NewsEdit «Mπορεί να τα λένε ορφανοτροφεία, αλλά στην Ελλάδα στα ορφανοτροφεία δεν υπάρχουν ορφανά παιδιά, το μεγαλύτερο μέρος των παιδιών τοποθετούνται εκεί επειδή έχουν είτε παραμεληθεί συνηθέστερα, είτε κακοποιηθεί συνήθως από τους ίδιους τους γονείς τους, οπότε είναι παιδιά με ήδη ένα βαρύ ιστορικό ψυχικού τραυματισμού και τα τοποθετούμε εκεί για να υποστούν και άλλους και άλλους και άλλους επάλληλους και πολλαπλούς ψυχικούς τραυματισμούς. Αυτό πιστεύω ότι είναι ένα κοινωνικό έγκλημα που πρέπει να σταματήσει».
Αυτή ήταν η δήλωση του Γιώργου Νικολαΐδη, ψυχίατρου, διευθυντή Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, ο οποίος μίλησε στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8 και στην εκπομπή «Το GPS της Επικαιρότητας» με τον Θάνο Σιαφάκα, σχετικά με τα παιδιά που διαβιούν σε ιδρύματα.
Ερωτηθείς πώς είναι η κατάσταση στα ιδρύματα, «φυσικά δεν είναι καλή» ήταν η απάντηση του κ. Νικολαΐδη. «Η ζωή μέσα σε ένα ίδρυμα δεν είναι ό,τι καλύτερο για ένα παιδί. Όπως και για καμία άλλη κατηγορία ανθρώπων. Πάρα πολύ συχνά, υπάρχουν πάρα πολλά προβλήματα στον τρόπο που είναι οργανωμένη η ζωή μέσα σε ένα χώρο που, φυσιολογικά, διαβιούν πολλά παιδιά, πράγματα που μπορεί να έχουν επιπτώσεις ενίοτε και πολύ βαριές στην ανάπτυξη των παιδιών. Αυτό έχει να κάνει ιδιαίτερα με τις πολύ νεαρές ηλικίες των παιδιών. Για παράδειγμα, στα βρέφη και στα νεογνά ηλικίας μέχρι τριών, πέντε χρονών, έχει τεκμηριωθεί ότι το να ζουν σε ένα περιβάλλον ιδρύματος, δηλαδή όπου υπάρχουν συγκεκριμένες ώρες φαγητού, συγκεκριμένες ώρες κατάκλισης, συγκεκριμένες ώρες ύπνου και πάει λέγοντας, όπου το προσωπικό είναι εναλλασσόμενο, δεν είναι το ίδιο και ένα πρόσωπο, αυτό επιφέρει σε αυτά τα μωρά που μεγαλώνουν σε τέτοια πλαίσια μη αναστρέψιμες βλάβες στους εγκεφάλους τους, που είναι ανιχνεύσιμες και με απεικονιστικές μεθόδους, με μαγνητικές τομογραφίες, με PET scan, οι οποίες δεν αναστέλλονται μετά στη ζωή τους, ακόμα και αν κάνουν 40 χρόνια θεραπεία. Σε ένα μικρότερο βαθμό, φυσικά αυτό ισχύει και για μεγαλύτερες ηλικίες παιδιών» περιέγραψε χαρακτηριστικά.
Σημείωσε ακόμα, ότι είναι παιδιά τα οποία δεν συνδέονται από πριν με κάποια συναισθηματικά δεσμά, με κάποιους βιολογικούς δεσμούς αίματος, συγγενικούς και «φυσικά αυτό κάνει αυτά τα παιδιά να αντιδρούν όπως αντιδράει οποιοδήποτε πλάσμα που φοβάται, δηλαδή επιτιθέμενο».
https://www.ertnews.gr/webtv/live-uni/vod/dt-uni-audio-mp3.php?f=proto/21-11-22-nikolaidis.mp3&bgimg=https://www.ert.gr/themata/photos/2021/RADIO-prwto.jpg
Στο ερώτημα, τι συμβαίνει σε άλλες χώρες του εξωτερικού σε περιπτώσεις που παιδιά πρέπει να ζήσουν μακριά από το σπίτι τους και την βιολογική τους οικογένεια, ο κ. Νικολαΐδης, απάντησε λέγοντας ότι σε όλο τον κόσμο αυτό που σήμερα θεωρείται ως βέλτιστος τρόπος για να φιλοξενηθεί ένα παιδί που πρέπει να απομακρυνθεί από τη φυσική του οικογένεια είναι η ανάδοχη τοποθέτηση σε μια οικογένεια.
«Η οποία οικογένεια δεν είναι θετή οικογένεια, δεν φιλοδοξεί να κάνει δικό της αυτό το παιδί, δεν φιλοδοξεί να το υιοθετήσει, γιατί στην Ελλάδα υπάρχει δυστυχώς και αυτή η παρανόηση, λέμε για αναδοχή και νομίζουμε ότι είναι προστάδιο για την υιοθεσία. Δεν είναι καθόλου έτσι. Η αναδοχή είναι το εναλλακτικό του ιδρύματος. Είναι μια οικογένεια που μεγαλώνει ένα παιδί σε ένα κανονικό σπίτι, όπως όλα τα άλλα, με την εποπτεία και τη στήριξη κοινωνικών υπηρεσιών που πρέπει να υπάρχουν και στην Ελλάδα έχουμε πάμπολλα κενά σε αυτό το πεδίο φυσικά και εκεί μπορεί να μεγαλώνει, να συνεχίζει να έχει υποστηριζόμενο, επικοινωνία με τη φυσική του οικογένεια, μέχρις ότου πάλι οι κοινωνικές υπηρεσίες και οι εισαγγελικές αρχές και οι όποιες υπηρεσίες ψυχικής υγείας, δουλεύοντας με τη φυσική οικογένεια, τη βοηθάνε να σταθεί στα πόδια της με στόχο να ξαναπάρει το παιδί της όσο γίνεται το ταχύτερο δυνατό» εξήγησε ο κ. Νικολαΐδης.
Στο ερώτημα αν τα ιδρύματα έχουν συμφέρον να μην θέλουν την από-ιδρυματοποίηση των παιδιών και την μετάβαση στο μοντέλο της αναδοχής, ο κ. Νικολαΐδης, είπε κατηγορηματικά πως «φυσικά και ο ιδρυματικός χώρος έχει επενδεδυμένα συμφέροντα, ας σκεφτούμε μόνο το πόσο μεγάλη ακίνητη περιουσία έχει συσσωρευτεί με τα χρόνια από ανθρώπους που, με την καλή τους την καρδιά, άφησαν σε διάφορα κληροδοτήματα, ιδρύματα, μη κυβερνητικές οργανώσεις, σωματεία, δημόσια, εκκλησιαστικά, κοσμικά, ιδιωτικά, το βιός τους με σκοπό να κάνουν το καλό, να φροντίσουν τα παιδιά».
Φυσικά λοιπόν υπάρχουν και επενδεδυμένα οικονομικά συμφέροντα, σύμφωνα με τον κ. Νικολαΐδη, ενώ πρόσθεσε ότι υπάρχουν και άλλα συμφέροντα, όπως τα συντεχνιακά συμφέροντα. «Γιατί υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που δουλεύουν χρόνια μέσα σε αυτόν τον τομέα και δυσκολεύονται να δουν πώς μπορεί να αλλάξει η επαγγελματική τους πραγματικότητα και η καθημερινότητα. Υπάρχουν και επικοινωνιακά επενδεδυμένα συμφέροντα» συμπλήρωσε.
«Δεν θα κουραστώ να λέω, ονειρεύομαι κάποια Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά που δεν θα δούμε στις τηλεοράσεις παιδιά από ιδρύματα να λένε τα κάλαντα στον Υπουργό και στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σε αυτή την χώρα. Και πολλή από την επικοινωνιακή εικόνα που παράγεται από πολιτευτές από διάφορους επωνύμους μέσα στα ιδρύματα, διακινείται και κυκλοφορεί. Αυτό δημιουργεί ένα πλέγμα συμφερόντων που κρατάει τον ιδρυματικό τομέα άθικτο, παρά τις κυβερνήσεις που αλλάζουν» είπε χαρακτηριστικά. Στο ερώτημα αν είναι άβατο τελικά αυτό το πεδίο, ο κ. Νικολαΐδης εξέφρασε την γνώμη ότι «είναι όλα άβατα μέχρι να αποφασίσει κάποιος στα σοβαρά να τα αντιμετωπίσει».
«Όπως σε όλες τις χώρες της Ευρώπης και όταν λέω όλες εννοώ όλες και στο μεγαλύτερο μέρος των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, έχουν αντιμετωπίσει αυτό το θέμα και έχουν αποφασίσει ότι τα παιδιά, ιδιαίτερα τα πιο τραυματισμένα, τα πιο θυματοποιημένα, αξίζουν μια καλύτερη μεταχείριση και όχι το να τοποθετούνται στα ιδρύματα, έτσι νομίζω κάποια στιγμή και στην Ελλάδα πρέπει να το αποφασίσουμε» σημείωσε τέλος ο κ. Νικολαΐδης.