NewsEdit Τα πραγματικά δεδομένα της προόδου πρέπει να μας δίνουν εμπιστοσύνη στην τάση μας να λύνουμε τα προβλήματα της ανθρωπότητας.
Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης
Στο άρθρο αυτό γίνεται αναφορά στον Steven Pinker, γνωστικό φιλόσοφο, ειδικό στη γλώσσα και καθηγητή στο Harvard. Ο συγγραφέας έχει αφιερώσει το πιο πρόσφατο μέρος της καριέρας του ως δοκιμιογράφου στο να διεγείρει την αισιοδοξία μας δείχνοντάς μας, με υποστηρικτικά στοιχεία και δεδομένα, πως ο κόσμος μας δεν έχει συμπεριφερθεί ποτέ τόσο καλά.
Ξεκινώντας από τα βιβλία του:
- La part d’ange en nous (Les Arenes, 2017),
- Le triomphe des lumieres (Les Arenes, 2018) και
- La rationalite (Les Arenes, 2021),
ο συγγραφέας καταλήγει στις θεμελιώδεις αρχές της ανθρώπινης προόδου: η επιστημονική μέθοδος, η λογική, ο ανθρωπισμός και η φιλελεύθερη φιλοσοφία.
Δείκτες προόδου και ευημερίας
Ο συγγραφέας ξεκινά με το πιο πολύτιμο από όλα: τη ζωή. Το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση υπερδιπλασιάστηκε κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα και τα ποσοστά βρεφικής και μητρικής θνησιμότητας, θεμελιώδεις μετρήσεις της ανθρώπινης ευημερίας, έχουν επίσης μειωθεί παγκοσμίως.
Στη συνέχεια, έχουμε την ευημερία, ειδικά στο κάτω μέρος της κλίμακας, δηλαδή την ακραία φτώχεια: έχει πέσει από το 90% στο 9% του ανθρώπινου πληθυσμού τους τελευταίους δύο αιώνες. Μετά, η εκπαίδευση και το γεγονός ότι το ποσοστό αλφαβητισμού έχει αυξηθεί σε σχεδόν 80% του παγκόσμιου πληθυσμού, 90% μεταξύ ατόμων κάτω των 25 ετών. Άλλοι κορυφαίοι δείκτες είναι: πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια και διαδίκτυο, ευτυχία, ψυχική υγεία και αυτοκτονίες, παιδική εργασία και κακοποίηση παιδιών, βία κατά των γυναικών, ελεύθερος χρόνος, πρόσβαση στις μικρές πολυτέλειες της ζωής όπως ταξίδια, διασκέδαση και ποικίλη διατροφή. Τέλος, μπορεί να γίνει αναφορά σε μέτρα για την ποιότητα του περιβάλλοντος, ιδίως την καθαρότητα του εσωτερικού αέρα και του πόσιμου νερού. Τόσα πολλά στοιχεία τα οποία, κατά μέσο όρο έχουν βελτιωθεί. Πράγμα που δεν σημαίνει φυσικά, ότι η πρόοδος συμβαίνει παντού και συνεχώς.
Παρακάτω παρουσιάζονται μερικά στατιστικά στοιχεία για κάποιους δείκτες.
Κατά κεφαλή ΑΕΠ, σε δολάρια σταθερά το 2021
2018
- ΗΠΑ 55.335$
- Δυτική Ευρώπη 39.790$
- Ανατολική Ευρώπη 20.681$
- Κόσμος 15.212$
Εξέλιξη της πείνας στον κόσμο, %
- 2001: 13,2%
- 2019: 8,9%
Δημοκρατικά, απολυταρχικά καθεστώτα, %
- Κλειστά απολυταρχικά καθεστώτα 15,8%
- Εκλογικά απολυταρχικά καθεστώτα 33,9%
- Εκλογικά δημοκρατικά καθεστώτα 31,1%
- Φιλελεύθερα δημοκρατικά καθεστώτα 19,2%
Ένας κόσμος λιγότερο βίαιος (ποσοστό θανάτων από ανθρωποκτονίες)
- 1990: 0,8%
- 2019: 0,73%
Πηγή: World Data
Συμπερασματικά, ο συγγραφέας πιστεύει ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι μια τραγική εξέλιξη αλλά προσωρινή. Ο πρόεδρος της Ρωσίας έχει παραλύσει την οικονομία του, έχει αποκτήσει κατεστραμμένα και εχθρικά εδάφη τα οποία θα πρέπει να ειρηνεύσει και να ξαναχτίσει. Επίσης απέτυχε σχεδόν σε όλους τους βασικούς του στόχους.
- Δεν έσπειρε τη διχόνοια στη Δύση.
- Δεν σταμάτησε την επέκταση του ΝΑΤΟ.
- Δεν πέτυχε την αποστρατικοποίηση της Ουκρανίας.
- Δεν πέτυχε να μπλοκάρει την προσέγγιση της Ουκρανίας με τη Δύση.
- Δεν έδωσε τη δυνατότητα στη Ρωσία να ανακτήσει το σεβασμό της διεθνούς κοινότητας, ούτε έδειξε τη δύναμη και την αποτελεσματικότητα του ρωσικού στρατού στα μάτια του κόσμου.
Τέλος, ο συγγραφέας αναφέρει ότι δεν είναι αισιόδοξος για τον πόλεμο στην Ουκρανία για τα χρόνια που έρχονται. Στο επίπεδο των προηγούμενων πανδημιών και υφέσεων, η ιστορία δείχνει ότι η πρόοδος επαναλαμβάνεται γρήγορα μόλις αντιμετωπιστεί η αρχική καταστροφή. Θα πρέπει να επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας προς αυτή την κατεύθυνση ώστε να συνεχίσει να είναι έτσι.
* Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Ακαδημαϊκός, Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών, Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων, Επίτιμος Δρ. ΑΠΘ, Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France, CIHEAM – International Center for Advanced Mediterranean Agronomic Studies, France, Greece
Πρώτη δημοσίευση ot.gr