Χρόνης Διαμαντόπουλος Με φρίκη καθημερινά διαβάζουμε ειδήσεις για κακοποιήσεις, βιασμούς, σεξουαλική βία, επιθέσεις, εξευτελισμούς, βιασμούς και γυναικοκτονίες που συμβαίνουν δίπλα μας.
Της Ζέφης Δημαδάμα*
Καθημερινά μαθαίνουμε ανατριχιαστικές και αχρείαστες λεπτομέρειες για βασανιστήρια που συμβαίνουν από εφήβους σε εφήβους, από γονείς στα παιδιά τους στην οικογένεια, στη γειτονιά, στο σχολείο.
Φρικαλεότητες που κανείς δεν φαντάζεται αλλά συμβαίνουν δίπλα μας και πολλές φορές αναρτώνται και στα μέσα δικτύωσης για “live μετάδοση”, με περισσή έπαρση και “μαγκιά”… Ο δυνατός, ο άντρας, η τοξική αρρενωπότητα σε όλο το μεγαλείο της με θύματα γυναίκες, κορίτσια, αγόρια, φίλους, συνομηλίκους συμμαθητές, ΑΜΕΑ, Ρομά, ομοφυλόφιλους, άστεγους, ζητιάνους, ηλικιωμένους, βρέφη…
Καταγράφουμε συνεχώς περιστατικά, μαθαίνουμε όλο και περισσότερο ανατριχιαστικές λεπτομέρειες από τα μέσα ενημερώσεις, λες και θα χορτάσει την αδηφάγα πείνα μας για “κουτσομπολιό” και αίμα, χωρίς ουσιαστικές προτάσεις για την αντιμετώπιση και εξάλειψης των φαινόμενων.
Πρόσφατες περιπτώσεις ο βιασμός 15χρονου από συμμαθητές του, με εξευτελισμούς, βασανισμούς, όπως και η περίπτωση του 35χρονου Ρομά με νοητική αναπηρία στην Πάτρα που υπέστη εξευτελισμό για “καλαμπούρι”, που του έβαλαν φωτιά για πλάκα!
Πόση δυστυχία αντέχουμε; Πόσο πόνο και εξευτελισμό στον ευάλωτο ή στον αδύναμο; Έτσι, για να γελάσουμε ή να αποδείξουμε τη δήθεν ανωτερότητά μας; Ο ρατσισμός, η τοξικότητα, η ρητορική μίσους και τα στερεότυπα δεν μπορούν να είναι ανεκτά ούτε να “βαφτίζονται πλακίτσα”…
Μάστιγα παραμένει και η βία κατά των γυναικών. Τα στατιστικά στοιχεία επιμένουν, 1 στις 3 γυναίκες έχουν υποστεί κάποια μορφή κακοποίησης στη ζωή τους στην ΕΕ, το 35% των γυναικών έχει υποστεί καταπιεστική συμπεριφορά από τωρινό ή πρώην σύντροφο, περίπου 50 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους κάθε εβδομάδα λόγω ενδοοικογενειακής βίας ενώ το 74% περίπου των Ευρωπαίων πιστεύει ότι η βία κατά των γυναικών είναι συνηθισμένη στη χώρα τους!
Χρειαζόμαστε επομένως συγκεκριμένα μέτρα και πολιτικές καταπολέμησης των στερεοτύπων, εξάλειψης της βίας και των κακοποιητικών συμπεριφορών.
Καλά παραδείγματα υπάρχουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Αυστραλία, η οποία πρόσφατα αποφάσισε ότι δεν πάει άλλο με τη βία, το ρατσισμό, τη μισαλλοδοξία, τα φαινόμενα κακοποίησης, σωματικής, σεξουαλικής ή ψυχολογικής – λεκτικής.
Πρώτος στόχος της η συνειδητοποίηση ότι η βία δεν είναι αναπόφευκτη. Αντιμετωπίζοντας τους κοινωνικούς, πολιτιστικούς, πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες που οδηγούν στη βία, αποφάσισε να λάβει μέτρα.
Σε αυτό το πλαίσιο οργανώθηκε ένα εθνικό σχέδιο δράσης για μια δεκαετία με συγκεκριμένες δεσμεύσεις.
Ξεκίνησε με δραστικές αλλαγές. Οι νομικές και αστυνομικές αλλαγές περιλαμβάνουν συστάσεις για την ελαχιστοποίηση του αριθμού των φορών που ένα θύμα-επιζών πρέπει να μοιραστεί και να επαναλάβει την εμπειρία του, δημιουργία υπηρεσιών αντιμετώπισης της βίας ειδικά για LGBTQ+ και καλύτερη εκπαίδευση για αστυνομικούς, δικηγόρους και δικαστές σχετικά με την οικογενειακή και όχι μόνο βία. Ταυτόχρονα, θα ιδρυθούν ειδικά δικαστήρια που θα αντιμετωπίζουν φαινόμενα βίας.
Έχει μεγάλο ενδιαφέρον ότι το Εθνικό Σχέδιο Δράσης διαφοροποιείται από τα προηγούμενα και προσανατολίζεται κυρίως στους άνδρες και στα αγόρια.
Το σχέδιο απαιτεί καλύτερη υποστήριξη για τους άνδρες και τα αγόρια ώστε να αναπτύξουν υγιείς αρρενωπότητες και θετικές σχέσεις με συνομηλίκους, αμφισβητώντας ξεκάθαρα τον μισογυνισμό, τις ομοφοβικές ή τρανσφοβικές απόψεις, βοηθώντας τους να αναπτύξουν τις δεξιότητες τους και να ενισχύσουν την ενσυναίσθηση τους.
Τα παραπάνω ήρθαν ως αποτέλεσμα μεγάλης έρευνας (Πανεπιστήμιο Griffith) που έδειξε ότι το 58% περίπου των αγοριών που παραπέμπονται σε μια ιατροδικαστική υπηρεσία του Κουίνσλαντ για σεξουαλικές επιθέσεις είχαν ήδη εκτεθεί σε ενδοοικογενειακή βία πριν από τα εγκλήματά τους. Ειδικά για νεαρές ηλικίες και εφήβους η έρευνα έδειξε ότι άνδρες ηλικίας 10-17 ετών που διέπραξαν τα πιο σοβαρά αδικήματα είχαν βιώσει το υψηλότερο επίπεδο «ανεπιθύμητων» συμβάντων στο οικογενειακό τους περιβάλλον.
Τα μισά από αυτά τα αγόρια εκτέθηκαν επίσης σε συναισθηματική και σωματική κακοποίηση και παραμέληση, ή είχαν γονέα/φροντιστή που έκανε κατάχρηση ουσιών. Τα αγόρια που εκτέθηκαν σε κακοποιούς γονείς/φροντιστές ήταν νεότερα όταν ήρθαν για πρώτη φορά επαφή με το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης και είχαν πιο εκτεταμένο παραβατικό ιστορικό σε σύγκριση με εκείνα που δεν είχαν εκτεθεί σε ενδοοικογενειακή βία.
Σημειώνεται ωστόσο ότι είναι δύσκολο να συγκριθούν αυτά τα δεδομένα με τον γενικό πληθυσμό λόγω σημαντικών κενών δεδομένων/καταγραφών/στοιχείων.
Ο κύκλος βίας δεν έχει τέλος, αναπαράγεται, προχωρά, δυναμώνει. Τα παιδιά γίνονται από θύματα θύτες και η αλυσίδα συνεχίζεται χωρίς τέλος. Η πολιτεία, με τη συνδρομή ειδικών επιστημόνων, των κομμάτων και της κοινωνίας πολιτών οφείλει να χαράξει πολιτικές, να υιοθετήσει και να εφαρμόσει μέτρα και καλές πρακτικές για να σπάσει ο κύκλος αίματος, ο κύκλος κακοποίησης, ο κύκλος βίας. Τώρα.
* Αντιπρόεδρος Γυναικών Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος
Πρόεδρος ΕΓΕ Παραρτήματος Αθήνας
Μέλος ΚΠΕ ΠΑΣΟΚ