NewsEdit Σε μια νέα σκληρή αναμέτρηση θα επιδοθούν στην Πράγα τα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα οποία ζητούν απάντηση στην ενεργειακή κρίση μέσα σε κλίμα μεγάλων διαφωνιών ως προς τα μέτρα τα οποία θα πρέπει να ληφθούν πριν μπει ο χειμώνας.
Οι 27 αρχηγοί των κρατών της ΕΕ θα προσπαθήσουν να καταλήξουν σε έναν συμβιβασμό για τη διαχείριση του ενεργειακού προβλήματος, μετά το παράθυρο που άνοιξε χθες η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τοποθετούμενη για πρώτη φορά υπέρ της επιβολής πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου, όπως πρότεινε η Αθήνα και αρχίζουν να συμφωνούν η μια μετά την άλλη οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Οι κυβερνήσεις της ΕΕ συζητούν για εβδομάδες το ανώτατο όριο της τιμής του φυσικού αερίου, χωρίς να καταλήξουν σε συμφωνία. Ενώ η πλειονότητα των μελών της ΕΕ υποστηρίζει κάποια μορφή ανώτατου ορίου για την αντιμετώπιση του αυξανόμενου πληθωρισμού, η Γερμανία, η Δανία και η Ολλανδία αντιτίθενται, επικαλούμενες ανησυχίες για την ασφάλεια του εφοδιασμού.
Το πλαφόν στην τιμή
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υπογράμμισε ότι η ΕΕ θα πρέπει να εξετάσει ένα ανώτατο όριο τιμής για το φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας – αλλά ότι οποιοδήποτε ανώτατο όριο πρέπει να συνδυάζεται με αυστηρότερες απαιτήσεις για τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου, για να διασφαλιστεί ότι η κατανάλωση φυσικού αερίου δεν αυξάνεται σε μια εποχή που το καύσιμο είναι σπάνιο.
Μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το πρωί της Τετάρτης, η φον ντερ Λάιεν είπε ότι οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει επίσης να αρχίσουν να αγοράζουν από κοινού φυσικό αέριο, για να διασφαλίσουν ότι τα μεμονωμένα μέλη δεν θα υπερασπίσουν το ένα το άλλο για φυσικό αέριο στις παγκόσμιες αγορές και δεν θα αυξήσουν τις τιμές.
Στην τηλεδιάσκεψη την Τετάρτη που είχε ο Έλληνας ΥΠΕΝ Κώστας Σκρέκας με τον Γερμανό υπουργό ενέργειας Ρόμπερτ Χάμπεκ, από κοινού με τους ομολόγους του των χωρών που συγκροτούν το «μπλόκ των 5» (Ελλάδα, Βέλγιο, Ιταλία, Ισπανία, Πολωνία), σύμφωνα με πληροφορίες η γερμανική πλευρά οι Γερμανοί δεν απέρριψαν a priori τη δημιουργία ενός μηχανισμού επιβολής πλαφόν, ωστόσο δέχονται να συζητήσουν μια τέτοια προοπτική μόνον υπό την προϋπόθεση ότι θα συνοδεύεται από υποχρεωτική και σημαντική μείωση της κατανάλωσης αέριου σε όλη την Ε.Ε. Σε μια τέτοια κατεύθυση, ως γνωστόν, δεν συμφωνούν οι Νότιες χώρες οι οποίες δεν αντιμετωπίζουν τόσο μεγάλο κίνδυνο επάρκειας όπως οι Βόρειες χώρες.
Η πρόταση του «μπλόκ των 5» για πλαφόν είναι τέτοια ώστε να εξασφαλίζει πως οι προμηθευτές δεν θα γυρίσουν τη πλάτη τους στην Ευρώπη στέλνοντας τα φορτία τους στην Ασία, όπου ενόψει χειμώνα η ζήτηση αναμένεται να αυξηθεί. Στην πράξη για να συμβεί αυτό, η τιμή στην οποία θα οριστεί το πλαφόν θα πρέπει να είναι λίγο υψηλότερη από την αντίστοιχη στα ασιατικά χρηματιστήρια.
Ετσι, ο προμηθευτής LNG δεν θα έχει κίνητρο να στραφεί στην Κίνα ή αλλού στον Ειρηνικό, παρά θα συνεχίσει να πουλάει στην ευρωπαϊκή αγορά. «Αν βάλεις πλαφόν 100 ευρώ, θα λείψουν τα μισά καράβια και θα έχουμε πρόβλημα εφοδιασμού. Από την άλλη, αν είναι πολύ υψηλό το πλαφόν, δεν θα έχει πρακτική αξία για τη λειτουργία της αγοράς», όπως συνόψισε χαρακτηριστικά παράγοντας της αγοράς.
Η χθεσινή τεχνική ενημέρωση και «ζύμωση» των υπουργών προς τον κ. Χάμπεκ αξιολογείται ως ένα βήμα που μένει να συνεχιστεί κατά το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε. που πρόκειται να πραγματοποιηθεί στις 11 Οκτωβρίου και αφού πρώτα έχει πραγματοποιηθεί η Σύνοδος Κορυφής.
Τέσσερα βασικά σημεία στην επιστολή ντερ Λάιεν
Στην επιστολή της η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ζητεί επαναδιαπραγμάτευση με τους προμηθευτές της ΕΕ με προώθηση της πλατφόρμας για κοινές αγορές αερίου, νέο ευρωπαϊκό δείκτη τιμών, πλαφόν στο αέριο για ηλεκτροπαραγωγή και επιτάχυνση επενδύσεων σε ΑΠΕ για την ενεργειακή ανεξαρτησία της ΕΕ.
Αρχικά η «προσοχή» της Κομισιόν εστιάζει στις εισαγωγές αερίου της ΕΕ, προτείνοντας νέο γύρο διαπραγματεύσεων με τους προμηθευτές της Ένωσης με σκοπό τη μείωση της τιμών των εισαγωγών όλων των ειδών (αγώγιμο και LNG).
Συμπληρώνει ακόμη πως η ευρωπαϊκή ενεργειακή πλατφόρμα θα πρέπει να παίξει κεντρικό ρόλο ώστε η Ευρώπη να διασφαλίσει πρόσβαση σε ανταγωνιστικές τιμές για την προμήθειά της. Μάλιστα, για την καλύτερη λειτουργία της πλατφόρμας κοινών προμηθειών, η πρόταση της Λάιεν προς τους ευρωπαίους ηγέτες περιλαμβάνει την θέσπιση Κανονισμού για την συμμετοχή των κρατών μελών και της βιομηχανίας.
Η δεύτερη πρόταση της πρόεδρου της Κομισιόν αφορά σε παρέμβαση για τον περιορισμό της τιμής στην αγορά του φυσικού αερίου. Αυτό αφορά σε νέο ευρωπαϊκό δείκτη τιμών, δεδομένου ότι το TTF πλέον δεν αντιπροσωπεύει σωστά το εισαγόμενο αέριο. Όπως σημειώνει στην επιστολή της, η Κομισιόν έχει ξεκινήσει ήδη να εργάζεται πάνω σε ένα συμπληρωματικό δείκτη τιμών της ΕΕ με σκοπό να «αποτυπωθεί» καλύτερα η ενεργειακή πραγματικότητα της Ευρώπης ως έχει σήμερα και να διασφαλιστεί η καλύτερη λειτουργία της αγοράς με χαμηλότερες τιμές. Σε ότι αφορά το μέτρο του πλαφόν στο φυσικό αέριο, η Λάιεν σημειώνει στην επιστολή της ότι «πρέπει να αναγνωρίσουμε τους κινδύνους που συνεπάγεται ένα ανώτατο όριο στις τιμές του φυσικού αερίου και να τεθεί σε εφαρμογή με τις απαραίτητες διασφαλίσεις».
Η 3η πρόταση αφορά στην επίδραση που έχουν οι διακυμάνσεις των τιμών φυσικού αερίου στη διαμόρφωση των τιμών ηλεκτρικής ενέργεια, παντού στην Ευρώπη, γεγονός που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί, όπως υπογραμμίζεται. Συγκεκριμένα, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επισημαίνει ότι «Γι’ αυτό το λόγο, μαζί με την δράση μας για το εισαγόμενο αέριο, είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε την εισαγωγή ενός προσωρινού πλαφόν στην τιμή του αερίου που χρησιμοποιείται στην ηλεκτροπαραγωγή». Αυτό, όπως αναφέρεται, θα μειώσει τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, εν αναμονή μιας διαρθρωτικής μεταρρύθμισης της αγοράς.
Τέταρτο μέτρο προς αντιμετώπιση της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης που απευθύνει η Λάιεν προς τους ευρωπαίους ηγέτες είναι η επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης με την προώθηση περισσότερων επενδύσεων σε ΑΠΕ.
Πλαφόν και στο ρωσικό πετρέλαιο;
Στο μεταξύ, χθες, οι μόνιμοι αντιπρόσωποι των «27» κατέληξαν στο όγδοο πακέτο κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας, το οποίο θα ενεργοποιηθεί σήμερα το πρωί εάν δεν προβληθεί αντίρρηση ή βέτο από κάποια χώρα. Σε αυτό περιλαμβάνεται και η επιβολή πλαφόν στις τιμές πώλησης του ρωσικού αργού πετρελαίου στις διεθνείς αγορές, στο πλαίσιο των αντίστοιχων μέτρων που έχουν ληφθεί από την ομάδα των G7. «Δεν θα αποδεχθούμε ποτέ τα νόθα δημοψηφίσματα του Πούτιν ή οποιαδήποτε είδους προσάρτηση εδάφους της Ουκρανίας. Είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε να αναγκάζουμε το Κρεμλίνο να πληρώνει» τόνισε η πρόεδρος της Κομισιόν.
Ωστόσο, η απόφαση που έχει ληφθεί δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένη τιμή που ορίζεται ως πλαφόν, ούτε και περιθώριο εντός του οποίου μπορεί αυτή να κινείται – κάτι, πάντως, που ενδέχεται να συμβεί τις επόμενες εβδομάδες, σε συντονισμό και με τις ΗΠΑ. Αναμφίβολα δε, όπως παραδέχθηκε ο πρεσβευτής της Πολωνίας, «το πακέτο θα μπορούσε να είναι πολύ πιο ισχυρό. Δεδομένου όμως ότι απαιτείται ομοφωνία, είναι σημαντικό να έχουμε αυτή την ισχυρή απάντηση στα τελευταία επιθετικά βήματα εκ μέρους της Ρωσίας».
Υπενθυμίζεται επίσης ότι παραμένει σε ισχύ η προηγούμενη απόφαση αναφορικά με τις εισαγωγές – μέσω θαλάσσης – ρωσικού πετρελαίου στην ΕΕ, που θα απαγορευθούν πλήρως από τον Δεκέμβριο. Εξαίρεση, όπως είναι γνωστό, αποτελούν κάποιοι χερσαίοι αγωγοί, και κυρίως ο Druzhba, ο οποίος εφοδιάζει με αργό χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Ουγγαρία και η Τσεχία.
Σε κάθε περίπτωση, οι αποφάσεις που καλούνται να λάβουν τώρα οι «27» δεν είναι βραχυπρόθεσμες, αλλά πιθανότατα θα σφραγίσουν την ενεργειακή εικόνα της Ευρώπης για τους πολλούς επόμενους μήνες, αν όχι χρόνια. Αλλωστε, όπως προειδοποίησε ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας, Φατίχ Μπιρόλ, εξίσου δύσκολος με τον επικείμενο χειμώνα ενδέχεται να είναι και ο επόμενος. Και αυτό διότι, όπως υπογράμμισε, θα ανακύψει τεράστιο πρόβλημα στις αρχές της άνοιξης, όταν η πλήρωση των αποθηκευτικών χώρων θα φτάνει μόλις στο 25%-30%, ενώ πιθανότατα δεν θα υπάρχουν πλέον οι ροές του ρωσικού αερίου για να γεμίσουν γρήγορα και με ασφάλεια.
Ο στόχος Μητσοτάκη
Με φόντο την αλλαγή στάσης της Κομισιόν στην ενδεχόμενη επιβολή πλαφόν στην χονδρική τιμή του φυσικού αερίου, το ενεργειακό αποτελεί τον στόχο του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Σύνοδο Κορυφής στην Πράγα.
Στο Μέγαρο Μαξίμου κάνουν λόγο για νέα δυναμική στο μέτωπο της κοινής ευρωπαϊκής αντιμετώπισης του υπέρογκου ενεργειακού κόστους ελέω της συνεχιζόμενης ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, αλλά και για δικαίωση του πρωθυπουργού ο οποίος από τον περασμένο Μάρτιο έχει μιλήσει για την ανάγκη επιβολής πλαφόν στις διεθνείς τιμές του φυσικού αερίου.
Στο φόντο της επιστολής της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο πρωθυπουργός ανέφερε σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι η πρόταση της κ. Φον Ντερ Λάιεν να εξετάσει ένα πλαφόν στην διεθνή τιμή του φυσικού αερίου ως ένα επείγον μέτρο για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα στη σωστή κατεύθυνση.
Η οργή για το πακέτο Σόλτς
Η ανακοίνωση του πακέτου των 200 δισ. ευρώ από τον Καγκελάριο Σολτς προκάλεσε την οργή των κρατών – μελών του ευρωπαϊκού Νότου, αλλά και της Ολλανδίας και της Δανία;, οι οποίες αν και αντιτίθενται στην επιβολή πλαφόν για το φυσικό αέριο, εμφανίζονται ολοένα και πιο διαλλακτικές απέναντι στο ενδεχόμενο ενός κοινού ενεργειακού ταμείου για την προστασία των θέσεων εργασίας λόγω της ενεργειακής κρίσης.
Ο Γερμανός καγκελάριος περιέγραψε το σχέδιο της τρικομματικής κυβέρνησης ως «διπλό μπαμ», δίνοντας έμφαση στην εισαγωγή ενός ανώτατου ορίου στην τιμή του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος.
Οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ αναμένεται να ασκήσουν πίεση στο Βερολίνο. Η Γερμανία δέχτηκε δριμεία κριτική για τις υπέρογκες επιδοτήσεις που έχει δώσει στην προσπάθειά της να βοηθήσει επιχειρήσεις και νοικοκυριά να ανταπεξέλξουν στην άνοδο του κόστους ενέργειας, κάτι που άλλες χώρες στην ΕΕ δεν θα μπορούσαν ποτέ να χρηματοδοτήσουν.
Η προεδρία της Γαλλίας προειδοποιεί ότι το γερμανικό πακέτο-«μαμούθ» των 200 δισ. ευρώ για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων απειλεί να αποδυναμώσει ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες.