Η αναζήτηση και ανάγνωση μιας εφημερίδας είναι πλέον πολυτέλεια. Η καθημερινότητα είναι στραμμένη στη ψηφιακή ανάγνωση. Το χαρτί δικαιώνεται μόνο από ρομαντικούς παλαιούς αναγνώστες.
Οι εκδότες προσπαθούν παγκοσμίως να βρουν βιώσιμες λύσεις για τις χάρτινες εκδόσεις. Η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Η τηλεόραση άλλαξε τον κινηματογράφο, το βινύλιο συρρικνώθηκε από το cd. Το σίγουρο είναι πως οι σχεδιαστές εφημερίδων πρέπει να προσαρμοσθούν στα νέα δεδομένα. Η δύναμη της εικόνας με την χρήση ψηφιακών εργαλείων είναι καταιγιστική.
Ο Πάνος Κωνσταντόπουλος ξεκίνησε να επιμελείται την στήλη INFONEWS στην εφημερίδα ΕΘΝΟΣ και μετέπειτα στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ TΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ χρησιμοποιώντας ως βασικό εργαλείο παρουσίασης τα infographics. Οι «500 λέξεις άποψης» δεν υπάρχουν στα INFO NEWS με την κλασσική μορφή. Μια διαφορετικού είδους στήλη παρουσιάστηκε, ως σταθμός της παραστατικής δημοσιογραφίας στον ελληνικό τύπο.
Κάθε Σάββατο το INFONEWS παρουσιάζει θέματα από όλο το φάσμα των γεγονότων. Η εξέλιξη την στήλης έχει χαρακτήρα κοινωνικού σχεδιασμού, το περίφημο social design.
Στον φιλόξενο χώρο του ΡΟΜΑΝΤΣΟ εκτίθενται INFONEWS από το 2018 έως σήμερα από 218 συνεχόμενες εβδομάδες. Θα τα δείτε στην πρωτότυπη τυπωμένη σελίδα εφημερίδας. Το εφήμερο της είδησης αποκτά έναν άλλο συνολικό χαρακτήρα ανάμνησης, κοινωνικού προβληματισμού και εμμονής για την αληθινή και παραστατική δημοσιογραφία.
Ο ινφογραφίστας Πάνος Κωνσταντόπουλος σημειώνει: “Οι σελίδες εφημερίδας ως «έργα τέχνης» κρεμασμένες σαν στο περίπτερο μου δίνουν την δύναμη να εξακολουθώ να σχεδιάζω το INFONEWS σε χαρτί εφημερίδας”.
Για την εν λόγω έκθεση γράφει η Κυριακή Μπεϊόγλου
«Δυναμιτίζοντας την πληροφορία»
Στην αρχή με ξένισαν. Τι ήταν αυτές οι περίεργες σελίδες που ξεφύτρωναν στη ροή του διαβάσματος των κειμένων της εφημερίδας; Τι είναι αυτά τα infographics; Όσο περνούσαν οι εβδομάδες όμως σταματούσα με ενδιαφέρον στη στήλη του Πάνου Κωνσταντόπουλου στο τεύχος του Σαββατοκύριακου. Μικρές παρεμβάσεις εικαστικής τέχνης με αριθμούς και δυνατές λέξεις που σε προκαλούσαν να τις προσέξεις. Είναι προσμετρήσιμα μεγέθη τα ανθρώπινα συναισθήματα, η χαρά, η ζωή, η λύπη, ο θάνατος, οι κοινωνικές ανατροπές; Από αυτήν τη στήλη έμαθα πως ναι. Διότι καθώς ο χρόνος κυλούσε, καθώς η ζωή μάς τροφοδοτούσε με μικρά και μεγάλα γεγονότα, τα infographics της «Εφημερίδας των Συντακτών» έφτιαχναν μια ρεαλιστική και ταυτόχρονα καλλιτεχνική απεικόνισή τους. Η ακροδεξιά, η κοινωνική ανισότητα, ο Παύλος Φύσσας, ο Ζακ Κωστόπουλος, η πανδημία, οι νεκροί και οι ανεμβολίαστοι, το #MeToo, τα καμένα δάση, ο Μίκης Θεοδωράκης, πρόσφατα η o Γκορμπατσώφ και ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης με αφορμή τον θάνατο της Βασσίλισας Ελισάβετ, και άλλα πολλά και σημαντικά έγιναν υλικό για τη σελίδα του Πάνου Κωνσταντόπουλου. Μας έχει εκπλήξει πολλές φορές γιατί απεικονίζει με αριθμούς και στατιστικές πράγματα που νομίζαμε πως ξέρουμε. Το design της σελίδας δυναμιτίζει την πληροφορία, την κάνει αξιοπρόσεκτη από μια άλλη, διαφορετική ματιά. Πολλά είναι τα infonews του που θυμάμαι, αλλά νομίζω πως δεν θα μπορέσω να ξεχάσω ποτέ έναν χάρτη με το Αφγανιστάν μαύρο στη μια άκρη του να διαγράφεται το πρόσωπο μιας γυναίκας, της νεότερης γυναίκας δημάρχου στο Αφγανιστάν, της 29χρονης Ζαρίφα Γκαφέρι που συγκλονίζει με τη μαρτυρία της ότι περιμένει τη σύλληψη και εκτέλεσή της από τους Ταλιμπάν. «Κάθομαι εδώ και περιμένω να έρθουν. Δεν υπάρχει κανείς να βοηθήσει εμένα ή την οικογένειά μου, θα έρθουν για ανθρώπους σαν εμένα και θα με σκοτώσουν».
Η επιστήμη και η τέχνη ανήκουν σε όλο τον κόσμο, και μπροστά τους εξαφανίζονται όλα τα σύνορα, είχε πει κάποτε ο Βόλφγκανγκ Γκαίτε. Στα infographics ο αναγνώστης παρατηρεί την αρμονική συνύπαρξή τους, από την ανάλυση στη δημιουργία, αντιλαμβάνεται πως είναι μια καινούργια μορφή επικοινωνίας και των δύο. Ένας διάλογος που φαίνεται να στεγάζει ένα καινούργιο μήνυμα για τον αναγνώστη.
Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν ήταν ο πρώτος θεωρητικός που με ενάργεια κατανοούσε πώς άλλαξε η τέχνη από τη στιγμή που μέσω κυρίως της φωτογραφίας στις εφημερίδες έφτασε σε κάθε σπίτι. Τα infographics του Πάνου Κωνσταντόπουλου μας δείχνουν συχνά το πώς βιώνουμε τη σύγχρονη πραγματικότητα μέσα από τα γραφικά και τις ουσιαστικές πληροφορίες. Τίποτα δεν είναι περιττό εκεί… Διότι κάθε δευτερόλεπτο που περνάει στον κόσμο μας είναι γεμάτο πληροφορίες, αλλά σημασία έχει να διαλέγει κανείς τις σημαντικές. Και εκεί είναι όλη η διαφορά -εκτός από το αισθητικό αποτέλεσμα- της στήλης του στην «Εφημερίδα των Συντακτών».
«Υπάρχει κάτι σχεδόν μαγικό στις οπτικές πληροφορίες. Είναι αβίαστο. Τα γραφήματα είναι μια μορφή συμπίεσης γνώσης… ένας τρόπος συμπίεσης τεράστιου όγκου πληροφοριών και κατανόησης σε έναν μικρό χώρο». Είναι τα λόγια του David McCandless, ενός από τους πιο γνωστούς data-journalist και information designer. Αυτό το αβίαστο, το ουσιαστικό και το υψηλής αισθητικής αποτέλεσμα βλέπουμε εμείς οι αναγνώστες κάθε εβδομάδα στη στήλη του Πάνου Κωνσταντόπουλου. Εύχομαι να συνεχίσει να μοιράζεται μαζί μας το άρτιο έργο του, που μας πληροφορεί αλλά και ταυτόχρονα μας συγκινεί.
Δείτε δείγματα των infographics τυπωμένα σε χαρτί εφημερίδας: