Ο Νίκος Δένδιας συζήτησε, στα Τίρανα, με την Αλβανή ομόλογο του Όλτα Τζάτσκα, την επιτάχυνση του διαλόγου στη βάση της υφιστάμενης πολιτικής συμφωνίας, ώστε οι δύο χώρες να καταλήξουν σε έναν συμβιβασμό που θα επιτρέψει την κατάθεση συνυποσχετικού στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για το θέμα της οριοθέτησης της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας.
Η “επιτάχυνση” είναι η κομβική έννοια σε αυτό τον διάλογο. Για την Ελλάδα, η υπογραφή του συνυποσχετικού και η παραπομπή του θεματος της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας στην Χάγη είναι μείζονος σημασίας. Όχι, μόνο για την επίλυση μιας διαφοράς που χρονίζει, όσο επειδή αυτό θα αποτελούσε ένα σήμα προς την διεθνή κοινότητα για την δυνατότητα δύο κράτη να επιλύουν τέτοιες διαφορές στη βάση του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας. Αυτό που επίμονα και προκλητικά αποφεύγει να κάνει η Τουρκία.
Επίσης, η “επιτάχυνση” αφορά στο γεγονός πως εδώ και 13 χρόνια η Αλβανία κωλυσιεργεί.
Τον Απρίλιο του 2009, ο τότε πρωθυπουργός, Κώστας Καραμανλής, επισκέφθηκε τα Τίρανα και παρέστη, μαζί με τον τότε ομόλογο του Σαλί Μπερίσα, στην υπογραφή συμφωνίας οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας, από τους τότε υπουργούς Εξωτερικών, Ντόρα Μπακογιάννη και Λουλζίμ Μπάσα.
Ο Έντι Ράμα έγινε πρωθυπουργός της Αλβανίας το 2013 και το 2015 ξεκίνησε να συζητά με την τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών. Οι συζητήσεις άρχισαν ξανά μετά την εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη το 2019 και τον Οκτώβριο του 2020 Ελλάδα και Αλβανία συμφώνησαν να παραπέμψουν το θέμα στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Η συμφωνία αυτή όμως ουδέποτε εφαρμόστηκε καθώς ο σημερινός πρωθυπουργός της Αλβανίας και επικεφαλής του τότε αντιπολιτευόμενου Σοσιαλιστικού Κόμματος, Έντι Ράμα προσέφυγε στο Συνταγματικό Δικαστήριο. Και μάλιστα σύμφωνα με όσα ανέφερε ο κ. Μπερίσα στο Euractiv, η Τουρκία είχε κάνει μία “ισχυρή παρέμβαση” μετά την υπογραφή της συμφωνίας Ελλάδας- Αλβανίας.
Ο Έντι Ράμα έχει να επιλέξει εάν θα αποτελέσει μέρος της λύσης (της διαφοράς), ή θα διαιωνίσει το πρόβλημα. Δυστυχώς, φαίνεται πως για ακόμα μία φορά επιλέγει το δεύτερο. Την παραμονή της πρόσφατης επίσκεψης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στα Τίρανα, επιτέθηκε στη χώρα μας, λέγοντας πως “η Αλβανία δεν θα εξαπατήσει την ΕΕ για την ενταξιακή της διαδικασία, όπως είχε κάνει η Ελλάδα”. Η πρόκληση ήταν ευθεία, και η εκ των υστέρων προσπάθειά του να αλλάξει στάση, λίγο πριν την υποδοχή του Έλληνα πρωθυπουργού, δεν την αναιρεί.
Όπως και η ανακοίνωση της προμήθειας τουρκικών drones, λίγο πριν ο Κυριάκος Μητσοτάκης επισκεφθεί (μαζί του) την Χειμάρα- μετά την άρνησή του να το πράξει μόνος του στην πρόσφατη επίσημη επίσκεψή του στην Αλβανία. Το δουλοπρεπές δημόσιο ευχαριστώ προς τον Ταγίπ Ερντογάν (για την προμήθεια των drones) επιδείνωσε το κλίμα.
Ο Νίκος Δένδιας ήταν σαφής και ορθώς έκανε την επισήμανση για το πώς η γειτονική χώρα προσφέρεται ως δούρειος ίππος της Τουρκίας.
“Η Αλβανία έχει κάνει μια βασική επιλογή. Η επιλογή της είναι να καταστεί μέλος της ΕΕ. Να κάνει αυτό το οποίο είναι αυτονόητο, να τοποθετηθεί στον σκληρό πυρήνα της ευρωπαϊκής οικογένειας. Και εμείς οι Έλληνες εκεί πιστεύουμε ότι ανήκει. Όμως αυτό συνεπάγεται και μια σειρά από παραμέτρους. Οι παράμετροι αυτές, τις οποίες η αλβανική πλευρά πρέπει να αποφασίσει, πρέπει να υπηρετούν το βασικό της αφήγημα”, δήλωσε ειδικότερα ο κ. Δένδιας και πρόσθεσε:
“Και να ξεκαθαρίσω και κάτι άλλο. Η Ελλάδα δεν έχει κανένα πρόβλημα με την Τουρκία καθεαυτή. Ούτε έχει κανένα ζήτημα με το να συνεργάζονται με την Τουρκία. Αλλά όμως έχει ένα μεγάλο πρόβλημα με τον τουρκικό αναθεωρητισμό, όπως και με κάθε αναθεωρητισμό. Κατά συνέπεια, οποιαδήποτε παράμετρος πρέπει αφενός μεν να υπηρετεί την Ευρωπαϊκή ιδέα, αφετέρου να μην επιτρέπει την εκδήλωση αναθεωρητισμών στην περιοχή.”
Η Ελλάδα έχει αναλάβει την προώθηση της ενταξιακής διαδικασίας των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων, κυρίως της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας, από την πρώτη στιγμή, ακόμα κι όταν ο Εμανουέλ Μακρόν αντιστεκόταν επικαλούμενος την διαφθορά που εκτεταμένα επικρατεί στο αλβανικό πολιτικό σύστημα. Ο Σαλί Μπερίσα έχει κατηγορήσει τον Έντι Ράμα ως “εγκέφαλο” των κυκλωμάτων διαφθοράς που εκτείνονται από το traficking μέχρι το εμπόριο ναρκωτικών.
Το ισχυρό χαρτί της Ελλάδας είναι ακριβώς αυτή η ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας, αρκεί, όμως, να την επιδιώκουν πραγματικά τα Τίρανα και να μην την χρησιμοποιούν ως άλλοθι. Αρκετοί λένε πως η Ευρώπη είναι τόσο μακριά από την Αλβανία που βολεύονται με την διαδικασία ένταξης χωρίς να προσδοκούν και την ίδια την ένταξη. Η θέση τους στο ΝΑΤΟ, άλλωστε, είναι πολύ περισσότερη χρήσιμη και βολική.
Όλα αυτά, βεβαίως, πρέπει να αποτελέσουν μια βάση ανασκόπησης των θέσεων ορισμένων σχετικά με την θέση της Ελλάδας στην περιοχή. Η χώρα μας είναι πλέον καλύτερα τοποθετημένη επειδή διαθέτει τώρα έναν σταθερό σύμμαχο: την Βόρεια Μακεδονία. Ακόμα και με τις ρωγμές που εξακολουθούν να παραμένουν στην Συμφωνία των Πρεσπών (άλλες με ευθύνη των Σκοπίων, κάποιες λόγω φοβικών συνδρόμων της κυβέρνησης λόγω της στάσης της και των εθνικιστικών κραυγών την περίοδο Τσίπρα-Κοτζιά), η σχέση των δύο γειτόνων είναι στέρεη.
Η διείσδυση της Τουρκίας στην περιοχή μέσω της Αλβανίας είναι σοβαρό πρόβλημα. Είναι, όμως, πολύ μικρότερο από το να είχε διεισδύσει η Άγκυρα και στην Βόρεια Μακεδονία, όπως είχε επιτύχει επί κυβέρνησης του εθνικιστή Γκρούεφσκι και έληξε με την πολιτική Κοτζιά και την Συμφωνία των Πρεσπών. Θα ήταν καλό να ξανασκεφτούν κάποιοι από τι γλυτώσαμε…