Χρόνης Διαμαντόπουλος Πρόληψη, έγκαιρη και έγκυρη παρέμβαση, αντιμετώπιση της τραυματικής εμπειρίας.
Θεανώ Φωτίου*
Παιδοφιλία, παιδεραστία, κακοποιητές και βιαστές ανηλίκων, γυναικοκτονίες.
Ανοίκειες λέξεις που εισέβαλαν βίαια στις τηλεοράσεις, τον τύπο, τα social media.
Τι συμβαίνει ξαφνικά στην κοινωνία μας, αναρωτιούνται οι δημοσιολογούντες;
Ότι συνέβαινε ανέκαθεν, αλλά οι κοινωνικές συμβάσεις και η πατριαρχική οικογένεια έκρυβε επιμελώς. Επτασφράγιστα θέματα της ιδιωτικής σφαίρας γίνονται επίκαιρα θέματα της δημόσιας.
Γυναικείες οργανώσεις εις μάτην κατήγγελλαν εδώ και δεκαετίες την ενδοοικογενειακή βία και την γυναικοκτονία. Διεθνείς οργανώσεις προστασίας του παιδιού μιλούσαν για αυτές τις ανίερες καταστάσεις – που εκλαμβάνονταν ως ακραίες και σπάνιες. Η κοινωνία έκλεινε ερμητικά τα μάτια.
Χρειάστηκε το me too, ο εγκλεισμός του κορωνοϊού και οι γενναίες φωνές των επωνύμων και ανωνύμων θυμάτων για να έρθουν οι σκοτεινές και αποτρόπαιες πράξεις στο φως. Χρειάστηκε το «πλήρωμα του χρόνου», βοηθούντων και των social media: Τα ανήλικα παιδιά κακοποιούνται και βιάζονται.
Σήμερα που τα θέματα αυτά άνοιξαν απαιτείται μεγάλη προσοχή να μην περιοριστούμε στον επιμερισμό ευθυνών, να μη χαθούμε στους ορισμούς και τις εξειδικεύσεις, στην περιπτωσιολογία, την ατομική ευθύνη και την εκδικητική οργή αφ’ ενός, στην αντίληψη ότι η ευθύνη του κράτους εξαντλείται στην εκ των υστέρων ενεργοποίηση των κατασταλτικών και δικονομικών θεσμών (αστυνομία – δικαιοσύνη).
Το μεγάλο οπλοστάσιο που πρέπει να ενεργοποιηθεί είναι το κοινωνικό κράτος, υγεία- παιδεία –κοινωνική προστασία – πρόνοια. Για την πρόληψη, την ενημέρωση, την έγκυρη και έγκαιρη παρέμβαση αλλά και για την επούλωση των τραυμάτων των θυμάτων. Με σοβαρότητα και με ολιστικές κινήσεις που απαιτούν χρήμα και διάρκεια, χωρίς πυροτεχνήματα και επικοινωνιακές φανφάρες, χωρίς επιφανειακές καταδίκες για τον κατευνασμό της λαϊκής κατακραυγής.
Σήμερα δεν μπορεί να αγνοούμε ότι παιδόφιλοι και παιδεραστές βρίσκονται στο στενό και ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον, ενώ οι άγνωστοι εισβάλλουν μέσω του διαδικτύου στην «online grooming” διαδικασία αποπλάνησης. Είναι αυτή η κατάργηση των φυσικών ορίων και η διατήρηση της ανωνυμίας που θέτει σε κίνδυνο περισσότερα παιδιά.
Σήμερα δεν μπορεί να αγνοούμε ότι από το 2000 -2016, ανήλικα κορίτσια κάτω των 14 ετών συνευρίσκοντο με άνδρες πολύ μεγαλύτερούς τους, με κατάληξη τον γάμο 9.047 παιδιών (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ)
Η πρόληψη, από την οποία πρέπει να ξεκινήσουμε, απαιτεί θεματικές ενότητες στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση για την αυτοπροστασία και τις ανθρώπινες σχέσεις με στοχευμένη διάχυση της πληροφορίας.
