ΙΟΒΕ: Ισχυρή επιδείνωση του οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα τον Οκτώβριο

Ισχυρή επιδείνωση του οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα τον Οκτώβριο καταγράφει το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), στα αποτελέσματα της έρευνάς του για την οικονομική συγκυρία.

Όπως σημειώνει το ΙΟΒΕ, ο δείκτης οικονομικού κλίματος επιδεινώθηκε ισχυρά τον Οκτώβριο, καθώς διαμορφώθηκε στις 98,3 μονάδες, σε σύγκριση με 104,9 τον Σεπτέμβριο και στη χαμηλότερη επίδοση των τελευταίων 20 μηνών.

Η πτώση αυτή συγκλίνει με τις αντίστοιχες εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς ανάλογες πτωτικές τάσεις επικρατούν στις περισσότερες ευρωπαϊκές οικονομίες. Η επίδοση αυτή είναι αποτέλεσμα της επιδείνωσης των προσδοκιών κυρίως στις Υπηρεσίες και δευτερευόντως στη Βιομηχανία, αλλά και την υποχώρηση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Το Λιανικό Εμπόριο, αντίθετα, φαίνεται να ανακάμπτει, όπως και τα Δημόσια έργα που στηρίζουν ακόμα τις Κατασκευές. Καθώς ολοκληρώνεται η τουριστική περίοδος οι σχετικές εποχικές θέσεις εργασίας τερματίζονται, με αποτέλεσμα να αναζητούνται νέες πηγές απασχόλησης. Το ενεργειακό ζήτημα φαίνεται να προκαλεί επίσης απαισιοδοξία ενόψει της χειμερινής περιόδου, καθώς αθροίζεται στο συνεχιζόμενο, όπως αποδεικνύεται, πρόβλημα του υψηλού πληθωρισμού που πλήττει πλέον σχεδόν όλες τις κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών.

Σε ό,τι αφορά τους κλάδους της οικονομίας, η «αγορά» εξακολουθεί να τροφοδοτείται από έργα του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και του ΕΣΠΑ, στηρίζοντας αρκετές επιχειρηματικές δραστηριότητες, αλλά και δημόσια έργα. Ταυτόχρονα, το ευρωπαϊκό περιβάλλον – βασικός εμπορικός εταίρος της βιομηχανίας – παραμένει ασταθές και δεν επιτρέπει ακόμη και στις εξωστρεφείς επιχειρήσεις να προγραμματίσουν με περισσότερους βαθμούς ελευθερίας την παραγωγή τους. Σε αυτό το αβέβαιο περιβάλλον θα πρέπει να συνυπολογιστεί και η αύξηση του κόστους δανεισμού, λόγω της ανόδου των επιτοκίων, που αρχίζει να καταγράφεται ως προβληματισμός, έστω και σε αρχικό ακόμη στάδιο.

Αναλυτικότερα:

• στη Βιομηχανία, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση διατηρήθηκε αμετάβλητο, οι εκτιμήσεις για τα αποθέματα κλιμακώθηκαν και οι θετικές προβλέψεις για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες ενισχύθηκαν οριακά.
• στις Κατασκευές, οι αρνητικές προβλέψεις για την παραγωγή ενισχύθηκαν, ενώ αντίθετα οι προβλέψεις για την απασχόληση βελτιώθηκαν αισθητά.
• στο Λιανικό Εμπόριο, οι εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις βελτιώθηκαν σημαντικά, με το ύψος των αποθεμάτων να αποκλιμακώνεται έντονα, ενώ οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη των πωλήσεων ενισχύονται αισθητά.

Βιομηχανία: Νέα επιδείνωση των προσδοκιών, έντονη κλιμάκωση των αποθεμάτων

Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία υποχώρησε εκ νέου τον Οκτώβριο, στις 95,9 μονάδες, από 98,2 μονάδες τον Σεπτέμβριο, στη χαμηλότερη επίδοση των τελευταίων 21 μηνών. Από τις μεταβλητές του δείκτη, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και την τρέχουσα ζήτηση διατηρήθηκε αμετάβλητο, το ύψος των αποθεμάτων διογκώθηκε έντονα, ενώ το θετικό ισοζύγιο προβλέψεων για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες βελτιώθηκε.

Αναλυτικά:

α) Στο επίπεδο παραγγελιών και τρέχουσας ζήτησης, ο σχετικός δείκτης διατηρήθηκε στα επίπεδα του προηγούμενου μήνα (-10 μονάδες από -9 μονάδες τον Σεπτέμβριο), με το 22% των επιχειρήσεων να δηλώνουν χαμηλές για την εποχή παραγγελίες και το 12% να αναφέρει το αντίθετο.

