NewsEdit Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η στάση της Δυσης σε αυτή και αναζωπύρωσηψυχροπολεμικού κλιματος ΗΠΑ και με Κινα φέρνει όχι μόνο γεωπολιτικές και πολιτικές, αλλά και οικονομικές ανακατατάξεις που οδηγούν σε νέα εποχή. Καθως χωρίζεται η παγκόσμια οικονομία σε δύο τουλάχιστον νέες ζωνες επιρροής, την Ευρασιατικη Ρωσιας-Κινας και την Ευρατλαντικη ΗΠΑ-ΕΕ-Βρετανίας.
Του Κωνσταντίνου Βέργου
Παρότι η παγκόσμια οικονομία βρίσκονταν ως πρόσφατα σε ισχυρή ανάπτυξη, μετά από 7 συνεχή τρίμηνα ανοδικής πορείας του ΑΕΠ για τις περισσότερες χώρες του κόσμου, με την ανεργία να εχει μειωθεί στις περισσότερες χώρες εντυπωσιακά, όπως σε Αγγλία και ΗΠΑ η κάτω από 4% , και στην Ελλάδα στο 12,2% που είναι επίπεδo χαμηλότερο των τελευταίων 12 ετών, αρχίζουν να διαφαίνονται σημαντικά σύννεφα στον οικονομικό ορίζοντα.
Η ανάπτυξη στην Ευρωζώνη που μεχρι πρόσφατα ετρεχε σε ετήσια βάση με ρυθμούς λίγο μεγαλύτερους από 5%, αρχίζει να επισκιάζεται από ένα κύμα ανόδου τιμών. Ο πληθωρισμός ήδη από τα τέλη του 2021 ξεπέρασε το 5% και πλέον, με μόνη εξαίρεση την Ιαπωνία, και πλέον βρίσκεται σε επίπεδα κοντα σε 8%-12% στις περισσότερες χώρες. Η αύξηση του πληθωρισμού, νομοτελειακά οδηγεί σε αυξημένα επιτόκια, και κόστη δανεισμού, με αποτέλεσμα την πτώση των εταιρικών κερδών και την ύφεση.
Αυτά τα δεδομένα επιταχύνθηκαν πολύ με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανίας και κυρίως με τον υβριδικό πόλεμο Δύση προς Ρωσία με αιτία και αφορμή την εισβολή αυτή. Τα μέτρα της Δύσης έναντι Ρωσίας, οδηγούν εκ των πραγμάτων σε αύξηση του ενεργειακού κόστους και ταχεία είσοδο της παγκόσμιας οικονομίας σε κρίση.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η στάση της Δυσης σε αυτή και αναζωπύρωσηψυχροπολεμικού κλιματος ΗΠΑ και με Κινα φέρνει όχι μόνο γεωπολιτικές και πολιτικές, αλλά και οικονομικές ανακατατάξεις που οδηγούν σε νέα εποχή. Καθως χωρίζεται η παγκόσμια οικονομία σε δύο τουλάχιστον νέες ζωνες επιρροής, την Ευρασιατικη Ρωσιας-Κινας και την Ευρατλαντικη ΗΠΑ-ΕΕ-Βρετανίας.
Αποτελεσμα των νεων ζωνων είναι τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα η απώλεια ζωτικών αγορών κατανάλωσης και πρώτων υλών για τις εταιρίες με φυσική συνεπεια την πτώση των κερδών εταιριών με διαθνη παρουσία. Καθολου τυχαία σε αυτά τα δεδομένα η άμεση πτωση τιμών εταιριών τεχνολογιας.
Ευρύτερα μιλώντας, οι γεωπολιτικές συγκρούσεις και η αναδιάταξη στον έλεγχο της ενεργειακής πίττας, επηρεάζουν την παγκόσμια ανάπτυξη, πληθωρισμό καιεπιτόκια, με αμεση επιπτωση την πτώση και τον Δείκτη Αγοραστικής εμπιστοσύνης (CSI) στις ΗΠΑ, που έπεσε κάτω από το επίπεδο 60, και που επιβεβαιώνει ότι έρχεται ύφεση. Ημεγάλη πτώση τιμών στις χρηματιστηριακές αγορές μετοχών και ομολόγων που βιώνουμε που ξεκίνησε από Δεκέμβριο και επιταχύνθηκε το τελευταίο μήνα παρέσυρε στο διάβα της ακόμη και τις τιμές κρυπτονομισματων, αντικατοπτρίζει χαμηλές προσδοκίες για τις δυνατότητες των εταιριών να εμφανίσουν κέρδη τα επόμενα χρόνια. Εχουν όμως και ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό.
Οι κυβερνήσεις στην κρίση που ξεκινάει (πιθανότατα από το πρώτο εξάμηνο του 2023)έχουν λιγότερα εργαλεία αντιμετώπισης του προβλήματος από ότι πριν δύο χρονια όταν ξεκίνησε η κρίση του κορονοϊού. Εκτός απροόπτου, επομένως, φαίνεται ότι από το τέλος του ετους η ανθρωπότητα μπαίνει σε δύσκολη φαση πτωσης ολων των αξιών(ακίνητα, μετοχές, ομόλογα).
Χρηματιστηριακά αυτό σημαίνει ότι η πτώση θα συνεχίσει να είναι εντονη σεμετοχές εχουν να κανουν με πολυτελή κατανάλωση και γενικά με κατανάλωση. Οι επενδύσεις σε μετοχές είναι πλέον σε σοβαρούς κινδύνους, όμως μετοχές όπως Τραπεζών, Κοινής Ωφελείας (ΔΕΗ κλπ) θα μπορούσαν να συνεχίζουν να αποτελούν καλές επενδύσειςγια κάποιους μήνες, επωφελούμενες από τις εξελίξεις στον πληθωρισμό για τα κέρδη τέτοιων εταιριών.
Οι χρηματιστηριακοί κίνδυνοι στο Τραπεζικό σύστημα των μεγάλων χωρών θα μείνουν φέτος μικροί, για λόγους που σχετίζονται με την αύξηση κεφαλαίων των τράπεζων λόγω συνθήκης Βασιλείας 3. Αυτό σημαίνει ότι οι πιέσεις τιμών μπορεί και να θεωρηθούν επενδυτικές ευκαιρίες σε κάποιες από αυτές τις μετοχές. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για εταιρίες με βιομηχανική η τεχνολογική δραστηριότητα στην Ευρώπη. Ούτε προοπτικές αύξησης εσόδων η κερδών υπάρχουν για αυτές, ούτε βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης.
Σε ότι αφορα τα γεωπολιτικά οικονομικά δεδομένα, οι πολιτικές επιλογές των τελευταίων μηνών οδηγούν την Ευρώπη παγκόσμια στο οικονομικό περιθώριο καθώς οι ΗΠΑ προσανατολίζονται σε παραγωγική συνεργασία με Λατινική Αμερική και οι Ρώσοι με Κίνακαι άλλες Ασιατικές χωρες. Οι εταιρίες στην δυτική και κεντρική Ευρώπη από την άλλη θα είναι απλοί καταναλωτές πανάκριβης ενέργειας, είτε οι Ευρωπαϊκές χώρες θα μπουν σε κύκλο δαπανηρών ενεργειακών επενδύσεων η και τα δυο.
Σε ότι αφορα το επιτόκιο κόστος, αυξημένος είναι ο κίνδυνος για περιφερειακές χωρες, όπως η Τουρκία, της οποιας οι τιμές στα ασφάλιστρα κινδυνου ομολογων (CDS) εχουνδιπλασιαστεί, αλλα και για την Ελλάδα.
Τα νεα αυτά δεδομενα επαναφέρουν τις πιθανοτητες χρεοκοπίας χωρων, που βιωσαμε εντονα την τριετια 2007-2010, κατι που ειδικά για την Ελλαδα εγκυμονεί σοβαρούς κινδυνους καθως η χώρα εξακολουθεί να εχει αδυναμη οικονομία, όπως εδειξε πρόσφατη εκθεση του Ροιτερς που κατατάσσει την Ελλαδα σε κλαμπ χωρων υψηλού συστημικού κινδυνου.
Σε κάθε περίπτωση, οι αγορες προηγουνται της οικονομιας, κατι που σημαινει ότι η συνέχισή της πτώσης των τιμων στις αγορές μέτοχων και ομολόγων δεν θα συνοδευτεί αυτό ματα από την υφεση των οικονομιών, αλλά η ύφεση θα ακολουθήσει με καθυστέρηση μερικών μηνών, που όπως εξηγήσαμε μαλλον θα ξεκινάει από το πρωτο εξαμηνο του 2023.
Αυτό δινει περιθωρια στις Κεντρικες Τραπεζες να αντιδράσουν και να τοποθετήσουν νεα μεγαλη ρευστότητα στις αρχες του νεου ετους η στο τέλος του 2022 που θα επιτρέψει, όπως εγινε το 2012, στη σταδιακη ανακούφιση των επιπτώσεων της κρισης που ερχεται.
Κωνσταντίνος Βέργος
Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Μεγάλη Βρετανία