Απαιτεί πολλαπλασιασμό των κοινωνικών δομών των Δήμων, ψηφιακή παρακολούθηση και συντονισμό κράτους και αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού. Τέτοιες δομές επιχειρήσαμε να δημιουργήσουμε την περίοδο 2015-2019. Τα 240 κέντρα κοινότητας που δημιούργησε ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελούν την ψηφιακή καρδιά των κοινωνικών υπηρεσιών κάθε Δήμου και – παρά τις προσπάθειες της ΝΔ να τα καταργήσει- εξακολουθούν να επιτελούν το έργο τους. Σε αυτά είχαμε εντάξει ( πιλοτικά, με πόρους του ΕΣΠΑ) 100 Κέντρα Στήριξης Οικογένειας και παιδιού (ΚΕ.Σ.ΟΙ.Π.) με ψυχολόγους, παιδοψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς και κοινωνιολόγους που θα αντιμετώπιζαν προβλήματα ενδοοικογενειακής βίας, προβλήματα εφήβων κλπ. Η ΝΔ, δυσανεκτική στις καινοτομίες του ΣΥΡΙΖΑ, δεν τις εφάρμοσε ποτέ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ –ΠΣ δεσμεύεται για την πλήρη ανάπτυξη 330 ΚΕ.Σ.ΟΙ.Π., σε συνεργασία και συντονισμό με τις αντίστοιχες ΤΟ.Μ.Υ. (Τοπικές Μονάδες Υγείας και Ψυχικής Υγείας). Πρόκειται για τον ψηφιακό βραχίονα υγείας – πρόνοιας που έχει επεξεργαστεί ο ΣΥΡΙΖΑ –ΠΣ και συντονίζει τις δράσεις για την προστασία του παιδιού στην κοινότητα.
Αυτός ο συντονισμός, με στοχευμένη εκπαίδευση και εξειδικευμένο προσωπικό, δίνει την δυνατότητα έγκαιρων και έγκυρων παρεμβάσεων στα ζητήματα που σήμερα απασχολούν όλους μας.
Η Δικαιοσύνη παράλληλα οφείλει να συνεπικουρείται από εξειδικευμένες μονάδες που μπορούν να αναπτυχθούν στις διευθύνσεις του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, όπως η Μονάδα Κακόβουλης Παρέμβασης για το Παιδί, στελεχωμένη με ειδικούς επιστήμονες της ψυχικής υγείας, για να παράσχουν τις επιστημονικές γνωμοδοτήσεις που απαιτούνται αλλά και την εκπαίδευση επαγγελματιών και πολιτών για εξειδικευμένη παρέμβαση στις δομές και στα θύματα.
Είναι πολλά που πρέπει να γίνουν. Με γνώση, με διαφάνεια, με επιστημοσύνη, με μεγάλους και μακροπρόθεσμους προϋπολογισμούς.
Δεν χωρούν εδώ επικοινωνιακοί «νόμοι περί Παιδικής Προστασίας» (ν4837/2021), όπου ακόμη και για θέματα σεξουαλικής κακοποίησης προβλέπει έναν κοινωνικό επιστήμονα ανά Περιφέρεια ως αποδέκτη και διαχειριστή αναφορών που θα έρχονται από όλες τις δομές όπου βρίσκονται παιδιά, δηλαδή από όλα τα ιδρύματα της Περιφέρειας, Ιδιωτικού και Δημοσίου Δικαίου μέχρι όλους τους βρεφονηπιακούς σταθμούς, ιδιωτικούς και δημοτικούς. Καθώς και ο ορισμός ενός υπεύθυνου παιδικής προστασίας από το υφιστάμενο προσωπικό σε κάθε μια τέτοια δομή, που θα συντάσσει τις αναφορές και θα αμείβεται από τη Δομή!!! Ή όπως ο νόμος – παρωδία για την επιτροπεία ασυνόδευτων ανηλίκων που αναθέτει την επιτροπεία ακόμα και σε άτομο του «φιλικού περιβάλλοντος» του ανηλίκου.
Σήμερα απαιτείται κράτος υπεύθυνο και σοβαρό, που θα αναλάβει τις ευθύνες του απέναντι στα παιδιά.
ΘΕΑΝΩ ΦΩΤΙΟΥ
Αναπλ. Τομεάρχης για την Κοιν. Αλληλεγγύη
Πρώην Αναπληρώτρια Υπουργός Εργασίας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης