική διαδικασία για την έγκαιρη προετοιμασία, αυτό που έχει πολύ μεγάλη σημασία κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ενός έντονου καιρικού φαινομένου είναι η παρατήρηση. Συστήματα όπως τα μετεωρολογικά ραντάρ, τα πυκνά δίκτυα μετεωρολογικών σταθμών, τα δίκτυα εντοπισμού κεραυνών βοηθούν ώστε να παρακολουθούμε την εξέλιξη του καιρού και να διαπιστώσουμε αν αυτή διαφοροποιείται από αυτό που είχε προβλεφθεί.
Είναι πάγια πρόταση των επιστημόνων να ενισχυθούν τα μετρητικά δίκτυα και να αναπτυχθούν έξυπνα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης ώστε οι αρχές και οι πολίτες να ενημερώνονται έγκαιρα και έγκυρα. Με τη βοήθεια και εμπλοκή των τοπικών φορέων (Δήμοι και Περιφέρειες) εκτιμώ ότι μέσα στα επόμενα χρόνια θα έχουμε φτάσει σε ένα ικανοποιητικό σημείο ενημέρωσης και προετοιμασίας.
Συνεργασία με το υπουργείο Κλιματικής Αλλαγής και Πολιτικής Προστασίας, υπάρχει; Με ποιον τρόπο και σε ποιο επίπεδο;
Επίσημη και θεσμοθετημένη συνεργασία με το Υπουργείο δυστυχώς δεν υπάρχει. Έχουμε καταθέσει πολλές φορές τις προτάσεις μας για τα εργαλεία και τις υπηρεσίες που μπορούμε να προσφέρουμε, το ίδιο έχουν πράξει όπως γνωρίζω και άλλα ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια της χώρας. Ελπίζουμε στο άμεσο μέλλον να αρθεί το χάσμα μεταξύ επιχειρησιακών και επιστημονικών φορέων ώστε να μπορέσουμε να συνεργαστούμε με στόχο την καλύτερη οργάνωση της πολιτείας απέναντι στα έντονα καιρικά φαινόμενα.
Ένα αισιόδοξο μήνυμα έρχεται από τους Δήμους της χώρας: διαφαίνεται το ενδιαφέρον τους για λειτουργία μετρητικών δικτύων και ολοκληρωμένων συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης. Εκμεταλλευόμενοι εθνικές και ενωσιακές χρηματοδοτήσεις ευελπιστούμε στο άμεσο μέλλον να είμαστε σε καλύτερη θέση όσον αφορά στην ετοιμότητα πριν και κατά τη διάρκεια εκδήλωσης ενός έντονου/ακραίου καιρικού φαινομένου.
Υπάρχει κάποια μελέτη για το ποιες περιοχές της Ελλάδας θα επηρεάσει περισσότερο το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής; Τι θα κληθούν να αντιμετωπίσουν οι επόμενες γενιές;
Η Ελλάδα βρίσκεται στην Ανατολική Μεσόγειο μία περιοχή η οποία θεωρείται ως ένα κομβικό σημείο για την κλιματική αλλαγή. Οι προβολές για το μέλλον στην περιοχή μας δείχνουν αύξηση της θερμοκρασίας, μείωση των βροχοπτώσεων κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες αλλά και μεγαλύτερη εμμονή των ετήσιων ανέμων (μελτεμιών) το καλοκαίρι με πιθανή χρονική επέκταση των μελτεμιών και το φθινόπωρο.
Οι επόμενες γενιές τόσο στην Ελλάδα όσο και στονυπόλοιπο πλανήτη θα αντιμετωπίσουν ολοένα αυξανόμενες θερμοκρασίες. Σημειώνουμε ήδη ότι είμαστε 1.1 βαθμούς πάνω από τη μέση τιμή της θερμοκρασίας του πλανήτη μας στην προβιομηχανικήπερίοδο και ο στόχος που έχει τεθεί είναι να μη ξεπεραστεί η τιμή των 1.5 βαθμών, κάτι όμως που θεωρείται πολύ δύσκολο να επιτευχθεί. Υπενθυμίζουμε εδώ το καλοκαίρι του 2021 στην Ελλάδα, ένα ακραίο θερμοκρασιακά καλοκαίρι το οποίο μας έδωσε μια εικόνα ενός τυπικού καλοκαιριού του μέλλοντος. Ας αναρωτηθούμε επομένως αν θέλουμε να ζούμε στο μέλλον με τις συνθήκες του καλοκαιριού του 2021.
Οι κλιματικές προσομοιώσεις δίνουν μεγαλύτερηπιθανότητα για εντονότερα και συχνότερα καιρικά φαινόμενα στο μέλλον αλλά και ισχυρότερους και μεγαλύτερης διάρκειας καύσωνες. Όπως αναφέραμε και προηγουμένως οφείλουμε να είμαστε έτοιμοι, να αναπτύξουμε εργαλεία και υπηρεσίες για καλύτερη ενημέρωση πριν και κατά τη διάρκεια εξέλιξης ενός έντονου καιρικού φαινομένου. Αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος για να μπορέσουμε να περιορίσουμε τις συνέπειες των έντονων καιρικών φαινομένων και να προστατεύσουμε τη ζωή και την περιουσία των πολιτών.