Η ανθρωπότητα βρίσκεται στα πρόθυρα μιας τεχνολογικής επανάστασης.
H ταχύτητα με την οποία αναδύονται οι νέες ιδέες, οι καινοτομίες και οι εφευρέσεις που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη (TN), δεν έχει ιστορικό προηγούμενο και διαταράσσει ριζικά το ανθρώπινο οικοσύστημα. Ορισμένοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι τον αιώνα που διανύουμε, η ανθρωπότητα θα βιώσει μια «έκρηξη της νοημοσύνης», μια «τεχνολογική μοναδικότητα» (Singularity).
Η θεωρία αυτή βασίζεται στην υπόθεση ότι η επιτάχυνση της αλλαγής, η τεχνολογική πρόοδος και η γνώση, θα αλλάξουν ριζικά την ανθρωπότητα. Οι ειδικοί φαίνεται να συμφωνούν ότι αυτό θα εξαρτηθεί από τις εξελίξεις στους τομείς της πληροφορικής και της τεχνητής νοημοσύνης, της ρομποτικής, της νανοτεχνολογίας και της βιοτεχνολογίας.
Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για τον τρόπο με τον οποίο θα λάβει χώρα αυτό το γεγονός. Θα είναι το αποτέλεσμα μιας επιταχυνόμενης αλλαγής, μια ανεξέλεγκτη επιτάχυνση που θα προκληθεί από αυτοαναπαραγόμενες και αυτοαναβαθμιζόμενες μηχανές, μια «έκρηξη νοημοσύνης» που θα προκύψει από τη γέννηση μιας προηγμένης και ανεξάρτητης τεχνητής νοημοσύνης, ή το αποτέλεσμα της βιοτεχνολογικής βελτίωσης;
Επίσης, η ανθρωπότητα θα το βιώσει ως ένα ξαφνικό γεγονός ή ως μια σταδιακή διαδικασία η οποία μπορεί να μην έχει μια καθορισμένη αρχή ή ένα σημείο καμπής; Όπως και να έχει, όλοι συμφωνούν ότι μόλις επιτευχθεί η τεχνολογική μοναδικότητα, η ζωή δεν θα είναι ποτέ ξανά η ίδια.
Τι σημαίνει «τεχνολογική μοναδικότητα»
Ο όρος «τεχνολογική μοναδικότητα» αναφέρεται σε ένα υποθετικό σημείο στο μέλλον όπου η τεχνολογική ανάπτυξη θα γίνει ανεξέλεγκτη και μη αναστρέψιμη.
Η πρώτη χρήση της όρου «τεχνολογική μοναδικότητα» αποδίδεται στον Τζον βον Νιούμαν (1903-1957), μαθηματικό και εμπνευστή της αρχιτεκτονικής των σύγχρονων υπολογιστών. Ο κορυφαίος μαθηματικός έγραψε ότι «η διαρκώς επιταχυνόμενη πρόοδος της τεχνολογίας και οι αλλαγές στον τρόπο της ανθρώπινης ζωής, φαίνεται ότι θα οδηγήσουν στη εμφάνιση μιας μοναδικότητας στην ιστορία της ανθρώπινης φυλής, πέραν της οποίας, οι ανθρώπινες υποθέσεις, όπως τις γνωρίζουμε, δεν θα υφίστανται».
Ένας άλλος πρόδρομος της θεωρίας ήταν ο Βρετανός μαθηματικός Ίρβινγκ Τζον Γκουντ, ο οποίος συνεργάστηκε με τον Άλαν Τούρινγκ κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το 1965, έγραψε ένα δοκίμιο με τίτλο «Speculations Concerning the First Ultraintelligent Machine», όπου υποστήριζε ότι μια πιο έξυπνη τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να δημιουργήσει ακόμα πιο έξυπνες τεχνητές νοημοσύνες.
Το 1983, ο συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Βέρνον Βιντζ, εκλαΐκευσε τη θεωρία σε ένα άρθρο του στο περιοδικό «Omni», όπου υποστήριζε ότι η ταχέως αυτοβελτιούμενη τεχνητή νοημοσύνη θα έφτανε τελικά σε ένα «είδος μοναδικότητας», πέρα από το οποίο η πραγματικότητα θα ήταν δύσκολο να προβλεφθεί.
Αλλά ίσως ο πιο διάσημος υποστηρικτής της θεωρίας αυτής είναι ο πρώην διευθντής μηχανικής της Google και διάσημος μελλοντολόγος, Ρέι Κέρζουελ. Το βιβλίο του «The Singularity is Near: When Humans Transcend Biology», που κυκλοφόρησε το 2005, είναι ίσως το πιο γνωστό έργο του και επεκτείνει τις ιδέες που έχει παρουσιάσει σε προηγούμενα του βιβλία.
Σύμφωνα λοιπόν με τον διάσημο φουτουριστή, ο ρυθμός ανάπτυξης των τεχνολογικών συστημάτων αυξάνεται εκθετικά με την πάροδο του χρόνου. Πιστεύει πώς η εκθετική αύξηση σε τεχνολογίες όπως η πληροφορική, η γενετική, η νανοτεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη θα κορυφωθεί και θα οδηγήσει σε μια νέα εποχή υπερ-ευφυίας.
«Η τεχνολογική μοναδικότητα θα μας επιτρέψει να υπερβούμε τους περιορισμούς των βιολογικών μας σωμάτων και εγκεφάλων», γράφει ο Κέρζουελ. «Δεν θα υπάρχει πλέον καμία διάκριση μεταξύ ανθρώπου και μηχανής». Πρoβλέπει επίσης ότι αυτό το γεγονός θα λάβει χώρα μέχρι το 2045, ενώ μέχρι το 2029, εκτιμά ότι μια τεχνητή νοημοσύνη θα περάσει το τεστ Τούρινγκ (Turing Test) και επομένως θα επιτύχει ανθρώπινα επίπεδα νοημοσύνης».
Το 1950, ο Άλαν Τούρινγκ, ο οποίος θεωρείται ο «πατέρας της επιστήμης των υπολογιστών», επινόησε ένα τεστ, το οποίο έθεσε τις βάσεις γι’ αυτό που ονομάζουμε σήμερα Τεχνητή Νοημοσύνη, ρωτώντας αν μια μηχανή μπορεί να μιμηθεί την ανθρώπινη σκέψη. Το συγκεκριμένο τεστ στηρίζεται σε μια απλή υπόθεση: Αν ένας άνθρωπος μπορεί να συμμετέχει σε μια συζήτηση για πέντε λεπτά χωρίς να καταλάβει ότι μιλάει σε μια μηχανή, τότε ο υπολογιστής περνάει το τεστ.
Ποιες θα είναι οι πιθανές συνέπειες στην ανθρωπότητα
Είναι πολύ δύσκολο να αντιληφθούμε την έννοια της τεχνολογικής μοναδικότητας με τα σημερινά δεδομένα. Ακόμη πιο δύσκολο είναι να προβλέψουμε τις συνέπειες που θα έχει στη ζωή μας.
Ωστόσο, όπως γράφει η επιχειρηματίας και ειδική στην ΤΝ, Νίσα Ταλαγκάλα σε άρθρο της στο Forbes, υπάρχουν πολύ πιο πιεστικές ανησυχίες σήμερα, καθώς η Τεχνητή Νοημοσύνη βρισκεται σε σημείο καμπής.
«Η διάκριση μεταξύ της μοναδικότητας και του σημείου καμπής είναι ότι το δεύτερο επικεντρώνεται στη διείσδυση και όχι στη νοημοσύνη. Οι τεχνητές νοημοσύνες με τις οποίες ασχολούμαστε σήμερα δεν είναι ιδιαίτερα έξυπνες σε σύγκριση με τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Ωστόσο, από τη στιγμή που ξυπνάμε το πρωί μέχρι τη στιγμή που πέφτουμε για ύπνο, βρίσκονται παντού, από το ξυπνητήρι που μας ξυπνάει μέχρι τη διαδρομή που ακολουθούμε για τη δουλειά μας, τις αμέτρητες αποφάσεις που λαμβάνονται παρασκηνιακά από εταιρείες και κυβερνήσεις και επηρεάζουν το επιτόκιο δανείου που παίρνουμε, τον τρόπο με τον οποίο δικαιούμαστε βοήθεια, τις αποφάσεις για την υγεία μας και πολλά άλλα. Αυτό είναι το σημείο καμπής το οποίο επηρεάζει τις ζωές όλων μας», εξηγεί η ειδικός.
Πολύ πριν φτάσουμε σε κάποια μοναδικότητα της τεχνητής νοημοσύνης, η άμεση πρόκληση είναι η απόλυτη διείσδυση της τεχνητής νοημοσύνης στην καθημερινότητά μας. Ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστεί αυτή η πρόκληση, είναι η εκπαίδευση των ανθρώπων πάνω σε θέματα που αφορούν αυτές τις τεχνολογίες. Οι άνθρωποι θα πρέπει να μπορούν να κατανοούν και να διαμορφώνουν απόψεις σχετικά με το ρόλο της ΤΝ στη ζωή τους. Με άλλα λόγια, ο τρόπος με τον οποίο θα μάθουμε όλοι μας για την ΤΝ, θα επηρεάσει με τη σειρά του την ανάπτυξη της τεχνολογίας και την όποια επερχόμενη μοναδικότητα, αν συμβεί.