β) Στις προβλέψεις για την εξέλιξη της παραγωγής τους προσεχείς 3-4 μήνες, το σχετικό ισοζύγιο κινήθηκε ήπια ανοδικά και από ισοσκελισμένο διαμορφώθηκε στις +2 μονάδες, με το 23% (από 20%) των επιχειρήσεων να προβλέπει αύξηση της παραγωγής του το επόμενο τρίμηνο και ένα 21% μείωσή της.

γ) Στα αποθέματα έτοιμων προϊόντων, το σχετικό ισοζύγιο δείχνει έντονη κλιμάκωση και διαμορφώθηκε στις +13 (από +5) μονάδες, με το 22% των επιχειρήσεων να αναφέρει υψηλά για την εποχή αποθέματα και το 8% (από 19%) να δηλώνει το αντίθετο.

δ) Στους δείκτες εξαγωγικής δραστηριότητας καταγράφηκαν τον Οκτώβριο μικτές τάσεις: οι θετικές εκτιμήσεις για τις εξαγωγές κατά το τελευταίο τρίμηνο διατηρήθηκαν στις +18 (από +19) μονάδες, οι θετικές εκτιμήσεις όμως για τις παραγγελίες και τη ζήτηση εξωτερικού στράφηκαν σε αρνητικές (-8 από +7 μονάδες), ενώ αντίθετα, οι αρνητικές προβλέψεις για εξαγωγές τους προσεχείς μήνες έγιναν θετικές και διαμορφώθηκαν στις +6 μονάδες (από -4).

ε) Οι θετικές προβλέψεις για τις πωλήσεις τους προσεχείς μήνες υποχώρησαν αισθητά, με το ισοζύγιο να διαμορφώνεται στις +10 μονάδες από +19 με το 28% (από 31%) των επιχειρήσεων να αναμένει άνοδο πωλήσεων το προσεχές χρονικό διάστημα, ενώ το 17% (από 13%) μείωσή τους. Από την άλλη πλευρά αντίστοιχα, ο θετικός δείκτης εκτιμήσεων για τις τρέχουσες πωλήσεις εξασθένησε και διαμορφώθηκε στις +21 (από +27) μονάδες, με το 17% (από 11%) των ερωτηθέντων να προβλέπει μείωσή τους.

στ) Οι μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής ενισχύθηκαν στους 4,6 μήνες, με το ποσοστό χρησιμοποίησης εργοστασιακού δυναμικού να βελτιώνεται σημαντικά, στο 75,8%, από 70,7% τον Σεπτέμβριο.

ζ) Ο δείκτης προβλέψεων για την απασχόληση διατηρήθηκε αρνητικός στις -10 μονάδες, με το ποσοστό των επιχειρήσεων που προβλέπει άνοδο απασχόλησης το προσεχές τρίμηνο να υποχωρεί στο 8% (από 13%), αλλά πλέον ένα 18% αυτών (από 22%) να αναμένει μείωσή της.

η) Το ισοζύγιο στις προβλέψεις για τις μεταβολές των τιμών υποχώρησε αισθητά και διαμορφώθηκε στις +33 μονάδες (από +42), με μόλις το 45% των επιχειρήσεων να μην αναμένουν μεταβολή τους το προσεχές τρίμηνο και το 11% (από 2%) να αναμένει μείωσή τους.

θ) Ως προς τους λόγους που παρεμποδίζουν την παραγωγική δραστηριότητα, το 36% των επιχειρήσεων θεωρεί ότι η επιχειρηματική λειτουργία του είναι απρόσκοπτη, ενώ από τις υπόλοιπες, το 22% δηλώνει ως σημαντικότερο εμπόδιο την ανεπάρκεια ζήτησης, το 9% την ανεπάρκεια εργατικού δυναμικού και το 13% άλλους συγκυριακούς λόγους.

ι) Στο τριμηνιαίο ερώτημα σχετικά με την ανταγωνιστική θέση των επιχειρήσεων στις αγορές στις οποίες δραστηριοποιούνται, οι εκτιμήσεις των ερωτηθέντων εξασθένισαν έναντι του προηγούμενου τριμήνου ως προς την εγχώρια αγορά (+1 από +14 μον. ο δείκτης), την αγορά της ΕΕ (+1 από +7 μον. το ισοζύγιο), αλλά και τις λοιπές αγορές (+5 μον. ο δείκτης από +7 μον.).

κ) Τέλος, στο τριμηνιαίο ερώτημα σχετικά με τις προβλέψεις των επιχειρήσεων για τον προορισμό των εξαγωγών τους τους προσεχείς μήνες,  καταγράφηκε αισθητή ενίσχυση στους σχετικούς δείκτες σε σχέση με τη μέτρηση Ιουλίου προς τις λοιπές χώρες (+21 από +7 μονάδες), ηπιότερη ως προς την ΕΕ (+11 από +7 μον.) και οριακή ως προς τις βαλκανικές χώρες (ισοσκελίστηκε από τις -1 μον.).

Αξίζει να σημειωθεί ότι η αβεβαιότητα για το οικονομικό περιβάλλον έχει υποχωρήσει σχετικά, καθώς στην ερώτηση που αφορά στην ευκολία πρόβλεψης της μελλοντικής ανάπτυξης της επιχείρησης, τον Οκτώβριο το 59% των επιχειρήσεων θεώρησαν ότι αυτή μπορεί να προβλεφθεί δύσκολα ή σχετικά δύσκολα, ποσοστό χαμηλότερο έναντι του Σεπτεμβρίου (70%). Σε επίπεδο βασικών τομέων, ο δείκτης προσδοκιών στα Καταναλωτικά αγαθά υποχώρησε έντονα και διαμορφώθηκε στις 97,7 μονάδες (από 103,1 μον.).

Σημειώθηκε έντονη επιδείνωση στις προβλέψεις για την παραγωγή τους προσεχείς 3-4 μήνες, ενώ οι ήπια θετικές εκτιμήσεις για τις παραγγελίες και τη ζήτηση ενισχύθηκαν οριακά και τα αποθέματα κλιμακώθηκαν αισθητά.

Στα Κεφαλαιουχικά αγαθά ο δείκτης ενισχύθηκε έντονα στις 126,0 (από 94,5) μονάδες. Η ενίσχυση προήλθε κυρίως από την κατακόρυφη βελτίωση στις προβλέψεις στην παραγωγή τους 3-4 προσεχείς μήνες αλλά και στις παραγγελίες και τη ζήτηση, με τα αποθέματα να αποκλιμακώνονται ήπια και να ισοσκελίζονται.

Μικρή υποχώρηση παρουσίασε ο δείκτης στα Ενδιάμεσα αγαθά, στις 90,6 (από 94,8) μονάδες, με τις αρνητικές εκτιμήσεις για τις παραγγελίες και τη ζήτηση να ενισχύονται περαιτέρω, την παραγωγή τους προσεχείς μήνες να βελτιώνεται ήπια και τα αποθέματα να κλιμακώνονται σημαντικά.

Κατασκευές: Σημαντική βελτίωση των προσδοκιών, προερχόμενη αποκλειστικά από τα Δημόσια έργα

Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Δβελτιώθηκε σημαντικά τον Οκτώβριο, στις 110,4 μονάδες (από 97,9 μον. τον Σεπτέμβριο), επίπεδο όμως χαμηλότερο από το αντίστοιχο περυσινό (148,5 μονάδες). Αυτή η μεταβολή ήταν αποτέλεσμα της σημαντικής βελτίωσης των προσδοκιών στα Δημόσια Έργα, αντισταθμίζοντας εν μέρει την επιδείνωση στις Ιδιωτικές Κατασκευές.

Από τις βασικές μεταβλητές του δείκτη, οι αρνητικές προβλέψεις για το πρόγραμμα εργασιών των επιχειρήσεων ενισχύθηκαν ελαφρά, ενώ οι προβλέψεις για την απασχόληση είναι πλέον θετικές.

Αναλυτικά, ο αρνητικός δείκτης των -55 μονάδων στις προβλέψεις για το πρόγραμμα εργασιών των επιχειρήσεων επιδεινώθηκε ακόμα, στις -75 μονάδες, με μόλις το 2% των επιχειρήσεων να διατυπώνει αισιοδοξία για το επίπεδο των εργασιών το επόμενο τρίμηνο.

Όμως στις προβλέψεις για την απασχόληση, ο σχετικός δείκτης διαμορφώθηκε στις +30 μονάδες, με το 52% (από 41%) των ερωτηθέντων να προβλέπει αύξηση των θέσεων εργασίας στον τομέα και μόνο 21% να εκτιμά μείωσή τους. Στα υπόλοιπα στοιχεία, ο θετικός δείκτης των +17 μονάδων στις εκτιμήσεις για την τρέχουσα πορεία εργασιών των επιχειρήσεων αλλάζει τάση (-26 μονάδες), αν και οι μήνες εξασφαλισμένης δραστηριότητας να διπλασιάζονται (12,7 από 6,2).

Στο πεδίο των τιμών, οι πληθωριστικές προσδοκίες ενισχύθηκαν σημαντικά (+34 από +16 μον. ο δείκτης). Τέλος, το 22% ( από μόλις 4%) των επιχειρήσεων αναφέρει απρόσκοπτη επιχειρηματική λειτουργία.

Οι περισσότερες επιχειρήσεις (25%) επισημαίνουν τη χαμηλή ζήτηση ως το βασικότερο εμπόδιο στη λειτουργία τους, ένα 19% την έλλειψη εργατικού δυναμικού, και ένα 16% την ανεπαρκή χρηματοδότηση.

Στην ερώτηση η οποία προσπαθεί να αξιολογήσει το βαθμό αβεβαιότητας που επικρατεί στο οικονομικό περιβάλλον, τον Οκτώβριο πλέον το 60,5% των επιχειρήσεων θεωρούν ότι η μελλοντική ανάπτυξη μπορεί να προβλεφθεί δύσκολα ή σχετικά δύσκολα, σε αντίθεση με το σχεδόν καθολικό 94,3% τον Σεπτέμβριο.

Λιανικό εμπόριο: Σημαντική βελτίωση στις προσδοκίες

Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο ενισχύθηκε σημαντικά τον Οκτώβριο στις 103,5 μονάδες, από 86,9 μονάδες τον Σεπτέμβριο.

Η βελτίωση αυτή είναι αποτέλεσμα της καλυτέρευσης των προσδοκιών του κλάδου Τροφίμων-Ποτών, Οχημάτων-Ανταλλακτικών και Πολυκαταστημάτων, με τους υπόλοιπους κλάδους να κινούνται πτωτικά.

Αναλυτικά, οι αρνητικές εκτιμήσεις των επιχειρήσεων για τις τρέχουσες πωλήσεις τους αλλάζουν τάση και διαμορφώνονται στις +10 μονάδες (από -12 μονάδες), ενώ αντίστοιχα κινούνται οι προβλέψεις για την εξέλιξη των πωλήσεων στο επόμενο τρίμηνο μιας και κινούνται στις +11 (από -10) μονάδες. Από την άλλη πλευρά, τα αποθέματα αποκλιμακώνονται και από κανονικά σχεδόν για την εποχή επίπεδα διαμορφώνονται στις -10 μονάδες, με τις νέες παραγγελίες όμως να παραμένουν αρνητικές (-3 από -11 μονάδες).

Οι θετικές προβλέψεις για την απασχόληση ενισχύονται (+24 από +11 μονάδες), ενώ ως προς τις τιμές, το 63% αναμένει άνοδο, ενδεικτικό των πληθωριστικών πιέσεων. Ως προς το βαθμό αβεβαιότητας που επικρατεί στο οικονομικό περιβάλλον αυτός υποχωρεί αισθητά, καθώς το 63,1% θεωρεί ότι η μελλοντική ανάπτυξη μπορεί να προβλεφθεί δύσκολα ή σχετικά δύσκολα, πολύ χαμηλότερα από τον Σεπτέμβριο (84,3%).

Οι προσδοκίες στους επιμέρους κλάδους είναι ανοδικές, με εξαίρεση τον κλάδο ΥφασμάτωνΈνδυσης-Υπόδησης και Ειδών Οικιακού εξοπλισμού. Αναλυτικά: Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στα Τρόφιμα – Ποτά – Καπνός ενισχύθηκε έντονα τον Οκτώβριο και διαμορφώθηκε στις 116,2 (από 93,6) μονάδες, πολύ υψηλότερα σε σχέση με το περυσινό επίπεδο (81,8 μον.).

Οι ήπια θετικές εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις ενισχύθηκαν σημαντικά (+77 από τις +33 μονάδες), ενώ και οι θετικές προσδοκίες για τις πωλήσεις της επόμενης περιόδου ενισχύονται περαιτέρω στις +50 μονάδες (από τις +33). Τα αποθέματα έτσι αποκλιμακώνονται στις +14 μονάδες (από +33), ενώ παράλληλα υποχωρούν ελαφρά οι παραγγελίες προς προμηθευτές (+50 από +67 μον.). Μικρή εξασθένιση παρατηρείται στο ισοζύγιο των προβλέψεων για την απασχόληση, με το σχετικό δείκτη να υποχωρεί στις +56 (από +78) μονάδες, ενώ οι προβλέψεις τιμών διατηρούνται έντονα πληθωριστικές.

Έντονα πτωτικά κινείται ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στα Υφάσματα – Ένδυση – Υπόδηση, φθάνοντας στις 101,4 (από 133,5) μονάδες, πολύ χαμηλότερα από το αντίστοιχο επίπεδο πέρυσι (133,8). Οι εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις από καθολικά θετικές υποχωρούν σημαντικά και διαμορφώνονται στις +16 μονάδες, ενώ αντίθετα εξασθενούν αρκετά οι θετικές προβλέψεις για το επόμενο διάστημα (-18 από +16 μον.). Τα αποθέματα από σε κανονικά για την εποχή επίπεδα υποχωρούν κατά 18 μονάδες (-18 μονάδες το σχετικό ισοζύγιο), ενώ οι παραγγελίες προς προμηθευτές υποχωρούν κατακόρυφα. Από την άλλη πλευρά εξασθενούν οι προσδοκίες στην απασχόληση και γίνονται οριακά αρνητικές (από ισοσκελισμένες), ενώ στις τιμές το σχετικό ισοζύγιο ενισχύεται στις +50 μονάδες.

Οι προσδοκίες στα Είδη Οικιακού Εξοπλισμού εξασθενούν αισθητά και ο σχετικός δείκτης διαμορφώνεται τον Οκτώβριο στις 80,1 (από 101,8) μονάδες, πολύ χαμηλότερα σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι (112,9 μον.). Οι εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις κινήθηκαν έντονα πτωτικά στις -12 μονάδες (από +25), ενώ οι θετικές προβλέψεις στις πωλήσεις στο επόμενο διάστημα στράφηκαν σε αρνητικές (-9 από +40 μονάδες). Παράλληλα, ο δείκτης αποθεμάτων υποχώρησε ήπια (+15 από +30 μονάδες), ενώ οι παραγγελίες προς προμηθευτές ενισχύθηκαν σημαντικά και διαμορφώνονται στις +4 μονάδες (από -30 μονάδες). Από την άλλη πλευρά, οι προβλέψεις για την απασχόληση είναι πλέον θετικές στις +4 μονάδες (από -9), ενώ στις τιμές ο σχετικός δείκτης συνεχίζει να υποδηλώνει σημαντική αύξηση τιμών παρά την υποχώρηση του δείκτη (+20 από +30 μονάδες).

Ήπια βελτίωση σημειώνεται τον Οκτώβριο στις επιχειρηματικές προσδοκίες στα Οχήματα – Ανταλλακτικά, στις 106,7 (από 102,3) μονάδες, αρκετά χαμηλότερα από την αντίστοιχη περίοδο του 2021 (136,8 μονάδες). Το αρνητικό ισοζύγιο στις τρέχουσες πωλήσεις του κλάδου ενισχύεται (στις -35 από -24 μονάδες), ενώ αντίθετα οι απαισιόδοξες προβλέψεις για τις πωλήσεις της επόμενης περιόδου υποχωρούν ελαφρά και διαμορφώνονται στις -5 μονάδες (από -16 μον.). Τα αποθέματα παραμένουν σε πολύ χαμηλά για την εποχή επίπεδα (-45 από -32 μονάδες), με τις παραγγελίες προς προμηθευτές να εξακολουθούν να είναι έντονα πτωτικές (-29 μονάδες το σχετικό ισοζύγιο από -16 μον.). Παράλληλα, οι αρνητικές προβλέψεις για την απασχόληση εντείνονται και διαμορφώνονται στις -34 μονάδες (από -7 μον.), ενώ τέλος, ως προς τις τιμές, το σχετικό ισοζύγιο διατηρείται σε έντονα πληθωριστικά επίπεδα, στις +85 μονάδες.

Κατακόρυφα ανοδικά κινούνται οι επιχειρηματικές προσδοκίες στα Πολυκαταστήματα, με το δείκτη να διαμορφώνεται στις 88,1 (από 33,7) μονάδες. Οι εκτιμήσεις για τις πωλήσεις από σχεδόν καθολικά αρνητικές, βελτιώνονται έντονα και διαμορφώνονται στις +6 μονάδες, όπως και οι προβλέψεις για τις πωλήσεις της επόμενης περιόδου που διαμορφώνονται στις +3 μονάδες. Τα αποθέματα έχουν πλήρως ρευστοποιηθεί, ενώ παράλληλα οι προβλέψεις για τις παραγγελίες προς προμηθευτές διατηρούνται από έντονα αρνητικές διαμορφώνονται πλέον σε θετικά επίπεδα (στις +3 από -91 μονάδες). Έντονα ανοδικά κινούνται οι προβλέψεις για την απασχόληση (+70 από ισοσκελισμένες), ενώ στις τιμές ο σχετικός δείκτης διαμορφώνεται στις +5 μονάδες.